قمار «اون» با ارتش گرسنگان
چرا سربازان کره شمالی وارد جنگ اوکراین شده‌اند؟
گزارش رسانه‌ها حاکی از این است که حدود 8 تا 10 هزار سرباز کره شمالی در کنار نیروهای روس علیه اوکراین وارد جنگ شده‌اند. بر اساس تخمین‌های ایالات‌متحده در مجموع حدود 10 هزار سرباز کره شمالی در روسیه حضور دارند. سئول و متحدانش تخمین زدند که این رقم ممکن است به 11 هزار نفر هم افزایش یافته باشد، در حالی که اوکراین این رقم را بالاتر از 12 هزار نفر اعلام کرده است.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا در یک کنفرانس خبری در واشنگتن گفت: روسیه سربازان کره شمالی را در یگان‌های توپخانه‌ای، پهپادی و «عملیات پایه پیاده‌نظام، از جمله پاک‌سازی معبر» آموزش داده است که نشان می‌دهد آنها کاملاً قصد دارند از این نیروها در عملیات خط مقدم استفاده کنند. تلاش‌های کره شمالی برای تشدید روابط خود با روسیه نگرانی‌هایی را در سراسر جهان در مورد چگونگی گسترش جنگ در اوکراین و کمک‌های نظامی روسیه در ازای آن ایجاد کرده است. حضور نیروهای کره شمالی در روسیه همچنین این نگرانی را تشدید کرده که حضور این سربازان باعث بی‌ثباتی بیشتر منطقه آسیا و اقیانوسیه و گسترش جنگ مسکو علیه اوکراین خواهد شد.
در همین رابطه مقام‌های کره جنوبی نه‌تنها این اقدام را «به شدیدترین وجه ممکن» محکوم کردند، بلکه مقام‌های آمریکایی از جمله بلینکن (وزیر خارجه) و آستین (وزیر دفاع) نیز گفتند که ایالات‌متحده در حال گفت‌وگو با کره جنوبی و متحدانش در اروپا در مورد گام‌های بعدی است. این دو مقام آمریکایی خاطرنشان کردند که کمک‌های نظامی اضافی به اوکراین به‌زودی اعلام خواهد شد. ایالات‌متحده تاکنون بیش از 59 میلیارد دلار کمک نظامی به اوکراین ارائه کرده است. آستین تاکید کرد که مسکو یونیفورم و تجهیزات روسی را در اختیار نیروهای کره شمالی قرار داده که نشانه دیگری است از اینکه احتمالاً از آنها در خط مقدم استفاده شود. با این حال، پرسش‌هایی در مورد این مسئله وجود دارد که کره شمالی در ازای این خدمت خود چه فناوری‌های نظامی جدیدی ممکن است از روسیه دریافت کند و اینکه آیا ممکن است کشورهای دیگر هم نیروهای خود را برای جنگیدن به جنگ بفرستند یا خیر. پرتاب اخیر موشک بالستیک قاره‌پیما از سوی کره شمالی این ظن را در برخی از کارشناسان ایجاد کرده که روسیه ممکن است به کره شمالی در پرتاب این موشک کمک‌هایی در زمینه فناوری کرده باشد.
شرح ماجرا
یکم) چرا کره شمالی مبادرت به اعزام نیرو کرده است؟
حضور سربازان کره شمالی در روسیه برای جنگ علیه اوکراین چه معنایی دارد؟ کره شمالی در ازای آن چه چیزی دریافت می‌کند؟ «جان ای. هربست»، سفیر سابق ایالات‌متحده در اوکراین، بر این باور است که «روسیه همیشه روابط خوب و البته پیچیده‌ای با کره شمالی داشته است. از آنجا که تهاجم روسیه در اوکراین شکست خورده و نیروهای روسی متحمل تلفات فوق‌العاده بالایی شده‌اند، کرملین به کره شمالی تکیه کرد. این تکیه از مهمات شروع شده و اکنون به نیروی انسانی کشیده شده است». با این حال، نباید موضوع تسلیحات و نیروهای کره شمالی برای روسیه را کم‌اهمیت جلوه داد، اما بعید است که چنین کمک‌هایی به‌تنهایی در تغییر پویایی‌های میدان نبرد که با کمک چین به یک جنگ طولانی‌مدت تبدیل شده تعیین‌کننده باشد. به نظر می‌رسد کره شمالی و روسیه باید در محاسبات خود تجدیدنظر کنند، زیرا بازی پیونگ‌یانگ می‌تواند برای روسیه نتیجه معکوس داشته باشد. چرا؟ زیرا «می‌تواند باعث افزایش حمایت کره جنوبی از اوکراین شود که به‌نوبه خود می‌تواند آنچه کره شمالی به روسیه ارائه می‌کند متعادل کند و پای بازیگران بین‌المللی هرچه بیشتر به میدان جنگ اوکراین باز شود».
