مواد مخدر صنعتی در شرایط خاصی تولید میشود
رقابت بر سر کیفیت
حالتی که پس از مصرف شیشه به انسان دست میدهد، نوعی سرخوشی است که این حالت را «راش» یا «فلش» مینامند. این حالت که، فقط چند دقیقه دوام خواهد داشت ولی سرخوشی حاصل از آن از هشت تا ۲۴ ساعت ادامه دارد.
حالتی که پس از مصرف شیشه به انسان دست میدهد، نوعی سرخوشی است که این حالت را «راش» یا «فلش» مینامند. این حالت که، فقط چند دقیقه دوام خواهد داشت ولی سرخوشی حاصل از آن از هشت تا 24 ساعت ادامه دارد. این حس لذت باعث میشود خیلی از مصرفکنندگان شیشه شیفته این مخدر شده و نتوانند آن را ترک کنند. اگر هم در مواردی ترک کنند احتمال بازگشتشان بسیار بالاست. به همین دلیل مصرف شیشه در هر شرایطی بازار خوبی دارد. البته تولید آسان، متنوع و مقرون به صرفه این مخدر شیمیایی نیز دلیلی است که در بازار با قیمتهای متفاوت در دسترس افراد قرار گیرد. به طوری که تولید یک کیلو شیشه از مواد ساده با مبلغی حدود چهار تا 10 میلیون تومان قابل تغییر است. دکتر داروساز ن.الف. معتقد است: «تجارت شیشه درآمد روزانه چند میلیونتومانی برای تولیدکننده دارد و از طرفی چون راهاندازی لابراتوار (آشپزخانه) برای تولیدکننده شیشه آسان است، هر کسی با داشتن فرمول اولیه میتواند وارد این کار شده و پول هنگفتی به جیب بزند.»
شیشه چگونه تولید میشود؟
به طور کلی دو نوع شیشه داریم. شیشه اصل و شیشه ایرانی. البته در ایران برای تولید شیشه روشهای مختلفی استفاده میکنند ولی به هر صورت میتوان از نظر ترکیبات به دست آمده شیشه را به دو دسته ایرانی و وارداتی تقسیمبندی کرد. شیشه که آن را متامفتامین مینامند از ترکیب پزودوافدرین با فسفر قرمز و ید ساخته میشود. ابتدا پزودوافدرین را اکسید کرده و افدرین به دست میآید. سپس افدرین را با فسفر قرمز و ید که اسید هیدرویدیک را تشکیل میدهند ترکیب کرده و متامفتامین را میسازند. با این حال وقتی میزان مصرف شیشه در داخل و مقدار مواد کشفشده در مرزها را مقایسه میکنیم متوجه میشویم، مقدار شیشه تولیدشده بسیار بیشتر از مقدار پزودوافدرین واردشده به کشور چه از راه قانونی و چه از راه قاچاق آن است. در شیشه ایرانی با بهترین کیفیت افدرین موجود در آن حفظ میشود و به جای اسید هیدرویدیک که از ترکیب ید و فسفر قرمز به دست میآید از اسیدهای جایگزین مثل اسید باتری یا جوهر نمک (لولهبازکن) استفاده میکنند. البته سود
اصلی در تولید غیرقانونی شیشه وقتی حاصل میشود که ترکیبات جدیدی جایگزین افدرین میشوند. ماده پزودوافدرین در بازار با توجه به ارز آزاد گرانتر از آن است که ارزش و صرفه داشته باشد که به صورت قاچاق وارد و تبدیل به متامفتامین در ایران شود. گرفتن این ماده از داروهای otc هم هزینه و وقت زیادی میگیرد. از این رو اغلب تولیدکنندگان داخلی از ترکیب شیمیایی جایگزینی استفاده میکنند که بسیار ارزانتر و مقرون به صرفهتر است. این ترکیب جدید همانی است که شیشه ایرانی نامیده میشود. یعنی استفاده از فرمول متکاتینون بهجای متامفتامین.این ماده ارزانتر و دسترسی به آن بسیار آسان است. به جرات میتوانم بگویم خیلی از تولیدکنندگان داخلی (آشپزخانهدارها) حتی نوع ترکیبات اصلی شیشه را نمیدانند و از ترکیبات مشابه ایرانی برای ساخت آن استفاده میکنند. متکاتینون را میتوان از موادی مثل فنیل پروپانولامین و یا فنیل استون سنتز کرد. طریقه ساخت ماده متکاتینون با این مواد بسیار ساده است و درصد نشئگی آن بیشتر از متامفتامین است اما اکثر مصرفکنندههای شیشه گاهی شاکی از آن هستند که در
پایپهایشان (وسیله مصرف) ماده زردرنگی باقی میماند. ماده فنیل پروپانولامین که در داخل قرصهای آنتی هیستامین است میتواند با ساختن آمینوررکس به جای متامفتامین استفاده شود. در واقع آنچه در جهان ابتدا به نام آیس (ice) مشهور شد ماده مخدر ۴ متیل آمینورکس بود که مشتق از همین فنیل پروپانولامین است و به سادگی با آنتی هیستامین و فنیل پروپانولامین موجود در آن ساخته میشود. این ماده بسیار ارزان است و در قرصها و شربتهای ضدحساسیت به مقدار زیاد وجود دارد و کافی است فقط آن را از این مواد استخراج کرد. البته آنهایی که دست به این کار میزنند بعد از مدتی به جای استخراج این ماده از قرصهای آنتی هیستامین شروع به وارد کردن آن به صورت قاچاق میکنند. زیرا قیمت آن ارزانتر از پزودوافدرین است و منع قانونی خرید و فروش هم ندارد.
