از رکود تا رکورد

بازارهای مالی طی دومین‌ماه از پاییز با افت‌وخیزهایی همراه بودند. با وجود آنکه به واسطه تحولات و تغییرات سیاسی، دلار بازار آزاد بازدهی بیش از هفت‌درصدی داشته است. با وجود این عرضه سکه در بورس کالا و کاهش قیمت‌های جهانی به واسطه حضور ترامپ در کاخ سفید، موجب کاهش قیمت سکه شد. به‌طوری که سکه، نیم‌سکه و ربع‌سکه در آبان به ترتیب، کاهش 5 /7، 5 /11 و 14درصدی را ثبت کرد. همه این موارد در حالی است که بورس به پربازده‌ترین بازار آبان تبدیل شده است. شاخص کل بورس با رشد شگفت‌انگیز 47 /12درصدی رکورد خوبی را در مقیاس ماهانه ثبت کرده است. شاخص هم‌وزن نیز با افزایش 1 /8درصدی، مسیر سبزی را برای بورس به تصویر کشانده است. نفت برنت نیز با تعادل قیمتی نسبی در سطح 73 دلار تثبیت شده است.

پیروزی بورس تهران

بورس تهران طی آبان‌ماه خوش درخشید. شاخص کل بورس با رشد 47 /12درصدی توانست در محدوده دو میلیون و 250 هزار واحد تثبیت شود. این میزان از رشد ماهانه از فروردین سال گذشته تکرار نشده است. این در حالی است که ارزش معاملات نیز به‌خوبی از دو نماگر اصلی بورس حمایت می‌کردند. ارزش دادوستدهای بورسی در آبان‌ماه به‌طور میانگین از پنج‌هزار میلیارد تومان عبور کرد. این میزان در مقیاس ماهانه، از اسفند سال گذشته بی‌سابقه بوده است. به‌طور دلاری نیز، ارزش معاملات از 100 میلیون دلار در روز عبور کرده و چهار روز متوالی است که بالای این محدوده قرار دارد. همچنین طی دو هفته اخیر تنها دو روز ارزش معاملات زیر 100 میلیون دلار بوده است. شاخص هم‌وزن طی دومین‌ماه از سال، با رشد 1 /8درصدی بیشترین رشد ماهانه را از آذر سال قبل ثبت کرده است.

کاهش تنش‌های سیاسی طی یک ماه اخیر و همزمانی آن با انتخابات آمریکا مسیر واضحی را پیش‌روی بازار قرار داد. اول آنکه افزایش امنیت سرمایه‌گذاری در بورس شاخص کل را تا مرز 3 /2 میلیون‌واحدی هدایت کرد و دوم انتخابات آمریکا، تحولات جدیدی را به همراه خواهد داشت که یکی از آنها رشد دلار نیما و بازار آزاد در پاییز بود. همچنین انتظاراتی که از کاهش نرخ بهره تا پایان سال وجود دارد، می‌تواند انگیزه بازار را برای حضور فعال در بازار سرمایه تقویت کند. چراکه سیاست تسهیل‌کننده پولی احتمالاً پول‌ها را به دلار، طلا و سپس بورس هدایت خواهد کرد. دو محرک اصلی برای رونق بورس طی چند روز اخیر به‌شدت فعال شده است. همزمانی کاهش نرخ بهره و رشد دلار نیما سبب شده است تا بازار برای صعود مانعی را پیش‌روی خود نبیند.

بورس تهران پس از نزدیک شدن به کانال 3 /2 میلیون واحد به حوالی مقاومتی در محدوده مذکور نزدیک شده است. این مقاومت که در اردیبهشت سال گذشته تشکیل شده است، می‌تواند سرنوشت بازار را در روزهای آینده تعیین کند. به‌طور کلی چند سناریو در مورد این مقاومت روانی وجود دارد. اول آنکه بورس با قدرت از این ناحیه عبور کند و با رشد ارزش معاملات به سمت سقف 5 /2میلیونی اردیبهشت سال گذشته حرکت کند. طبیعتاً با توجه به پیش‌بینی‌هایی که از نتیجه نشست شورای حکام منتشر می‌شود، بورس نمی‌تواند یک نفس از این مقاومت عبور کند. چرا که پول‌های تازه‌نفس حاضر به خرید در این قیمت‌ها نخواهند بود. همچنین بخشی از بازار با متعادل‌ شدن فضای بورس اقدام به ذخیره سود می‌کنند تا با قیمت‌های پایین‌تری، پول‌های خود را به بازار بسپارند. بر اساس سناریوی دوم محتمل است شاخص کل با اصلاح قیمتی و دامنه محدود به سمت حمایت دو میلیون و 150 هزارواحدی حرکت کند تا با ورود نقدینگی تازه رالی قبل را دنبال کند. همچنین به نظر می‌رسد در صورتی که تهدیدهای جدیدی از سوی عوامل سیاسی، پول‌های تازه‌نفس بازار را به خطر بیندازند، احتمالاً با از دست رفتن حمایت دو میلیون و 150 هزارواحدی، حد ضرر برخی از فعالان بورسی فعال خواهد شد که چندان به‌نفع جو کلی بازار نیست.