«مارکوس گارلاوسکاس»، افسر سابق اطلاعات ملی ایالات‌متحده در امور کره شمالی، خاطرنشان می‌کند که احتمالاً پیونگ‌یانگ در ازای این خدمت چیزی دریافت می‌کند. او توضیح می‌دهد که «منابع، فناوری نظامی و توانایی‌هایی که روسیه ممکن است در ازای حمایت کره شمالی در اختیار این کشور فقرزده قرار دهد، می‌تواند اساساً وضعیت امنیتی در شبه‌جزیره کره و در مقیاس گسترده‌تر، هند و اقیانوس آرام را تغییر دهد». مارکوس استدلال می‌کند که بسته به آنچه مسکو در ازای کمک خود به پیونگ‌یانگ می‌فرستد، «کیم جونگ اون» (رهبر کره شمالی) می‌تواند به «نقطه اوج در محاسبات نگران‌کننده خود برسد که به یک بحران نظامی یا درگیری مسلحانه در شبه‌جزیره منجر شود». چنین درگیری، به‌ویژه با توجه به «بازدارندگی لرزان» در شبه‌جزیره، می‌تواند چین و ایالات‌متحده را به داخل این بحران بکشد.
اما جنبه دیگر کمک کره شمالی به روسیه را می‌توان در کنشگری چین با روسیه درک کرد. به این معنا که اگرچه پکن-مسکو یک «شراکت بدون محدودیت» را مطرح می‌کنند اما حقیقت این است که چین به روسیه به چشم «برادر کوچک‌تر» نگاه می‌کند. «شرلی مارتی هارگیس»، تحلیلگر شورای آتلانتیک، بر این باور است که روسیه برای فرار از این نگاه به دنبال بسط رابطه با کره شمالی است تا مانعی در برابر سلطه چین شود. از سوی دیگر، کره شمالی می‌کوشد بین دو متحد بزرگ خود (چین و روسیه) توازن برقرار کند. شرلی می‌گوید: اقدامات کره شمالی، «تمایل این کشور را برای اثبات استقلال خود و استفاده از موقعیتش بین دو قدرت بزرگ‌تر نشان می‌دهد». با این حال، او می‌افزاید، «این رویکرد همچنین کره شمالی را در موقعیت حساسی قرار می‌دهد، زیرا باید در عین حفظ شراکت استراتژیک خود با روسیه، اتکای خود را به چین برای حمایت اقتصادی حفظ کند».
دوم) دستاوردهای پیونگ‌یانگ از جنگ در اوکراین
جنگ اوکراین میدان نبردی جدید برای دو کره است. تصمیم کره شمالی برای اعزام نیرو به روسیه نشان‌دهنده یک تغییر قابل‌‌توجه در چشم‌انداز ژئوپولیتیک منطقه‌ای و جهانی است که پیامدهای آن فراتر از درگیری اوکراین است. درحالی‌که بسیاری ممکن است بر تاثیرات فوری این اقدام در اروپا تمرکز کنند، اما خطر واقعی در تاثیر این اقدام بر امنیت در شمال شرق آسیا، به‌ویژه شبه‌جزیره کره نهفته است. کره شمالی در ازای حمایت نظامی از روسیه، به مزایای متعددی دست می‌یابد که می‌تواند قابلیت‌های اقتصادی و نظامی‌اش را تغییر دهد. یکی از مهم‌ترین مزیت‌ها دستیابی به «ارزهای پرمبادله» است. گفته‌شده سربازان کره شمالی حدود دو هزار دلار در ماه حقوق دریافت می‌کنند. این مسئله، همراه با کمک‌های اقتصادی روسیه در قالب غذا و انرژی، به «کیم جونگ اون» اجازه می‌دهد تا دستور کار داخلی خود، به‌ویژه برنامه بلندپروازانه «توسعه روستایی 10×20» خود را پیش ببرد. مهم‌تر از همه، موجب می‌شود این رژیم اثرات شدید تحریم‌های بین‌المللی را اندکی کاهش دهد و رهبری داخلی «کیم» را تقویت کند.
