گریز از هیاهو

بازارهای مالی طی هفته گذشته با هیاهویی همراه بودند. دلار با رشد سه‌درصدی و سکه طلا با افزایش قیمت 10درصدی مواجه شد. افزایش انتظارات تورمی در کنار تنش‌های سیاسی، تلاطمات بازارها را رقم زده است. حتی بازی‌های تعرفه‌ای رئیس‌جمهور جدید و سیاست‌های تنش‌زای آن سبب شده است نفت برنت تا 77 دلار نیز افزایش یابد. با این حال، بورس از نوسانات بازارها گریزان بود. شاخص کل بورس با افت یک‌درصدی نشان داد که میزبان خوبی برای پول‌های جدید نیست. تا زمانی که اوضاع سیاسی بر وفق مراد اقتصاد نباشد، نمی‌توان از بورس تهران انتظار داشت تا در برابر دیگر بازارها خودنمایی کند.

بورس عقب نشست

ریسک‌های سیاسی برای سومین هفته متوالی گریبان بازار سهام را گرفت. از ابتدای بهمن و با حضور رئیس‌جمهور جدید آمریکا در کاخ سفید، بورس از هیاهوی دیگر بازارها گریزان است. شاخص کل بورس طی هفته گذشته با افت یک‌درصدی همراه شد و نماگر هم‌وزن نیز کاهش 8 /1درصدی را تجربه کرد. با وجود آنکه تعطیلات هفته گذشته تنها دو روز معاملاتی را برای بازار سهام رقم زد، اما غلبه هیجانات در بازار سهام، فضای بورس را متشنج کرد. به‌طوری که با وجود بهبود نسبی سطح ارزش معاملات، همچنان انتظار رونق در کوتاه‌مدت وجود ندارد. از ابتدای بهمن و پس از تغییر فضای اقتصادی-سیاسی دنیا، شاخص اصلی بورس تهران با کاهش 59 /0درصدی و شاخص هم‌وزن با افت 1 /3درصدی همراه شدند. این در حالی است که بازدهی سه ماه قبل‌تر، به‌طور متوالی مثبت بوده است. برخلاف بورس، بازارهای طلا و سکه با رکوردشکنی‌های پی‌درپی بازدهی‌های قابل توجهی را به ثبت رساندند.

علاوه بر ریسک‌های سیاسی که بازار سهام را وادار به عقب‌نشینی و جولان دیگر بازارها کرده است، ریسک‌های اقتصادی نیز همچنان در برخی از صنایع وجود دارد. با وجود رشد قیمت دلار و کانال‌شکنی دلار در روزهای اخیر، قیمت دلار بازار توافقی در سطح 67 هزار تومان قفل شده است و حرکت نمی‌کند. اختلاف این شاخص دلاری با دلار بازار آزاد حتی از 35 درصد نیز فراتر رفت. این در حالی است که یکی از موانع اصلی رشد بورس در اوایل پاییز نیز، شکاف قیمتی این دو شاخص ارزی بود. به نظر می‌رسد با کاهش التهابات در بازار ارز و در کنار آن رشد منطقی دلار توافقی، می‌توان محرک جدیدی را برای بازار سهام تعریف کرد که شاخص کل به واسطه آن بتواند از مرز حساس سه میلیون‌واحدی عبور کند. تا زمانی که فاصله نرخ دلار توافقی و آزاد به زیر 20 درصد نرسد، بورس تهران نیز انگیزه‌ای برای رونق نخواهد داشت. علاوه بر این، حواشی صنعت خودرو و اقدامات شورای رقابت برای جلوگیری از خصوصی‌سازی ایران‌خودرو و واگذاری آن به کروز ابهامات این صنعت بزرگ بازار سهام را افزایش داده است. صنعتی که در برخی از مقاطع زمانی از محرک‌های اصلی رشد بورس بوده، اکنون درگیر مسائلی است که بازار به بهانه آن می‌تواند افت بیشتری را متحمل شود.

