زندان‌های مجلل
کدام کشورها باغ وحش‌های بهتری دارند؟
تصور کنید نمی‌توانید یک جنبه از زندگی خود را کنترل کنید: زمانی که می‌خورید، چیزی که می‌خورید، زمانی که می‌خوابید، کجا می‌توانید بروید یا با چه کسی تشکیل خانواده می‌دهید. این، واقعیتِ حیوانات در باغ وحش‌هاست که به نمایشگاه‌های زنده تبدیل می‌شوند. برخی از حیوانات در باغ وحش‌ها در محوطه‌های بسیار کوچک نگهداری می‌شوند، در حالی که برخی دیگر مجبور به انجام ترفندهای تحقیرآمیز هستند. حتی در بهترین باغ وحش‌ها، در بهترین شرایط، یک عمر اسارت برای حیوانات وحشی، اصلاً معنای زندگی کردن نمی‌دهد.
اِما ماریس، نویسنده محیط زیست، در «باغ‌وحش‌های مدرن ارزش هزینه‌های اخلاقی را ندارند» (2021) از خواننده می‌خواهد در ارزش باغ وحش‌ها و تاثیرات اسارت بر حیواناتی که از آنها بازدید می‌کنیم، تجدید نظر کند:
«پس از بیش از یک سال اسارت همه‌گیری، ما شروع به تجربه لذت‌های گردش ساده کرده‌ایم: غذا خوردن در فضای باز، خرید با یک دوست، قدم زدن در باغ وحش. در حالی که برای اولین‌بار در این مدت طولانی با شیرهای دریایی سلفی می‌گیریم، به نظر می‌رسد ارزش این را داشته باشد که پس از مصیبت جمعی‌مان بپرسیم که آیا لذت ما از دیدن حیوانات وحشی از نزدیک، به قیمت اسارت آنها می‌ارزد؟
در طول تاریخ، مردان حیوانات بزرگ و وحشی را برای تبلیغ قدرت و اعتبار خود شکار کرده‌اند. مردان دیوانه از هانری سوم تا عُدی پسر صدام حسین، از پابلو اسکوبار سلطان مواد مخدر تا شارلمانی، همگی سعی کردند با در اسارت نگه داشتن جانوران وحشتناک بر قدرت خود تاکید کنند. ویلیام راندولف هِرست باغ وحش خصوصی خود را با شیرها، ببرها، پلنگ‌ها و... در قلعه هرست (Hearst Castle) ایجاد کرد. این مجموعه‌های پرافتخار از حیوانات، باغ وحش‌های مستبد هستند که باغ وحش مدرن با پلاک‌های آموزشی و هات‌داگ‌های 15دلاری از آنها سرچشمه می‌گیرد.»
خانم ماریس توضیح می‌دهد که چگونه مدل «سفر یک‌روزه آموزشی» باغ وحش‌ها تا اواخر قرن بیستم دوام آورد؛ زمانی که باغ وحش‌ها شروع به تغییر نام فعالانه خود به عنوان مشارکت‌کنندگان جدی در حفاظت کردند، «سفیران» گونه‌های مختلف شدند و به انسان‌ها مراقبت از حیات وحش را آموزش دادند.
با این حال، او می‌نویسد، در حالی که گونه‌هایی مانند اوریکس عربی، کندور کالیفرنیا و موش‌های پا سیاه با تلاش‌های هماهنگ باغ وحش‌ها از انقراض نجات یافتند، این موسسه‌های عمومی محبوب عمدتاً در حد تفریحات و گردش‌های خانوادگی باقی مانده‌اند:
«اگر همه حیوانات باغ وحش از حضور در آنجا خوشحال باشند، یک روز خوب با خانواده ممکن است خود توجیه کافی برای وجود باغ وحش باشد. اما افسوس، شواهد دلخراش زیادی وجود دارد که بسیاری از آنها چنین نیستند.