با این حال، مهم‌ترین دستاورد برای کره شمالی ممکن است در قالب فناوری پیشرفته نظامی روسیه باشد. دسترسی به موشک‌های بالستیک قاره‌پیما (ICBMs)، سلاح‌های مافوق صوت، زیردریایی‌های هسته‌ای و سلاح‌های فضایی می‌تواند قابلیت‌های نظامی پیونگ‌یانگ را به‌طور قابل توجهی افزایش دهد. این بازدارندگی تقویت‌شده می‌تواند کره شمالی را در فعالیت‌های نظامی‌اش علیه کره جنوبی و ایالات‌متحده جسورتر کند و به‌طور بالقوه شبه‌جزیره کره و کل آسیای شمال شرقی را بی‌ثبات کند. شاید نگران‌کننده‌ترین احتمال این باشد که حضور نیروهای کره شمالی منعکس‌کننده تعهد عمیق‌تر دو کشور طبق معاهده نظامی پیونگ‌یانگ-مسکو باشد که در ژوئن 2024 میان دو طرف امضا شد. این توافق به کره شمالی اجازه می‌دهد که چهار ماه پس از امضا، سربازان خود را اعزام و در عین حال در را به روی روسیه برای ارسال نیروها یا تجهیزات نظامی به شبه‌جزیره کره باز کند. برای کره شمالی، دخالت در جنگ اوکراین به موضوع بقای رژیم تبدیل شده است. پیونگ‌یانگ به‌شدت روی پیروزی روسیه شرط‌بندی می‌کند. اما اگر روسیه شکست بخورد، آسیب‌پذیری کره شمالی به دلیل از دست دادن یک متحد اقتصادی و نظامی به میزان قابل توجهی افزایش خواهد یافت.
کره جنوبی هم مداخله پیونگ‌یانگ در روسیه را یک تهدید مستقیم و فزاینده می‌داند. یکی از گزینه‌های راهبردی برای سئول می‌تواند شامل حمایت نظامی مستقیم از اوکراین باشد، زیرا سئول به دنبال متعادل کردن محور رو‌به رشد کره شمالی-روسیه است. نبرد با کره شمالی در یک کشور ثالث ممکن است راهی را به کره جنوبی ارائه دهد تا از درگیری مستقیم در شبه‌جزیره جلوگیری کند. تصمیم کره جنوبی می‌تواند بحث‌ها را در اروپا و ایالات‌متحده در مورد استقرار بالقوه نیروها در اوکراین و به‌طور بالقوه تغییر استراتژی‌های نظامی آنها در قبال روسیه برانگیزد.
سوم) آیا حضور سربازان کره‌ای تغییردهنده بازی است؟
منابع زیادی تایید کرده‌اند که نیروهای رزمی کره شمالی در میدان جنگ روسیه علیه اوکراین حضور یافته‌اند. ماهیت ماموریت این نیروها و تاثیری که بر روابط کره شمالی و روسیه و به‌تبع آن بر مسائل امنیتی شبه‌قاره و آسیای شرقی خواهد داشت بسیار مهم است. کره شمالی البته نزدیک به دو سال است که گلوله‌های توپخانه، موشک‌های بالستیک و سلاح‌های سبک را به روسیه عرضه می‌کند. اما در سال 2022، زمانی که جنگ تمام‌عیار روسیه شروع شد، طبق گزارش‌ها، کره شمالی پیشنهاد اعزام 100 هزار سرباز برای حمایت از روسیه را مطرح کرد. اگرچه این رقم ممکن است «لاف» یا «اغراقی» از سوی «اون» باشد اما دست‌کم این است که این کشور یک نیروی 8 تا 10 هزارنفری را برای کمک به روسیه اعزام کرده است.
طبق گزارش مطبوعات کره جنوبی به نقل از NIS (معادل سیا در کره جنوبی)، اولین گروه از نیروها حدود 12 هزار نفر است. این تعداد شامل چهار تیپ، هرکدام حدود 3200 نفر است که زیرمجموعه سپاه 11 کره شمالی هستند. طبق گزارش‌ها، سپاه یازدهم دارای ده تیپ مستقل است. نیروهای پیاده‌نظام سبک کره شمالی جزو بهترین نیروهای آموزش‌دیده و باانگیزه‌ترین نیروهای این کشور هستند. پرسشی که مطرح شده این است که آیا استقرار نیروهای کره شمالی در جنگ اوکراین یک «تغییردهنده بازی» خواهد بود؟ بی‌تردید، به معنای نمادین، همین‌طور است. فرستادن بهترین نیروهای یک کشور برای شرکت در نبردهای یک متحد، حرکتی است که همبستگی در «گفتار» و «کردار» را نشان می‌دهد. در مورد ایجاد تغییر واقعی در جنگ، دو مقام سابق دولت ایالات‌متحده اظهار داشتند که با توجه به تعداد سربازان و اندازه سلاح‌ها، در این مرحله، این امر «تغییردهنده چشمگیری در بازی نخواهد بود».
