درخشش فلز زرد

قیمت جهانی طلا در هفته منتهی به 25 اکتبر (چهارم آبان‌ماه) به رکورد 2772 دلار در هر اونس رسید و شش هفته از هفت هفته گذشته را افزایشی پشت‌سر گذاشت. فلز زرد با رشد سالانه حدود 33درصدی، از شاخص‌های سهام چون نزدک نیز فراتر رفته و این بازدهی‌های برتر طلا را به یکی از داغ‌ترین سرمایه‌گذارهای جهان تبدیل کرده است.

بر اساس داده‌های ETF.com، سهام طلای SPDR که بزرگ‌ترین صندوق قابل معامله طلاست، 78 میلیارد دلار دارایی تحت مدیریت دارد و در طول شش ماه گذشته حدود پنج میلیارد دلار ورودی داشته است. طلای فیزیکی هم بسیار پرطرفدار بوده است. فروشگاه کاستکو به‌طور مداوم شمش‌های طلا را در وب‌سایت خود به فروش می‌رساند و هلدینگ خدمات مالی ولز فارگو تخمین می‌زند که این فروشگاه هر ماه تا 200 میلیون دلار شمش طلا و سکه نقره می‌فروشد، که طوفانی بزرگ برای فلز زرد بوده است.

اگر رکوردهای قبلی طلا را در نظر بگیرید، افزایش قیمت آن بسیار چشمگیر بوده است. در ماه آگوست، قیمت طلا به 2525 دلار در هر اونس رسید که نقطه عطفی در آن زمان بود. با این حال، طلا همچنان از آن نقطه عبور کرد و 200 دلار در هر اونس فراتر رفت. این افزایش‌ها نشان‌دهنده عملکرد فوق‌العاده طلا در سال جاری است چراکه به‌طور مداوم انتظارات را پشت‌سر گذاشته و معیارهای جدیدی را ثبت کرده است.

چیزی که عملکرد امسال طلا را به شکل ویژه چشمگیر می‌کند، این است که این فلز به‌طور سنتی به عنوان یک دارایی باثبات و بلندمدت در نظر گرفته می‌شود، نه دارایی که افزایش‌های کوتاه‌مدت و سریع دارد. سرمایه‌گذاران به‌طور تاریخی به دلیل توانایی طلا در حفظ ارزش در طول زمان، به‌ویژه در دوره‌های نااطمینانی اقتصادی یا تورم به طلا روی می‌آورند. شهرت آن به عنوان یک ذخیره ارزش همچنین آن را به بخشی جدایی‌ناپذیر از بسیاری از سبدهای سرمایه‌گذاری تبدیل کرده است، چراکه آنها را از نوساناتی که می‌تواند سهام، اوراق قرضه و سایر طبقات دارایی را تحت تاثیر قرار دهد محافظت می‌کند.

اما در طول ماه‌های گذشته، روند صعودی چشمگیر این فلز گرانبها جذابیت آن را افزایش داده است. طوفان کامل محرک‌های اقتصادی به افزایش قیمت قابل توجه این فلز ارزشمند در سال 2024 منجر شده است که نه‌تنها سرمایه‌گذاران باتجربه، بلکه تازه‌واردها به بازار را نیز جذب کرده است. افزایش مداوم ارزش، طلا را به عنوان یکی از دارایی‌های با عملکرد برتر برجسته کرده است و بسیاری از سرمایه‌گذاران را بر آن داشته تا پتانسیل آن را برای حفظ ثروت و رشد مجدداً ارزیابی کنند.

در حالی که رشد ثابت مورد انتظار است، افزایش شدید حدود 33درصدی تنها در 10 ماه برای نوعی از دارایی که معمولاً کندتر حرکت می‌کند غیرمعمول است. افزایش قیمت در سال جاری منحصربه‌فرد است، چراکه نه‌تنها نشان‌دهنده افزایش تقاضا برای طلا، بلکه شرایط منحصربه‌فرد بازار، مانند تنش‌های ژئوپولیتیک، فشارهای تورمی و تغییرات در سیاست‌های بانک مرکزی است که ارزش کوتاه‌مدت طلا را به‌گونه‌ای که اغلب اوقات دیده نمی‌شود افزایش داده است.

