موسم توسعه
گام‌های توسعه‌ای کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران برای پشتیبانی از تجارت چه خواهد بود؟
در حالی تجارت جهانی در سال 2024 به 78 /14 میلیارد تن خواهد رسید که سهم تجارت دریابرد از آن، چیزی حدود 6 /12 میلیارد تن است که این نشان می‌دهد حمل‌ونقل دریایی در دنیا به‌رغم مخاطراتی که در برخی مسیرهای دریایی از جمله دریای سرخ رخ داده، اما همچنان جذاب بوده و مسیری ایمن و ارزان برای جابه‌جایی کالا در سراسر دنیا به شمار می‌رود. بر همین اساس پیش‌بینی می‌شود این سهم در سال 2025 میلادی به 83 /12 میلیارد تن از مجموع 26 /15 میلیارد تن تجارت کالا در دنیا برسد. در عین حال، تولید ناخالص داخلی در سال 2023 در دنیا به 104 هزار و 790 میلیارد دلار رسیده و به موازات آن، در همان سال، حدود 12 هزار و 337 میلیون تن کالا از طریق تجارت دریایی جابه‌جا شده است.
در این میان گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان هفدهمین ناوگان بزرگ کانتینربر دنیا که در حال حاضر 143 فروند انواع شناور ملکی در اختیار دارد، در سال 1402 موفق شده با حمل 9 /26 میلیون تن انواع کالا، سهم 21درصدی از صادرات و واردات کشور را به خود اختصاص دهد؛ هر چند سال ۲۰۲۴ میلادی، سالی بسیار سخت را برای صنعت حمل‌ونقل دریایی جهان رقم زده است؛ به نحوی که در این سال نرخ حمل بار کانتینری در دنیا با ۵۷ درصد کاهش نسبت به سال 2022 مواجه بوده و هم‌اکنون نیز، کاهش مجدد قیمت حمل بار در بازارهای جهانی مشهود است؛ به این معنا که مطابق آمارها، میانگین قیمت حمل کانتینری کالاهای وارداتی ۵۲ درصد کاهش داشته و در حوزه صادرات نیز، با کاهش قیمت حمل بار مواجه هستیم که این موضوع در مورد حمل فله، به مراتب اوضاع نامساعدتری را همراه با نوسان و کاهش قیمت، رقم زده است؛ اما با این حال، میزان حمل کالاها به لحاظ وزنی در گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در شش ماه نخست سال 1403 افزایش شش‌درصدی نسبت به دوره مشابه سال ۱۴۰2 داشته و به 14 میلیون تن کالا رسیده است. در عین حال، رشد حمل بار کانتینری ناوگان ملی کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در شش ماه نخست سال جاری 17 درصد بوده و در بخش حمل بار فله و کالای عمومی، این ناوگان رشد حمل شش‌درصدی را تجربه کرده است.
در واقع، به ثمر رساندن چنین کارنامه‌ای به‌رغم مخاطرات موجود در صنعت حمل‌ونقل دریایی دنیا از سوی گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، مرهون تلاش سرمایه انسانی و برنامه‌ریزی‌های دقیق این ناوگان در سایه سند راهبردی است که رویکرد توسعه ناوگان و حرکت در مسیر تبدیل شدن به یک شرکت لجستیکی را نشانه گرفته است. از سوی دیگر، این شرکت با نگرش دقیق نسبت به ارزش سرمایه انسانی تخصصی و مهارت‌محور در این حوزه کاری، همواره تلاش کرده با آموزش مستمر و هدفمند نیروی انسانی، زمینه را برای اتکای ناوگان به توانمندی نیروهای داخلی خبره و کارآمد فراهم کند؛ به نحوی که در حال حاضر سکان ناوگان در دستان توانمند دریانوردان ایرانی است و تمامی دریانوردان شاغل بر روی کشتی‌های گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، فرزندان همین مرزوبوم هستند که با توانمندی، دانش، مهارت و تخصص خود شناورهای ناوگان را به اقصی نقاط جهان جابه‌جا کرده و کار حمل بار در تمامی نقاط دنیا را به عهده گرفته‌اند.