هزینه تولید یک کیلو شیشه چقدر است و چرا تولیدکنندگان شیشه کیفیت مواد تولیدی خود را تا این حد پایین آوردهاند؟
کدام شیشه؟ شیشه متامفتامین یا شیشه ایرانی؟ تولید هر کیلو متامفتامین در لابراتوار حرفهای یعنی آن چیزی که از مواد درجه یک ساخته شود و کمترین میزان آسیب را هم برای مصرفکننده به بار آورد با احتساب دستمزد و هزینه تعمیر و نگهداری لابراتوار حدود 10 میلیون تومان میشود و البته ایجاد حس نشئگی حاصل از مصرف متامفتامین بسیار کمتر از نشئگی ناشی از مصرف متکاتینون یا آمینورکس است. چرا که شیشهای که تولید هر کیلو 10 میلیون هزینه ببرد، تا به دست مصرفکننده برسد هر سوت آن بیش از 10 هزار تومان درمیآید؛ یعنی گرمی 100 هزار تومان. این نه برای تولیدکننده صرف دارد و نه به مذاق مصرفکننده خوش میآید. در حالی که مصرفکننده هر گرم شیشه را حدود 10 هزار تومان تهیه میکند. مورد دیگر خطرات ناشی از تولید متامفتامین است. در ساخت این محصول از فسفر قرمز استفاده میشود که در ترکیب و حرارت دادن تولید گاز فسفین ph3 میکند. این گاز خطرناک و کشنده است و روی
مواد مینشیند و میتواند همه لوازم موجود در آن مکان را به سمی کشنده مسموم کند. در صورتی که در مورد مشابه تولید هر کیلو شیشه ایرانی حدود سه میلیون تومان و حتی کمتر هزینه دارد و البته فرد مصرفکننده که تنها دنبال ایجاد حس نشئگی است از آن بیشتر استقبال میکند، زیرا همان ظاهر کریستالی را دارد با این تفاوت که بعد از مصرف اثر کمرنگی در پایپ بهجا میگذارد. در ساخت شیشه اصل از ترکیب افدرین، ید و فسفر استفاده میشود و به ازای هر سه واحد افدرین و سه واحد ید حدود یک واحد فسفر مصرف میشود. از هر کیلو افدرین در شرایط مناسب حدود 700 گرم شیشه به دست میآید. این مقدار شیشه اگر مرغوب باشد کیلویی 20 تا 30 میلیون تومان، اگر نامرغوب باشد کیلویی 10 میلیون تومان به دست خردهفروش میرسد.
اینکه میگویند مواد اولیه تولید شیشه را از داروهای otc (داروهایی که نیاز به نسخه پزشک ندارند) میگیرند، درست است؟
بله، برای ساخت شیشه میشود از داروهای سادهای مثل قرص سرماخوردگی، کلداستاپ و اغلب قرصهای ضدحساسیت مثل هیدروکسیزین، آنتی هیستامین، کلرفنی رامین و امثال آن که ترکیبات فینل پروپانولامین یا پزودوافدرین دارند استفاده کرد. اما این نوع تولید برای آشپزخانهدارهای خردهپا مقرون به صرفه است. کسانی که مواد مخدر را به عنوان یک تجارت میبینند، ترجیح میدهند به جای اکسید کردن این داروها که وقت و انرژی زیادی میگیرد، به مواد جایگزین روی بیاورند و فنیل پروپانولامین مورد نیاز خود را با واردات قاچاق تامین کنند.
گفتید شیشه ایرانی چند نوع دارد، ترکیبات دیگر تولید این نوع شیشه چیست؟
برای ساخت شیشه علاوه بر موادی که نام بردیم چیزهای دیگری هم لازم است، مثلاً صافی؛ که بسته به حجم تولید میتوان از یک صافی کوچک قهوه هم استفاده کرد. در ضمن اگر مواد تشکیلدهنده شیشه ایرانی را کامل بخواهم شرح دهم باید بگویم برای اکسید کردن اکثر قرصها از لکهبرها، سنگ نمک، تینر نقاشی و حلالها استفاده میکنند. همچنین استات سرب به عنوان یک تجزیهگر شیمیایی در تولید شیشه کاربرد دارد. این ماده شیمیایی خطرناک و سمی میتواند در درازمدت مصرفکننده را دچار مسمومیت کشنده ناشی از سرب کند ولی اولویت با حلالها و پاککنندههایی است که ارزانتر و در دسترس ترند.