به نظر می‌رسد در دو سناریوی پیش‌رو، شانس عبور بازار از سقف اردیبهشت امسال بسیار بالاست. چراکه با محرک‌های فعلی و کاهش ارزش دلاری بازار، پول‌های سرگردان تمایل بیشتری به خرید سهام ارزان دارند. همچنین با وجود آنکه شاخص کل با قدرت به سقف اردیبهشت نزدیک شده است، اما P /E بازار در مقایسه با مقطع زمانی مذکور حداقل یک واحد تعدیل شده است و با توجه به متغیرهای پیش‌روی بازار بر ارزندگی بورس افزوده شده است. ارزش معاملات نیز به‌طور میانگین از فضای رونق در بازار سهام حکایت دارند. میانگین پنج‌روزه یا کوتاه‌مدت ارزش معاملات حکایت از آن دارد که سطح این میانگین بالاترین مقدار از ابتدای سال جاری است. ضمن آنکه میانگین‌های بلندمدت نیز به دنبال میانگین کوتاه‌مدت ارزش معاملات روندی صعودی را آغاز کرده است. در این صورت به نظر می‌رسد فضای رونق بازار می‌تواند پایدارتر باشد. همچنین میزان ورود و خروج پول حقیقی به بورس تهران نیز ورود هزار و 900 میلیارد تومان سرمایه حقیقی را نشان می‌دهد. این میزان از فروردین 1402 بی‌سابقه است. استقبال حقیقی‌ها به قدری افزایش یافته است که با کاهش ریسک‌های سیاسی، می‌توان روی بورس تهران حساب ویژه‌ای باز کرد. اما بازار قطعاً برای تداوم روند افزایشی به موج جدیدی از پول حقیقی نیاز خواهد داشت. بخشی از این موج در اصلاح قیمتی احتمالی در روزهای پیش‌رو وارد بازار خواهد شد. بخش دوم نیز پس از تثبیت شاخص بالای 3 /2 میلیون واحد وارد بازار خواهد شد که نقش بسزایی در عبور نماگرها از سقف اردیبهشت سال قبل خواهند داشت.

نگاه دلار به شورای حکام

با وجود آنکه قیمت دلار در بازار آزاد پس از انتخاب ترامپ روندی آرام را تا کف 68 هزار تومان دنبال می‌کرد، اما با توجه به نشست‌های سیاسی هفته گذشته نوساناتی رو‌به بالا را تجربه کرده است. تا لحظه تنظیم این گزارش قیمت دلار به مرز 69 هزار تومان تجاوز کرده است. اما قطعاً تصمیمات سیاسی می‌تواند روند جدیدی را در پیشگاه اسکناس آمریکایی قرار دهد. دلار طی آبان‌ماه رشد 73 /5درصدی داشته است و این در حالی است که طی مهرماه نیز افزایش بیش از 9درصدی به ثبت رسیده است. همچنین از اول پاییز، رشد قیمت دلار از 15 درصد فراتر رفته است. این میزان از رشد از زمستان سال قبل بی‌سابقه بوده است. همچنین قیمت دلار در مرکز مبادله ارزی از مرز 51 هزار تومان عبور کرده است و فاصله‌ای کمتر از 35 درصد با اسکناس بازار آزاد دارد. بررسی‌ها حکایت از آن دارد که در صورت کاهش تنش‌ها در خاورمیانه و تا زمان حضور ترامپ در کاخ سفید نرخ دلار می‌تواند در کانال 68 هزار تومان تا 70 هزار تومان نوسان داشته باشد. هرگونه کاهش تنش و کاهش دخالت ایران در این تنش‌ها می‌تواند کانال قیمتی مذکور را از پایین بشکند و کف قیمتی جدیدی ایجاد کند. اما در صورت تشدید تنش‌های ایران و غرب در خصوص مسائل هسته‌ای و نظامی قیمت دلار پتانسیل آن را دارد تا از سقف 70 هزار تومان نیز عبور کند.