«بروس بکتول»، استاد علوم سیاسی در دانشگاه دولتی «آنگلو» و مامور اطلاعاتی در «سیا» از سال 1997 تا سال 2003 بر این باور است که اگر سربازان به میزان قابل توجهی برای جنگ در اوکراین اعزام شوند، می‌تواند یک «تغییردهنده بازی» باشد. اینکه آیا این اتفاق خواهد افتاد یا خیر، معلوم نیست و گذر زمان آن را نشان خواهد داد. این تحلیلگر بر این باور است که اگر مسکو از این نیروها در قالب نیروهای نخبه خود استفاده کند، می‌تواند به کارایی نیروهای ویژه‌اش بیفزاید. واقعیت این است که نیروهای ویژه روسیه در این جنگ با چالش‌های واقعی روبه‌رو شده‌اند. اگر هدف مسکو تقویت قدرت این قابلیت‌ها [یعنی قابلیت استفاده از نیروهای نخبه کره شمالی در قالب نیروهای نخبه خود] به‌گونه‌ای باشد که تاثیر جدی داشته باشد، نیروهای کره شمالی به میزان چشمگیری باید در جنگ استفاده شوند. از سوی دیگر، روس‌ها ممکن است تصمیم بگیرند که از این نیروها به‌عنوان نیروهای ویژه استفاده نکنند و این احتمالاً به معنای تلفات زیاد برای کره شمالی خواهد بود، زیرا آنها در قالب نیروهای معمولی به خط مقدم خواهند زد. پس یا کشته یا بازداشت می‌شوند.
در قاموس «اون»، هر چه این جنگ طولانی‌تر باشد، برای کره شمالی بهتر است. این کشور به دلیل تکثیر و گسترش تسلیحات نظامی در خاورمیانه و آفریقا، توانسته سال‌های زیادی دوام بیاورد. کره شمالی هرگز تسلیحات و موشک‌های متعارف را در این مدت کوتاه به این حجم که برای جنگ در اوکراین انجام داد، تکثیر نکرده است. این مسئله می‌تواند پول، نفت، مواد غذایی، و سیستم‌های فنی /تسلیحاتی به‌روز و پشتیبانی از ارتش بسیار بزرگ، اما به‌شدت قدیمی کره شمالی را به ارمغان آورد.
چهارم) نفع پوتین از سربازان کره‌ای
استقرار نیروهای کره شمالی در جنگ کمکی به حال مسکو هم هست و باعث می‌شود نیاز مسکو به اعزام مجدد نیروهایش از داخل اوکراین به کورسک برطرف شود. علاوه بر این، کرملین ممکن است نگران حساسیت افکار عمومی روسیه نسبت به تلفات نیروهای روس باشد، اما تلفات کره شمالی چیزی نیست که شهروندان روس نگران آن باشند. همچنین آوردن نیروهای کره شمالی ممکن است برای ناامید کردن اوکراینی‌ها باشد، به‌خصوص که این احتمال را افزایش می‌دهد که نیروهای بیشتری ممکن است از کره شمالی و جاهای دیگر به روسیه در نبرد علیه آنها بپیوندند. «مارک کاتز»، استاد بازنشسته علوم سیاسی در دانشگاه جرج میسون به یک مسئله دیگر هم اشاره می‌کند؛ اینکه «کیم جونگ اون» سربازان خود را به روسیه می‌فرستد تا تجربه نبردی را که ممکن است علیه کره جنوبی انجام دهند، به دست آورند. شاید فرستادن سربازان کره شمالی برای جنگ با دشمنان روسیه، مسکو را متقاعد به اعزام نیروها برای جنگ احتمالی پیونگ‌یانگ با سئول کند. این استاد بازنشسته دانشگاه جرج میسون می‌افزاید: استقرار این نیروها شامل هزینه‌های بالقوه هم برای پوتین و هم برای کیم جونگ اون است. ممکن است اگر نیروهای کره شمالی به‌طور موثر نبرد نکنند و هماهنگی بین آنها و روسیه مشکل‌ساز باشد، بیشتر از ارزششان، دردسرساز شوند. اما نکته مهم این است که اگر سربازان کره شمالی در نهایت به اوکراین فرار کنند و سپس به کره جنوبی بروند، برای مسکو و پیونگ‌یانگ شرم‌آور خواهد بود.
از سوی دیگر، در حالی که پوتین نشان داده که مایل است تلفات نیروهای روس را بپذیرد، اما محتمل است که اگر تلفات نیروهای کره شمالی هم بیشتر شود، کیم جونگ اون از اعزام نیروهای بیشتر خودداری کند. به هر حال، کسب تجربه میدان نبرد برای استفاده احتمالی در برابر کره جنوبی، تنها در صورتی مفید است که سربازان کره شمالی در جنگ علیه اوکراین زنده بمانند. یکی از ریسک‌هایی که پوتین با آن مواجه است این است که دعوت از سربازان کره شمالی از سوی روسیه، در را به روی کی‌یف باز می‌کند که این کشور هم از نیروهای دیگر کشورها برای مبارزه با روس‌ها دعوت کند. بنابراین، ممکن است «داوطلبان» از کشورهای مختلف ناتو به تعداد زیاد وارد شوند.