آیا غیر از ترکیبات دارویی ترکیب دیگری هم هست که از آن بشود شیشه تهیه کرد؟
بله، مثلاً پرمنگنات پتاسیم شامل دو ماده پتاسیم K و منگنز MNO است و به عنوان یکی از مواد شیمیایی برای ساخت مخدرها به ویژه مخدر متکاتینون کاربرد دارد. این نوع شیشه کمی متمایل به صورتی میشود که به خاطر ترکیبات پرمنگنات موجود در مواد اولیه آن است. البته همه این ترکیبها واکنش یکسانی دارند و دقیقاً باعث ترشح فراوان دوپامین (یک انتقالدهنده عصبی) در مناطقی از مغز که کنترلکننده احساس لذت است، میشوند. از این رو تغییر در ترکیبات ساخت، اغلب به روش تولیدکننده بستگی دارد. تاجران مواد مخدر بر خلاف خردهپاهایی که چند روز وارد بازار میشوند، پولی درمیآورند و سپس میروند، سعی میکنند در کیفیت جنس نیز رقابت کنند.
در بازار فروش مواد مخدر به ویژه شیشه خردهپاها چگونه فعالیت میکنند، آیا وجودشان به درآمد تاجران ضرری وارد نمیکند؟
خردهپاها همیشه وقتی وارد بازار میشوند که تعداد مشتریها بالا رفته و تقاضا زیاد شده است. پاییز و بهار اغلب خردهپاها در بازار سر بر میآورند. کار آنها مثل کارگران فصلی میماند. وقتی کار هست فعالیت میکنند و وقتی بازار از تکاپو افتاد به حرفه اصلی خودشان بازمیگردند. تولیدکنندگان بزرگ همیشه چرخه تولید خودشان را دارند و میتوان گفت در حقیقت آنها هستند که سهم بازار و قیمت را تعیین میکنند. به هر حال هر زمانی که از سوی خردهپاها احساس خطر شود تاجران وارد عرصه میشوند. ولی اغلب خردهفروشان در طول یک فصل به اندازه یک هفته تولیدکنندگان عمده این محصول جنس به بازار عرضه نمیکنند. مصرف شیشه در هوای گرم و تابستانی و وقتی طول روز بلند است (به دلیل نوری که چشم مصرفکننده را آزار میدهد) پایینتر میآید و میشود گفت اغلب کسانی که به جمع مصرفکنندگان میپیوندند در پاییز و زمستان به این ماده گرایش بیشتری دارند.
جرم نگهداری و فروش 30 گرم شیشه اعدام است، با این حال هنوز کسانی هستند که لابراتوار راهاندازی کرده و به تولید این مواد میپردازند. سود حاصل از این مواد چقدر است و آیا تولید و فروش مخدر شیشه واقعاً به ریسک بالای خطر اعدام میارزد؟
همانطوری که اشاره کردیم مواد اولیه شیشه در بازار به صورت آزاد و فراوان یافت میشود. حتی شما میتوانید با مراجعه به ناصر خسرو و راسته لوازم آزمایشگاهی و مواد شیمیایی متوجه شوید که چقدر بازار تولید شیشه پرطرفدار است. فسفر قرمزی که شاید هر فروشنده در سال موفق به فروش یک کیلو از آن میشد (چون تنها در صنایع مهماتسازی مورد استفاده بود) و بسیار ارزان بود؛ حدوداً کیلویی 15 هزار تومان حالا به وفور در مغازهها موجود است و سرانه فروش آن هم افزایش یافته و قیمتش به بیش از 200 هزار تومان رسیده است. فسفر، ید، تولوئن و استون و موادی از این قبیل به همراه ظروف تبخیر 10لیتری که اساساً در آزمایشگاهها کاربردی ندارند به صورت آزاد خرید و فروش میشوند و تا زمانی که با هم ترکیب نشده باشند خطری را ایجاد نمیکنند و دارنده آنها
جرمی مرتکب نشده است. از سویی شیشه تولیدشده در انبار نمیماند و همیشه بازار خودش را دارد و خیلی سریع وارد چرخه بازار میشود. بنابراین یک تولیدکننده هیچوقت مقدار زیادی شیشه در آشپزخانهاش نگهداری نمیکند.
یعنی قبل از اینکه مقدار آن به 30 گرم برسد، آن را میفروشد؟
نخیر، منظورم این نیست. یک ضربالمثل هست که میگوید: مرگ برای همسایه است. یعنی اینکه همیشه احساس میکنیم اتفاق بد برای دیگران میافتد و تا زمانی که دچار حادثهای نشدهایم آن را جدی نمیگیریم. برای مثال هرساله تعداد زیادی به دلیل سرعت غیرمجاز در جادهها تصادف میکنند و کشته میشوند. ولی باز هم کسانی هستند که بدون فکر به عواقب آن با سرعت غیرمجاز میرانند. حالا تصور کنید شما شغلی دارید با درآمد متوسط هفتهای 15 میلیون تومان. طبیعی است که چشمپوشی از چنین درآمدی آسان نیست.
دیدگاه تان را بنویسید