در بسیاری از باغ وحش‌های مدرن، از حیوانات به‌خوبی مراقبت می‌شود و سالم و احتمالاً بسیاری از گونه‌ها، خوشحال هستند. نگهبانان باغ وحش مردمی مهربان هستند، به وظایف خود پایبند هستند و در فرهنگ باغ وحش غرق شده‌اند. اما بسیاری از حیوانات به وضوح به ما نشان می‌دهند که از اسارت لذت نمی‌برند!
ببرهای اسیر به جلو و عقب می‌روند، و در یک مطالعه در سال 2014، پژوهشگران دریافتند که «زمان اختصاص داده‌شده به قدم زدن یک گونه در اسارت، به بهترین وجه با مسافت روزانه طی‌شده در طبیعت از سوی نمونه‌های وحشی همخوانی دارد». تقریباً مثل این است که آنها احساس می‌کنند برای گشت‌زنی در قلمرو خود، شکار، حرکت و راه رفتن باید تعداد معینی گام بردارند؛ گویی یک Fitbit (وسایلی برای ردیابی میزان پیاده‌روی یا قدم‌ها) در مغز خود دارند.
پژوهشگران رفتارهای عجیب و غریب حیوانات اسیر را به دو دسته تقسیم کرده‌اند: «رفتارهای تکانشی /اجباری»، از جمله کوپروفاژی (مدفوع‌خواری)، نشخوارکردن، خودگزیدن و مثله کردن، پرخاشگری اغراق‌آمیز و کودک‌کشی؛ و «کلیشه‌ها» که حرکات بی‌پایان تکرار می‌شوند. فیل‌ها بارها و بارها سر خود را تکان می‌دهند. شامپانزه‌ها موهای خود را می‌کَنند. زرافه‌ها بی‌وقفه زبان خود را تکان می‌دهند. خرس‌ها و گربه‌ها با سرعت قدم می‌زنند. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که 80 درصد از گوشتخواران، 64 درصد از شامپانزه‌ها و 85 درصد از فیل‌های باغ وحش رفتارهای اجباری یا کلیشه‌ای از خود نشان داده‌اند.
فیل‌ها به دلیل جثه بزرگ، ماهیت اجتماعی و پیچیدگی شناختی‌شان، در باغ وحش‌ها ناراضی هستند. بسیاری‌شان از آرتروز و سایر مشکلات مفصلی ناشی از ایستادن روی سطوح سخت رنج می‌برند. فیل‌هایی که تنها نگه داشته می‌شوند به‌شدت افسرده می‌شوند و همه فیل‌های باغ وحش از نگهداری در حیاط‌های کوچک رنج می‌برند، در حالی که عموزاده‌های آزادشان تا 50 مایل در روز راه می‌روند. فیل‌های باغ وحش معمولاً در سنین پایین می‌میرند. حداقل 20 باغ وحش در ایالات‌متحده تا حدودی به دلیل نگرانی‌های اخلاقی در مورد نگهداری این گونه‌ها، به نمایشگاه فیل خود پایان داده‌اند.»
در این گزارش سعی داریم به این پرسش پاسخ دهیم که کدام کشورها توانسته‌اند محیط بهتری برای نگهداری حیوانات فراهم کنند؟
تاریخچه‌ای مختصر
انسان‌ها هزاران سال است که از حیوانات وحشی نگهداری می‌کنند. اولین تلاش‌ها برای نگهداری حیوانات وحشی برای مصارف غیرمفید حدود 2500 سال قبل از میلاد آغاز شد، زمانی که حاکمان در بین‌النهرین و مصر گونه‌هایی را در قلمروهای محصور نگهداری می‌کردند. در مصر، فراعنه موجودات وحشی را به عنوان بخشی از باغ‌های پرنقش و نگار نگهداری می‌کردند و هیروگلیف‌ها مجموعه‌ای از جانوران وحشی را از سراسر امپراتوری به تصویر می‌کشند. به طور مشابه، در چین باستان، امپراتوران باغ‌های بزرگ جانوران نمایشی را به عنوان بخشی از مجموعه‌های کاخ خود نگهداری می‌کردند و سلطه خود را بر طبیعت به نمایش می‌گذاشتند.
