هزار وعده

  رضا طهماسبی: زمین بازی انتخابات، عرصه رقابت نامزدهایی است که تلاش می‌کنند به هر لطایف‌الحیلی دل رای‌دهندگان را به دست بیاورند. برنامه‌ها و شعارهای نامزدهای انتخاباتی هم بسته به شرایط جامعه متغیر است، زمانی رنگ‌و‌بوی آزادی‌های سیاسی، فعالیت‌های مدنی و اجتماعی و حقوق زنان در آن بیشتر است و زمانی هم تمام مساله حول محور اقتصاد و مشکلات معیشت مردم می‌گذرد؛ آنچه در این میان لایتغیر است، شعارهایی است که نه نامزدها توان اجرایش را دارند و نه نهادها و بستر لازم برایش شکل گرفته است. از رفتن زنان به ورزشگاه گرفته تا ایجاد رونق اقتصادی، آنچنان‌که هیچ‌کس نیاز به یارانه نداشته باشد.با این همه کیست که نداند به قول محمود فرخ، شاعر معاصر، هزار وعده خوبان یکی وفا نکند. وعده‌های وفانشده نامزدهایی که در نهایت منتخب بوده‌اند، از نماینده مجلس گرفته تا شورای شهر و ریاست‌جمهوری به اندازه‌ای هست که رای‌دهنده دیگر فریب شعار نخورد. در انتخابات ریاست‌جمهوری البته بیش از برنامه و شعار، فرد محور است و شخصیت نامزد و حضورش در تبلیغات و مناظرات است که می‌تواند فضای عمومی را با خود همراه کند.در انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 که پایان همین هفته برگزار می‌شود، اقتصاد مساله اصلی است. شرایط نامساعد اقتصاد و فشارهای معیشتی بر مردم که طی سه سال اخیر و بعد از خروج آمریکا از برجام و سیاست‌های ناصحیح دولت تشدید شده است، حالا به ساحت رقابت نامزدها بدل شده و هر کدام با وعده‌های رنگینی پا به این میدان گذاشته‌اند. با این حال برخی شعارها آن‌قدر تخیلی و دور از ذهن است که از هم‌اکنون می‌توان بر غیراجرایی بودن آن تاکید داشت. وعده پرداخت یارانه 450 هزار‌تومانی به 40 میلیون ایرانی که متضمن پنج برابر شدن کل هزینه یارانه‌های نقدی مستقیم در سال است، باری سنگین‌تر از دوش نحیف دولت با خزانه اندک و کسری بودجه بالاست. حقوق دادن به زنان خانه‌دار در حالی که بخش زیادی از زنان شغل ندارند یا در سال‌های اخیر شغل خود را از دست داده‌اند هم از این دست وعده‌های دور از ذهن و حتی خارج از منطق اقتصادی است.تامین مسکن که دغدغه همیشگی خانوار ایرانی است نیز با وعده اعطای زمین رایگان دولتی، تامین 90 درصد هزینه خرید خانه یا ساخت مسکن یا شرایط اجاره بلندمدت به شرط تملیک رنگ‌آمیزی شده در حالی که تجربه ساخت مسکن مهر، آن هم در شرایط رونق و پرپولی جیب دولت نشان داد که چگونه اجرای چنین طرح‌هایی بار تورمی سنگینی بر کل جامعه تحمیل می‌کند. وعده فرستادن خانوارها به سفر چندروزه، اعطای وام 500‌میلیونی به جوانان، ایجاد بانک طلا و راه‌اندازی صندوقی برای مالباختگان بورس همه نشان از سیاه‌بازی‌هایی دارد که عامدانه یا ناآگاهانه از سوی نامزدها و مشاورانشان برای پیروزی در انتخابات تدارک دیده شده است؛ آنها به خوبی می‌دانند که در صورت برنده شدن، پایشان به خاطر وعده‌های وفانشده گیر نخواهد بود، پس فعلاً هر شعاری را می‌توان سر داد، هر چه دهن‌پرکن‌تر و جذاب‌تر، بهتر.