افزایش تقاضای بانک‌های مرکزی

شواهد گویای آن است که بانک‌های مرکزی جهان در چند سال گذشته خرید طلا را افزایش داده‌اند. بر اساس گزارشی از «شورای جهانی طلا»، بانک‌های مرکزی در نیمه اول سال 2024، 483 تن طلا خریداری کردند، و بانک‌های مرکزی ترکیه، هند و چین در صدر فهرست بزرگ‌ترین خریداران قرار دارند. بخشی از افزایش تقاضا از سوی کشورهایی است که می‌خواهند ذخایر دلاری خود را کاهش دهند. گلدمن ساکس در یادداشتی در ماه گذشته آورد که افزایش سه‌برابری خرید بانک‌های مرکزی از اواسط سال 2022 به دلیل ترس از تحریم‌های مالی ایالات‌متحده و بدهی‌های دولتی ایالات‌متحده، ساختاری است و ادامه خواهد داشت. این رویه از زمان حمله روسیه به اوکراین در سال 2022 آشکار شده است، زیرا آمریکا به دنبال وارد کردن حداکثر آسیب اقتصادی به روسیه از طریق تحریم‌هاست. اما اجرای تحریم‌ها علیه کشوری که کمتر به دلار وابسته است سخت‌تر بوده و یکی از راه‌های کاهش اتکا به دلار، خرید طلاست. به گفته محمد العریان، اقتصاددان مطرح آمریکایی، این روندی است که ایالات‌متحده باید از نزدیک آن را زیر نظر داشته باشد. العریان در مقاله‌ای برای فایننشال‌تایمز نوشته است، افزایش مداوم قیمت طلا روند رفتاری فزاینده‌ای را در میان چین و کشورهای «قدرت میانه» به نمایش می‌گذارد. همچنین گرایش بسیاری به بررسی جایگزین‌های احتمالی برای سیستم پرداخت مبتنی بر دلار وجود دارد که برای حدود 80 سال در مرکز ساختار بین‌المللی قرار داشته است.

روسیه در این زمینه موفقیت‌هایی داشته است، زیرا پس از اعمال تحریم‌های گسترده ایالات‌متحده در سال 2022، توانست اقتصاد خود را از یک رکود تمام‌عیار دور کند. توانایی آن برای هدایت اقتصاد دلارزدایی‌شده خود از بحران می‌تواند به سایر کشورها خودباوری بدهد تا وابستگی خود را به دلار کاهش دهند، که در نهایت به نفع طلاست.

به گفته العریان، آنچه در اینجا مطرح است نه‌تنها از بین رفتن نقش مسلط دلار، بلکه تغییر تدریجی در عملکرد سیستم جهانی است. با عمیق‌تر شدن ریشه‌های آن، این خطر به شکل ملموسی سیستم جهانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و نفوذ جهانی دلار و سیستم مالی ایالات‌متحده را از بین می‌برد.

تنش‌های ژئوپولیتیک

طلا به دلیل سابقه طولانی‌مدت آن به عنوان یک ذخیره پایدار ارزش، دارایی امن محسوب می‌شود. بنابراین زمانی که تنش‌های ژئوپولیتیک افزایش می‌یابد، سرمایه‌گذاران تمایل دارند به سمت فلز زرد بروند و در حال حاضر، دلایل بسیاری برای نگرانی وجود دارد. از جنگ روسیه در اوکراین گرفته تا تشدید درگیری‌ها در خاورمیانه و مخالفت طولانی‌مدت چین علیه استقلال تایوان، تنش‌های ژئوپولیتیک در حال افزایش است، نه کاهش.

به علاوه، افزایش بدهی ایالات‌متحده به این معنی است که اوراق خزانه‌داری، یکی دیگر از دارایی‌های امن تاریخی، ممکن است دیگر چندان بدون ریسک نباشد. بنک آو امریکا این ماه در یادداشتی اعلام کرد: به نظر می‌رسد طلا آخرین دارایی «امن» است که معامله‌گران از جمله بانک‌های مرکزی را تشویق می‌کند سرمایه‌گذاری در آن را افزایش دهند.

معامله‌گری بر اساس احتمال پیروزی دونالد ترامپ

«معاملات ترامپی» اخیراً با افزایش شانس رئیس‌جمهور سابق آمریکا برای پیروزی در انتخابات افزایش یافته و طلا سود بزرگی از آن داشته است؛ به این دلیل که انتظار می‌رود ریاست‌جمهوری آقای ترامپ با کسری فزاینده دولت و انبوهی از بدهی‌های رو به رشد همراه باشد که نگرانی‌ها در مورد بازگشت تورم و پایداری دلار آمریکا را بیشتر خواهد کرد.