رشد قیمت دلار متغیرهای تابلوی بازار را به شکلی تغییر داده که بر ارزندگی بورس افزوده است. اگر ریسک‌های سیاسی و اقتصادی در برخی از صنایع کاهش یابد یا حذف شود، بورس وارد رالی پرقدرت جدیدی خواهد شد. ارزش دلاری بورس تهران به زیر 100 میلیارد دلار رسیده و ارزش کل بازار سهام به حوالی 110 میلیارد دلار کاهش یافته، که از اوایل آذر سال جاری بی‌سابقه بوده است. نسبت قیمت به سود بازار یا P /E بازار سهام به زیر هفت واحد سقوط کرده است. کاهش ارزش بازار سهام در کنار گزارش‌های خوب صنایع در 9 ماه، موجب شد تا این نسبت به محدوده‌های جذابی برای ورود خریداران سقوط کند. این نسبت که تحت تاثیر عوامل سیاسی به شکل مصنوعی پایین مانده است، احتمالاً با رشد دلار موثر بر شرکت‌ها و کاهش نسبی نرخ بهره اوراق اسلامی، می‌تواند تعدیل شود و از محدوده حساس هشت واحد نیز عبور کند. میانگین ارزش معاملات نیز بهبود یافته، اما همچنان تا برآورده کردن انتظارات فاصله دارد.

اتفاق مهم هفته گذشته، خروج سنگین پول از بازار سهام و صندوق‌های درآمد ثابت بود که در نهایت موجبات ورود پول قابل توجهی را به صندوق‌های طلا پدید آورد. طی دو روز معاملاتی اخیر بیش از سه هزار و 500 میلیارد تومان سرمایه حقیقی از گردونه معاملات بورس خارج شد که مقصد نهایی آن صندوق‌های طلا بود. این در حالی است که افزایش انتظارات تورمی، نرخ‌های بهره سه درصد و بالاتر از آن را نیز نادیده گرفته و موجب خروج سنگین پول از صندوق‌های درآمد ثابت شده است. این صندوق‌ها طی هفته قبل با خروج بیش از سه هزار میلیارد‌تومانی پول همراه شدند که این رقم به تنهایی رکورد جدیدی محسوب می‌شود. بیش از هزار و 700 میلیارد تومان پول حقیقی نیز مهمان صندوق‌های طلا بودند. افزایش جذابیت صندوق‌های طلا و حباب پایین آنها سبب شد با ناآرامی‌های سیاسی رشد بیش از 100درصدی در برخی از صندوق‌های طلا طی سال جاری رقم بخورد. با این حال، طی روز سه‌شنبه خروج همگانی پول از بازارها نشان داد که بخشی از نقدینگی منتظر آن است تا بازار جدیدی را برای ورود انتخاب کند. با فروکش تب دلار احتمالاً بخشی از این پول پارک‌شده جذب صندوق‌های طلا خواهد شد. اما اگر متغیرهای اقتصادی به نفع بورس تهران تغییر مسیر دهند، می‌توان انتظار داشت که رونق به بورس بازگردد.

کانال‌شکنی دلار

قیمت دلار در بازار آزاد از 84 هزار تومان به بالای 92 هزار تومان رسید و با کاهش تب‌وتاب بازارها در کانال 89 هزار تومان آرام گرفت. در نهایت اسکناس آمریکایی طی هفته گذشته با بازدهی چهاردرصدی کار خود را به پایان رساند. پس از اظهارات مقامات سیاسی ایران و آمریکا، قیمت دلار طی روز شنبه از کانال 88 هزار تومان روند صعودی را آغاز کرد؛ به‌طوری که با شکست چهار کانال قیمتی وارد قیمت 92 هزار تومان شد. شدت گرفتن تنش‌های سیاسی در نهایت بر قیمت سکه و طلا نیز اثرات قابل توجهی گذاشت. با این حال، قیمت دلار در بازار توافقی در کانال 67 هزار تومان قرار دارد. افزایش اختلاف دلار توافقی و دلار در بازار آزاد علاوه بر متضرر شدن بورسی‌ها، با سیاست تک‌نرخی کردن ارز که اخیراً عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد مطرح کرده نیز در تناقض است. به نظر می‌رسد تا زمانی که لحن مقامات سیاسی تا این حد تندوتیز باشد، روند کاهشی شدیدی در انتظار دلار نیست. با اینکه برخی از کارشناسان اقتصادی قیمت واقعی دلار را حدود 85 هزار تومان ارزیابی می‌کنند، اما هر روند اصلاحی برای فعالان بازار طلا، فرصت ورود خواهد بود. با این حال، اگر قیمت دلار بالای 90 هزار تومان باشد، خریداران تمایلی برای دادوستد نخواهند داشت. به لحاظ تکنیکال نیز، قیمت دلار تارگت 95 تا 96 هزار تومان را دنبال می‌کند. اما هرگونه روند کاهشی حمایت 85 هزارتومانی را در پیش خواهد داشت که قیمت جذابی را برای خریداران پیشنهاد می‌کند.