به موازات آن، علاوه بر برنامه جدی که گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران برای توسعه ناوگان خود مطابق با مصوبه شورای عالی صنایع دریایی در سال 1402 دارد که بر مبنای آن سن ناوگان باید ظرف 10 سال، به کمتر از 10 سال برسد و از محل سود کسب‌شده شرکت، خرید انواع شناور در دستور کار قرار گیرد، تامین انواع کانتینر، واگن و کشنده نیز در دستور کار قرار گرفته که بر این اساس هم‌اکنون، تعداد کانتینرها در ناوگان به ۲۰9 هزار دستگاه رسیده که ماموریت حمل کالا را انجام می‌دهند؛ ضمن اینکه در حوزه حمل‌ونقل ترکیبی نیز در حال حاضر با سفارش ساخت و خرید از تولیدکنندگان داخلی، تعداد ۱۵98 دستگاه واگن در انواع مختلف در ناوگان در حال فعالیت هستند و از این رهگذر و با استفاده از واگن‌های تانکر، این امکان فراهم شده که تمام سوخت مورد نیاز ناوگان، تولیدشده از سوی پالایشگاه‌های داخلی، به بنادر جنوبی حمل شود. همچنین با کسب مجوز صدور بارنامه‌های بین‌المللی ریلی امکان انتقال و حمل کالا به صورت
DOOR TO DOOR نیز بیش از پیش فراهم شده است. در واقع، به مدد برنامه‌ریزی‌ها و حرکت رو به رشد گروه در حوزه‌های مختلف راهبردی، یکی از دستاوردهای مهم گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران که حقیقتاً کارنامه‌ای درخشان را در این حوزه برای کشور رقم زده است، استمرار فعالیت‌ها و حرکت بی‌وقفه شناورهای ناوگان در اقصی نقاط دنیا به‌رغم تمامی تحریم‌های ظالمانه است که بر این اساس با افتخار می‌توان اعلام کرد که خوشبختانه در حال حاضر در حوزه حمل کالا با هیچ مشکی مواجه نیستیم و امکان حمل کالا از هر نقطه دنیا به کشور و برعکس وجود دارد؛ به نحوی که کشتی‌های ناوگان کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با صلابت و تحت پرچم مقدس جمهوری اسلامی ایران در آبراهه‌های بین‌المللی فعالیت می‌کنند.
همچنین توسعه کریدور شمال-جنوب یکی از رویکردهای مهم اقتصادی کشور است که به همین منظور گروه کشتیرانی فعالیت‌های خود را در بندر شهید بهشتی چابهار آغاز کرده است که در این مورد 5 /5 هکتار زمین در این بندر برای انجام خدمات تخلیه و بارگیری در حال آماده‌سازی و تجهیز است؛ به نحوی که حدود ۶۶ هزار TEU کانتینر در چابهار تخلیه و بارگیری شده که امسال این رقم به ۱۰۰ هزار TEU کانتینر خواهد رسید.
به هر حال، توسعه ناوگان یکی از مهم‌ترین برنامه‌ها و اولویت‌های گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران طی سال‌های آتی است؛ هر چند از توان مهندسان خبره فنی گروه نیز نباید غافل شد که همواره در حوزه نگهداری و به‌روزرسانی ناوگان اقدامات ارزشمندی صورت می‌دهند که سرآمدی این تیم را به رخ می‌کشد؛ به نحوی که مهندسان فنی خبره گروه توانستند در شرایط خاص و بسیار پیچیده تحریمی، تعویض موتور اصلی یکی از شناورهای ناوگان را که در اثر سانحه به‌شدت آسیب دیده و از کار افتاده بود در یکی از کشورهای همسایه با موفقیت به ثمر برسانند، که برگ زرین دیگری را در کارنامه ناوگان ملی کشتیرانی کشور به ثبت رساند.