تازه‌ترین نظرسنجی بلومبرگ مارکتز نشان می‌دهد که در صورت بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، طلا بهترین پوشش سبد دارایی است. طرفداران فلز گرانبها به عنوان یک پناهگاه امن در صورت انتخاب مجدد ترامپ، از بین 480 پاسخ‌دهنده، دو برابر بیشتر از آنهایی بودند که دلار آمریکا را انتخاب کردند. بیش از 60 درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی معتقدند در صورتی که نامزد جمهوری‌خواه یک دوره ریاست‌جمهوری دیگر را به دست آورد، در نهایت ارزش دلار تضعیف می‌شود.

با این حال، انتظارات درباره تضعیف دلار در دوران ترامپ دیدگاهی بحث‌برانگیز است، چراکه اقتصاددانان ارشد در وال‌استریت معتقدند که دومین دوره ترامپ باعث تقویت این ارز می‌شود، نه تضعیف آن. به گفته آنها، سوگیری آقای ترامپ برای اعمال تعرفه‌های سخت‌تر بر شرکای تجاری ایالات‌متحده و سیاست‌های مالی افزایش‌دهنده کسری بودجه می‌تواند کاهش نرخ بهره پیش‌بینی‌شده از سوی فدرال‌رزرو را مختل کند.

پلت‌فرم کاهش مالیات، تعرفه‌ها و مقررات ضعیف‌تر ترامپ در وال‌استریت تورم‌زا تلقی می‌شود و حتی می‌تواند فدرال‌رزرو را مجبور به افزایش مجدد نرخ‌های بهره کند. موج قرمز در ماه نوامبر که ممکن است کنترل کنگره را به دست جمهوری‌خواهان ‌دهد و به ترامپ آزادی عمل بیشتری برای اجرای سیاست‌های اقتصادی گسترده می‌دهد، می‌تواند طلا را بیشتر شعله‌ور کند چراکه قیمت‌ها نزدیک به بالاترین سطح تاریخی‌شان هستند.

دیویکس آکسلی، اقتصاددان از کپیتال اکونومیکس می‌گوید، اگر نگران اسراف مالی، سرکوب مالی و حملات به استقلال فدرال‌رزرو هستید، طلا دارایی جذابی خواهد بود. به گفته استیو سوسنیک، استراتژیست ارشد اینتراکتیو بروکرز، حتی اگر ترامپ در انتخابات پیروز نشود، کسری بودجه احتمالاً افزایش می‌یابد و سبب افزایش بیشتر قیمت طلا می‌شود. به اعتقاد او، این‌طور نیست که هر یک از کاندیداها موعظه انضباط مالی کنند و به نظر می‌رسد فدرال‌رزرو مایل به کاهش نرخ بهره است، حتی اگر تورم کمی بالاتر از هدف باقی بماند. بنابراین این تصور وجود دارد که در صورت افزایش نرخ بهره و سالم ماندن اقتصاد، طلا می‌تواند جایگزین مناسبی باشد؛ و اگر اقتصاد خوب نباشد، همچنان می‌تواند یک ذخیره خوب ارزش باشد.

افزایش قیمت طلا در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ تا حدی به دلیل تلاش سرمایه‌گذاران برای یافتن پناهگاه امن در مواجهه با همه‌گیری کووید ۱۹ و کاهش نرخ بهره فدرال نزدیک صفر بود. طلا، که هیچ سودی پرداخت نمی‌کند، در آگوست ۲۰۲۰، در بحبوحه نگرانی‌های ناشی از قرنطینه‌های جهانی، به رکوردی دست یافت. با این حال، این حتی بزرگ‌ترین افزایش در دوران یک رئیس‌جمهور در 50 سال گذشته نبود؛ بازدهی در دوران ریاست‌جمهوری جرج بوش و جیمی کارتر بسیار بیشتر بود.

این‌بار، شرایط کلان دوباره برای شمش مطلوب است. فدرال‌رزرو در ماه سپتامبر شروع به کاهش نرخ بهره کرد.