رشد 10درصدی سکه

سکه امامی طی هفته گذشته با عبور از سد 70 میلیون تومان، قله‌های جدیدی را فتح کرد. به‌طوری که در نهایت با نزدیک شدن سکه به کانال 78 میلیون، بازدهی این دارایی پرنوسان به بیش از 10 درصد رسید. بررسی‌ها نشان می‌دهد، نوسانات شدید در بازار ارز عامل اصلی رشد قیمت سکه است. اما نمی‌توان تاثیر قیمت طلای جهانی را نادیده گرفت. طلای جهانی طی روزهای اخیر با عبور از دو هزار و 900 دلار موفق شد تا بازدهی بیش از 40درصدی را طی یک سال اخیر رقم بزند.

قیمت طلا که در هفته گذشته رکورد جدیدی در حوالی دو هزار و 900 دلار به ثبت رسانده بود، با شروع بازارهای جهانی در این هفته به نوسان قیمتی ادامه داد و رکورد تاریخی جدیدی را به ثبت رساند. به باور تحلیلگران، مهم‌ترین دلیل ادامه روند افزایش قیمت طلا، سیاست تعرفه‌ای ترامپ و جنگ تجاری است که به انتظارات تورمی منجر شده است. در این فضا سرمایه‌گذاران طلا نیز برای پوشش ریسک در حال خرید طلا برای سبد سرمایه‌گذاری بلندمدت خود هستند.

سکه امامی از ابتدای بهمن رشد 31درصدی، نیم‌سکه افزایش 32درصدی و ربع‌سکه بازدهی 24درصدی را به همراه داشته است. این در حالی است که سکه امامی طی چند روز گذشته بازدهی بیش از 100درصدی را از ابتدای سال رقم زده بود. عامل بعدی که موجب رشد قیمت سکه شد، حباب زیر 10درصدی این نوع از سکه بود که در کف‌های تاریخی قرار داشت. این موضوع سبب شد تا با افزایش انتظارات تورمی فضای خوبی برای بزرگ شدن حباب سکه فراهم شود. تاثیر مضاعف رشد اونس طلا و رشد حباب، بازدهی دلاری سکه را طی 11 ماه اخیر به همراه آورده است.

نگاه نفت به ذخایر آمریکا

نفت برنت طی هفته گذشته با رشد 5 /2درصدی موفق شد در کانال 76 دلار باقی بماند. با این حال، قیمت‌های نفت پس از انتشار گزارش افزایش ذخایر نفت خام آمریکا طی روز چهارشنبه کاهش نسبی داشت. زیرا گزارش‌ها نشان دادند که موجودی نفت خام ایالات‌متحده افزایش یافته و نگرانی‌ها در مورد تعرفه‌ها بر جو عمومی بازار تاثیر گذاشت. در آخرین روز معاملاتی، قرارداد آتی نفت برنت ۲۵ سنت یا 3 /0 درصد کاهش یافت و به 75 /76 دلار در هر بشکه رسید، در حالی که نفت خام وست تگزاس اینترمدییت (WTI) ۲۸ سنت یا 4 /0 درصد کاهش داشت و به 04 /73 دلار در هر بشکه رسید. این کاهش قیمت‌ها، پایان‌دهنده روند افزایشی سه‌روزه بازار بود که در آن نفت برنت 6 /3 درصد و نفت خام وست تگزاس 7 /3 درصد رشد کرده بودند. طبق داده‌های منتشرشده از سوی موسسه نفت آمریکا (API) ذخایر نفت خام ایالات‌متحده، بزرگ‌ترین تولیدکننده و مصرف‌کننده نفت دنیا، در هفته منتهی به ۷ فوریه 4 /9 میلیون بشکه افزایش داشت و نیز ذخایر بنزین 51 /2 میلیون بشکه و ذخایر میعانات نفتی ۵۹۰ هزار بشکه کاهش یافته بود. سازمان اطلاعات انرژی ایالات‌متحده قیمت پیش‌بینی‌شده خود را از تولید نفت خام این کشور افزایش داد، در حالی که پیش‌بینی تقاضا را ثابت نگه داشت. بر اساس پیش‌بینی جدید، تولید نفت خام آمریکا در سال ۲۰۲۵ به‌طور متوسط 59 /13 میلیون بشکه در روز خواهد بود که نسبت به پیش‌بینی قبلی (55 /13 میلیون بشکه) افزایش داشته است. همچنین قیمت‌ها تحت تاثیر نگرانی‌ها از اینکه تعرفه‌های جدید یا در حال اجرای ایالات‌متحده ممکن است موجب کاهش رشد اقتصاد جهانی و تقاضای انرژی شوند، کاهش پیدا کردند.