هیاهوی بورس
بازارهای مالی هفته گذشته را چگونه سپری کردند؟
هفته پرنوسان بازارها، در نتیجه ریسک‌های سیاسی سبب شد تا بورس تهران برخلاف هفته‌های گذشته خودنمایی کند. شاخص کل بورس با رشد چهاردرصدی و نماگر هم‌وزن با افزایش 7 /1درصدی موفق شد تا بازدهی خوبی را برای سهامداران به ارمغان آورد. ضمن آنکه بهبود ارزش معاملات و ورود بیش از هزار و 900 میلیارد تومان پول حقیقی، نشان از بازگشت امیدواری به بورس دارد. برخلاف بورس، سکه امامی با کاهش بیش از یک‌درصدی همراه شد و قیمت این سکه وارد کانال 76 میلیون تومان شد. قیمت دلار در بازار آزاد با افت‌وخیزهایی همراه بود. اما در نهایت در کانال 93 هزار تومان آرام گرفت. نفت برنت با کاهش چهاردرصدی، به اخبار مذاکرات روسیه و آمریکا واکنش نشان داد.
بازگشت بورس به رونق
بازار سهام، با آرامش نسبی که در فضای سیاسی حاکم بود، موفق شد تا هفته گذشته را با رونق خوبی به پایان برساند. شاخص‌های بورسی موفق شدند تا در سایه ترس بازدهی خوبی را برای سهامداران به‌خصوص معامله‌گران نمادهای شاخص‌سازان به ارمغان آورند. نماگر اصلی بورس، با رشد بیش از چهاردرصدی همراه شد. نماگر هم‌وزن نیز افزایش 7 /1درصدی را تجربه کرد. بررسی‌ها حکایت از آن دارد که با وجود پیش‌بینی‌های خوبی که از بازدهی اسفندماه از سوی تحلیلگران منتشر شده است، احتمالاً روند قیمتی سهام طی آخرین ماه سال بهتر از ماه‌های گذشته باشد. از ابتدای اسفند شاخص کل با بازدهی 5 /4درصدی نشان داد که عزم خود را برای بازپس‌گیری محدوده سه میلیون واحد جزم کرده است.
ارزش معاملات خرد، طی هفته گذشته به‌رغم آنکه به محدوده پنج هزار میلیارد تومان رسیده بود، اما با بهبود نسبی دادوستدهای بورس، این سنجه آماری به محدوده 11 هزار میلیارد تومان رسید. به نظر می‌رسد، تقاضای خوبی وارد بازار سهام شده و طی هفته گذشته، به‌رغم عرضه‌هایی که در گروه پتروشیمی رقم خورد، اما عطش خریداران برای ورود به بازار بیشتر شده است. این موضوع به خوبی در میزان ورود و خروج پول حقیقی نیز مشاهده شده است. طی هفته قبل، بیش از هزار و 900 میلیارد تومان پول حقیقی وارد بازار شده است. این میزان از ورود پول نسبت به فضای سختی که در بهمن‌ماه بر بازار سهام حاکم بود، رقم قابل توجهی به شمار می‌رود. صندوق‌های طلا برخلاف آنکه نوسان منفی را تجربه کردند، اما ورود پول حقیقی به این صندوق‌ها سبب شد تا همچنان فضای خوبی برای معاملات خرید طلا نیز فراهم شود. برخلاف ورود پول به صندوق‌های طلا و بازار سهام، صندوق‌های درآمد ثابت شاهد خروج سنگین پول بودند. افزایش انتظارات تورمی سبب شده است تا صندوق‌های درآمد ثابت محل امنی برای سرمایه‌گذاری نباشند. این در حالی است که برخی از این صندوق‌ها همچنان نرخ‌هایی بالاتر از 32 درصد را پیشنهاد می‌دهند.