نرخ‌های بهره

بر اساس داده‌های «شورای جهانی طلا»، کاهش نرخ بهره در طول تاریخ به نفع طلا بوده است، به‌طوری که طی شش ماه پس از اولین کاهش نرخ بهره از سوی فدرال‌رزرو، این کالا تا 10 درصد افزایش یافته است. با توجه به اینکه انتظار می‌رود فدرال‌رزرو در سال آینده چندین بار نرخ بهره را کاهش دهد، نرخ‌های پایین‌تر همچنان می‌توانند به عنوان یک عامل حمایت‌کننده برای قیمت طلا عمل کنند.

در حالی که نرخ‌های بهره از زمان اولین کاهش نرخ بهره از سوی فدرال‌رزرو در ماه گذشته افزایش یافته‌اند و نرخ بازدهی اوراق ۱۰ساله هفته قبل به بالاترین سطح خود از ماه جولای رسید، قیمت طلا به روند صعودی خود ادامه داده است. این نشانه‌ای است که سرمایه‌گذاران طلا بیشتر بر مسیر نرخ بهره جهانی متمرکز شده‌اند، که با توجه به اینکه بانک‌های مرکزی جهانی آماده تسهیل پولی هستند، کاهش می‌یابد.

بانک مرکزی چین هفته گذشته نرخ بهره را 25 /0 واحد درصد و بانک مرکزی کانادا 5 /0 واحد درصد کاهش داد. بانک مرکزی اروپا نیز این ماه نرخ بهره را 25 /0 واحد درصد کاهش داد و اقتصاددانان پیش‌بینی می‌کنند که بانک مرکزی انگلستان نیز کاهش بیشتری از آنچه قبلاً از سوی بازارها انتظار می‌رفت خواهد داشت.

با وجود این، پیش‌بینی کاهش بیشتر نرخ بهره، با نشست بعدی فدرال‌رزرو ایالات‌متحده در ششم و هفتم ماه آینده (نوامبر) نیز به افزایش قیمت طلا در سال جاری کمک کرده است. طلا هیچ سودی ندارد، بنابراین قیمت‌ها معمولاً از کاهش نرخ بهره سود می‌برند.

چشم‌انداز فلز زرد

مکس لیتون، رئیس بخش تحقیقات کالای شرکت خدمات مالی سیتی‌گروپ معتقد است طلا و نقره روی دور پیروزی هستند، اما فلزات هنوز برای افزایش جا دارند. به اعتقاد او، بهترین بازارهای صعودی برای طلا و نقره معمولاً زمانی است که بازارهای ایالات‌متحده و اروپا در حال تضعیف هستند و به نظر می‌رسد چین آماده تقویت است. در حال حاضر با کندی رشد اقتصادهای غربی و اقدامات محرک برای تقویت مسیر رشد چین، این وضعیت به وجود آمده است، و این بهترین موقعیت برای فلزات گرانبها در یک دهه گذشته است.

لیتون گفته، نسبت به عملکرد طلا و نقره در چند ماه آینده خوش‌بین است چراکه که بهترین بازارهای صعودی برای طلا و نقره در ۲۰ سال گذشته زمانی رخ داده‌اند که بازارهای توسعه‌یافته ضعیف بوده یا در حال تضعیف بوده‌اند و چین در حال تسهیل سیاست‌های اقتصادی بوده و به‌طور بالقوه در مسیر تقویت قرار داشته است: قطعاً این بهترین چیدمان برای طلا و نقره برای یک دهه است.

سرمایه‌گذاران امسال به سمت طلا رفته‌اند، چراکه شرایط ژئوپولیتیک، چشم‌انداز اقتصادی در حال تغییر و نگرانی‌های مداوم از تورم باعث ترس از نوسان در سایر دارایی‌ها شده است.

به باور لیتون، با توجه به عواملی چون نرخ‌های بهره بالاتر، اشتغال قوی‌تر و واردات ضعیف چین که همگی نشانه‌های نزولی برای فلزات هستند، این افزایش به‌ویژه چشمگیر است. طلا و نقره با وجود مواردی که مخالف آنها هستند، افزایش یافته‌اند. متغیرهایی که به‌شدت با طلا و نقره همبستگی داشته‌اند طی چند ماه گذشته برخلاف آنها بوده‌اند و با وجود این آنها همچنان افزایش یافته‌اند.

او یکی از تحلیلگرانی است که در مورد فلزات خوش‌بین هستند. تحلیلگران بنک آو امریکا پیش‌بینی می‌کنند که قیمت طلا تا پایان سال آینده میلادی به سه هزار دلار در هر اونس برسد، که به معنای افزایش بیش از هشت‌درصدی است.