زیر پای سکه خالی شد

سکه امامی در حالی به کف 49 میلیون تومان در میانه آبان نزدیک شد که همزمان افت قیمت جهانی طلا با انتخاب ترامپ و کاهش قیمت دلار در داخل کشور به روند کاهشی آن کمک کرد. سکه امامی که از سقف خود در اواخر مهر بیش از هفت درصد فاصله دارد، یکی از کم‌بازده‌ترین بازارهای آبان‌ماه شد. حباب این سکه طی آبان‌ماه تا 12 درصد نیز کاهش یافته است که برخی از خریداران بلندمدت را به خود جذب کرده است. ضمن آنکه نیم‌سکه نیز حباب 14درصدی را به خود دیده است. عرضه سنگین سکه و ربع‌سکه در بازار، حباب پرحباب‌ترین سکه بازار یعنی ربع‌سکه را تا 29 درصد نیز کاهش داد. با توجه به عبور از انتخابات آمریکا تا حدی شرایط منطقه تعدیل شده و احتمال درگیری ایران در تنش‌های نظامی کاهش یافته است و به نظر می‌رسد، فضای رشدی در کوتاه‌مدت پیش‌روی سکه و دلار نباشد. سکه امامی در آبان‌ماه، با افت 35 /7درصدی همراه بود. نیم‌سکه نیز با کاهش بیش از 11 درصد از ارزش خود، مورد توجه اهالی بازار قرار دارد. همچنین ربع‌سکه نیز کاهش 14درصدی را در دومین ماه از پاییز سال جاری تجربه کرده است. در این میان تنها شمش بورس کالا بازدهی دودرصدی داشته و حباب آن نیز به نزدیک صفر رسیده است. صندوق‌های طلای بورسی نیز همچنان با حباب بسیار پایینی مورد معامله قرار می‌گیرند که برای سرمایه‌گذاران با افق بلندمدت فضای خوبی فراهم شده است. زرفام به عنوان پربازده‌ترین صندوق بورسی از ابتدای سال جاری موفق شده است تا بازدهی بیش از 35درصدی را برای دارندگان واحدهای این صندوق به همراه داشته باشد.

نفت رشد کرد

قیمت نفت، در بحبوحه تشدید جنگ اوکراین و نشانه‌هایی از افزایش واردات نفت خام چین افزایش یافت، در حالی که افزایش ذخایر نفت خام ایالات‌متحده رشد بیشتر قیمت‌ها را کنترل کرد. معاملات آتی نفت برنت طی هفته گذشته، با 4 /1 درصد افزایش به 41 /73 دلار در هر بشکه رسید.

بررسی‌ها نشان می‌دهد، روز سه‌شنبه بر اساس آمار موسسه امریکن پترولیوم ذخایر نفت خام آمریکا در هفته منتهی به 15 نوامبر 75 /4 میلیون بشکه افزایش یافته است. این در حالی است که ذخایر بنزین 48 /2 میلیون بشکه کاهش یافت. به نظر می‌رسد تشدید جنگ روسیه و اوکراین از قیمت‌ها حمایت کرده است. مسکو گفت اوکراین روز سه‌شنبه از موشک‌های آمریکایی برای حمله به خاک روسیه برای اولین بار استفاده کرد. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، با صدور دستوری اجازه استفاده از تسلیحات هسته‌ای را صادر کرده است. تحلیلگران ANZ معتقدند، این تحولات نشان‌دهنده افزایش تنش‌ها در جنگ روسیه و اوکراین است و خطر اختلالات عرضه در بازار نفت را به کانون توجه بازگردانده است. ضمن آنکه نشانه‌هایی مبنی بر اینکه چین، بزرگ‌ترین واردکننده نفت خام جهان، ممکن است خرید نفت را در این ماه افزایش داده باشد، قیمت نفت را تقویت کرد. یک تحلیلگر در گفت‌وگو با رویترز گفته است، داده‌های ردیاب کشتی Kpler نشان می‌دهد که واردات نفت خام چین در مسیر پایان ماه نوامبر در بالاترین حد یا نزدیک به رکورد قرار دارد. واردات ضعیف چین تاکنون در سال جاری باعث کاهش قیمت نفت شده است و برنت 20 درصد از اوج خود در آوریل که بیش از 92 دلار در هر بشکه بود، فاصله دارد.