P /E بازار سهام در هفته گذشته با رشد قیمت‌ها، به محدوده میانگین بلندمدت خود، یعنی 5 /7 واحد نزدیک شده است. چند متغیر مهم اقتصادی-سیاسی، تعیین‌کننده این نسبت در کوتاه‌مدت خواهد بود. اول آنکه به نظر می‌رسد با وجود کاهش نرخ بهره اوراق، همچنان کف 30درصدی برای نرخ بدون ریسک می‌تواند بازار را نگران کند. به‌خصوص آنکه رشد قیمت دلار توافقی به افزایش انتظارات تورمی و رشد سودآوری شرکت‌ها دامن نمی‌زند. یکی از عوامل موثر بر روند P /E بازار گزارش‌های بهمن‌ماه صنایع هستند که به تازگی منتشر شده‌اند. مروری بر این گزارش‌ها نشان می‌دهد که احتمالاً شاهد رکوردشکنی جدیدی در درآمد ریالی شرکت‌ها طی یازدهمین سال جاری باشیم. با رشد قیمت دلار، احتمالاً اسفندماه نیز انتظار یک رشد درآمدی شگفت‌انگیز را خواهیم داشت. به‌خصوص آنکه در شرکت‌های بزرگ، محصولات نهایی با نرخ‌های بالاتری در بورس کالا مورد دادوستد قرار گرفتند. از این‌رو حاشیه سود زمستان می‌تواند بهتر از پاییز و تابستان باشد. بر این اساس، نسبت قیمت به سود بازار نیز می‌تواند به محدوده هشت واحد و بالاتر نزدیک شود. اما برای تثبیت بالای این عدد، نیازمند برخی از تحولات در حوزه اقتصادی و سیاسی هستیم. اول آنکه نرخ بهره اوراق با آرام شدن تحولات اقتصادی، باید روندی کاهشی را به‌طور موقت دنبال کند. علاوه بر این، کاهش فاصله قیمتی دلار توافقی و دلار بازار آزاد که اکنون به نزدیک 37 درصد رسیده است، محرک اقتصادی قوی برای بازار خواهد بود. ضمن آنکه باید تحولات سیاسی به سمت یک توافق قوی در بلندمدت پیش برود. در غیر این صورت، احتمالاً سیاست‌گذار برای جبران کسری‌های خود مجبور است بر صورت‌های مالی شرکت‌ها خدشه‌هایی وارد کند. طی چند روز اخیر، انتشار اخباری مبنی بر افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها نشان داد که دولت برای جبران ناترازی‌ها، حاضر نیست این فرمول پراشکال را اصلاح کند.
به لحاظ فنی، شاخص کل بورس با عبور موفقیت‌آمیز از مقاومت داینامیک دو میلیون و 750 هزار واحد، نشان داد که انگیزه کافی را برای رسیدن به محدوده سه میلیون واحد دارد. از این‌رو عرضه‌های نسبی در روز پایانی هفته گذشته، صرفاً یک انتقال مالکیت سهام بین سهامداران است. با توجه به آنکه خبر تجدید ارزیابی خودرویی‌ها و نوسانات مثبت بانک‌ها به اندازه کافی قدرت تغییر روند را دارد، انتظار می‌رود با ترکیب شدن این اخبار با اثر اسفندماه، بازدهی خوبی در آخرین ماه سال و روزهای ابتدایی سال آینده نصیب بورس شود.
تثبیت دلار بالای 90
قیمت دلار در بازار آزاد، همچنان در حال رکوردزنی است و اثر این روند صعودی بر سایر بازارها نظیر طلا و سکه نیز مشهود است. با این حال، برخی از اخبار در مورد رفت‌وآمدهای سیاسی، نتوانست مانع از ورود تقاضا به بازار ارز شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد، به‌رغم سفر امیر قطر به تهران و سفر وزیر خارجه روسیه و دیدار با عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، نوسانات منفی در بازار عرضه همواره با تقاضای جدیدی مواجه شده است. برخی از گمانه‌زنی‌ها حکایت از آن دارد که با توجه به روابط نزدیک میان تهران و مسکو، احتمال آن وجود دارد که وزیر خارجه روسیه حامل پیامی از طرف ترامپ باشد. برخی نیز معتقدند، احتمال ارسال پیام ایران از سوی روسیه به آمریکا بیشتر است. از این‌رو، با وجود افت نسبی قیمت دلار در روزهای پایانی هفته گذشته، بازار طلا و سکه و صندوق‌های طلا نیز آرامش نسبی را تجربه کردند. آرامش کنونی، می‌تواند قبل از طوفان جدیدی باشد، یا احتمالاً مسیری برای ثبات نسبی در فضای ارز قلمداد شود. رویکرد سیاست‌گذار در مواجهه با مسائل خارجی ایران، می‌تواند در بازار ارز موثر باشد. با این حال، تحلیلگران معتقدند، قیمت 92 تا 93 هزارتومانی برای دلار گران محسوب می‌شود. تحلیلگران فنی نیز معتقدند، این قیمت‌ها یک مقاومت جدی است.
در صورتی که دلار از محدوده مذکور عبور کرده و بالای آن تثبیت شود، سه‌رقمی شدن نرخ اسکناس آمریکایی امری محتمل خواهد بود.
سکه آرام گرفت
افت‌وخیزهای متعدد در بازار ارز سبب شد تا کمی از هیجانات در بازار سکه و طلا کاسته شود. به‌طوری که سکه امامی با افت بیش از یک‌درصدی موفق شد وارد کانال 76 میلیون تومان شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که حباب سکه امامی پس از سقف 78میلیونی، حباب 26درصدی خود را از دست داد و حباب این سکه به مرز 15درصدی کاهش یافت. افت نسبی قیمت طلای جهانی نیز به روند کاهشی سکه و طلا و آرام شدن اوضاع این بازار کمک کرده است.
تحلیلگران طلای جهانی در دوراهی افت‌وخیزهایی قرار گرفتند. قرار گرفتن بهای هر اونس طلای جهانی در مرز روانی مهم سه هزاردلاری، وضعیت مبهمی را پیش‌روی هواداران فلز زرد قرار داده است. از سویی عواملی همچون جنگ تجاری ایالات‌متحده آمریکا و چین و از سوی دیگر جنگ تعرفه‌ای ترامپ از جمله عوامل مهمی هستند که زمینه صعود طلای جهانی و فتح قله روانی مهم سه هزاردلاری را فراهم کردند. این در حالی است که مذاکرات روسیه و آمریکا که در هفته‌های اخیر آغاز شده، اصلی‌ترین و مهم‌ترین عامل کاهش در بهای طلای جهانی است.
از آنجا که طلای جهانی از زمان آغاز جنگ روسیه و اوکراین متاثر از ریسک‌های ژئوپولیتیک رشد بالایی را تجربه کرده است، با توافق میان روسیه و آمریکا و پایان جنگ روسیه و اوکراین، طلای جهانی با کاهش شدید مواجه می‌شود. از این‌رو، باید منتظر آن بود که با کاهش حباب سکه و طلا در نتیجه افت قیمت دلار، بر جذابیت سکه نیز افزوده شود. اگر فضای سیاسی دوباره پرتنش شود، می‌توان انتظار داشت که سکه امامی روند صعودی را دنبال کند.
کاهش نفت، با سرکوب تقاضا
در معاملات روز چهارشنبه در بازار آسیا، قیمت نفت با افزایش روبه‌رو شد و بخشی از زیان‌های اخیر خود را جبران کرد. این رشد پس از انتشار داده‌هایی رخ داد که نشان‌دهنده کاهش غیرمنتظره در ذخایر نفت ایالات‌متحده بود. با این حال، نگرانی‌های فزاینده درباره کند شدن رشد اقتصاد جهانی و احتمال کاهش تقاضای نفت در ماه‌های پیش‌رو، همچنان بر بازار سایه افکنده است. به همین دلیل، طی هفته گذشته نفت برنت با ورود به کانال 72 دلار افت بیش از چهاردرصدی را متحمل شد. بر اساس گزارش‌ها، قیمت معاملات آتی نفت برنت با سررسید آوریل با 3 /0 درصد افزایش به ۷۳ دلار در هر بشکه رسید و نفت خام وست تگزاس اینترمدییت نیز با رشدی 4 /0درصدی، ۶۹ دلار در هر بشکه معامله شد. این در حالی است که روز گذشته، هر دو قرارداد حدود دو دلار کاهش یافته بودند؛ کاهشی که نتیجه انتشار داده‌های ضعیف اقتصادی از ایالات‌متحده و آلمان بود.
موسسه نفت آمریکا (API) شامگاه سه‌شنبه اعلام کرد که در هفته منتهی به ۲۱ فوریه، ذخایر نفت ایالات‌متحده 6 /0 میلیون بشکه کاهش یافته است؛ این در حالی است که پیش‌بینی‌ها از افزایش 3 /2 میلیون‌بشکه‌ای حکایت داشت. این داده‌ها که معمولاً نشانه‌ای از گزارش رسمی ذخایر نفت است، امیدواری‌هایی را برای عرضه محدودتر در کوتاه‌مدت ایجاد کرده است. با وجود این تحولات، بازار نفت همچنان تحت فشار قرار دارد. تهدیدهای دونالد ترامپ، مبنی بر اعمال تعرفه‌های تجاری جدید، به همراه داده‌های ناامیدکننده اقتصادی از آمریکا و آلمان، نگرانی‌هایی را درباره کاهش تقاضای نفت در آینده نزدیک به وجود آورده است. این عوامل سبب شد که قیمت نفت در هفته جاری به پایین‌ترین سطح خود در دو ماه گذشته برسد. در سال ۲۰۲۴، بازار نفت با چالش‌هایی نظیر افزایش عرضه و کاهش تقاضا مواجه بوده است. با این حال، کاهش غیرمنتظره ذخایر آمریکا اندکی از فشارهای موجود کاسته و توجه‌ها را به روند آتی بازار جلب کرده است.