یونانی‌ها و رومی‌ها این سنت را ادامه دادند و حیوانات نقش اصلی را در فرهنگ و اساطیر آنها داشتند. باغ وحش‌ها در این دوران فقط نمایش قدرت نبودند؛ آنها همچنین در مورد درک قلمرو حیوانات بودند. فیلسوفانی مانند ارسطو، حیوانات را برای اهداف علمی مورد مطالعه قرار دادند و نوشته‌های او حاکی از رویکردی ابتدایی به جانورشناسی است.
در قرون وسطی، نگهداری از حیوانات عجیب و غریب به نمادی از امتیازهای سلطنتی تبدیل شد. باغ خانه برج لندن، که در قرن سیزدهم تاسیس شد، شامل طیف گسترد‌ه‌ای از حیوانات از شیر تا فیل بود که اغلب به عنوان هدیه از سایر پادشاهان و کاشفان دریافت می‌شد. در دوره رنسانس، این مجموعه‌ها از کاوش خصوصی به نمایش عمومی تبدیل شدند. باغ وحش خانواده مدیچی در فلورانس یکی از اولین خانه‌هایی بود که امکان دسترسی عمومی و زمینه را برای باغ وحش‌های بعدی فراهم کرد.
باغ وحش‌های مدرن در طول قرن هجدهم و عصر روشنگری، زمانی که علاقه علمی به جانورشناسی و مطالعه رفتار حیوانات و آناتومی مورد توجه قرار گرفت، شروع به تکامل کردند. روشنگری، جرقه تغییری به سمت مطالعات علمی را آغاز کرد که سبب ایجاد اولین باغ وحش‌های مدرن در قرن نوزدهم شد. در این دوران بود که مفهوم باغ وحش بیشتر با ایده‌آل‌های مطالعه و نگهداری به جای تماشای صرف همسو شد. باغ وحش وین که در سال 1752 تاسیس شد، بخشی از این جنبش بود که بر پژوهش‌های علمی و طبقه‌بندی گونه‌ها تمرکز داشت. این باغ وحش به عنوان قدیمی‌ترین باغ وحش موجود جهان، در ابتدا بخشی از باغ وحش امپراتوری در کاخ شونبرون بود که برای مطالعه علمی قلمرو حیوانات در نظر گرفته شده بود.
در قرن نوزدهم شاهد انفجار در تعداد باغ وحش‌ها بودیم. افتتاح باغ وحش لندن در سال 1828 تحول قابل توجهی را در مفهوم باغ وحش‌ها رقم زد. برخلاف پیشینیان خود، باغ وحش لندن از سوی انجمن جانورشناسی لندن با یک دستور علمی روشن تاسیس شد و در ابتدا به عنوان مجموعه‌ای برای مطالعه علمی خدمت می‌کرد که فقط در دسترس اعضای انجمن و مهمانان آنها بود. با این حال، با شناخت ظرفیت آموزشی، به زودی درهای خود را به روی عموم باز کرد.
مشخصه دوره ویکتوریا رویکردی سودمند در طراحی باغ وحش بود که حیوانات در قفس برای راحتی عموم نگهداری می‌شدند. در این دوره بسیاری از قدیمی‌ترین باغ وحش‌های بازمانده در جهان ساخته شدند، اما رفاه حیوانات نسبت به نمایش در درجه دوم اهمیت قرار داشت. به طور کلی، دهه‌های 1840 تا 1890، دوران بی‌رحمانه‌ای را در تاریخ باغ وحش‌ها رقم زد. حیوان‌آزاری کاملاً رایج و پذیرفته‌شده بود. اما فکر نکنید که ما امروز با حیوانات خیلی بهتر رفتار می‌کنیم. در واقع، حیوان‌آزاری در باغ وحش‌ها هنوز رایج است.
باغ وحش‌های اولیه یک اتفاق تلخ بودند. حیوانات در محوطه‌های کوچکی نگهداری می‌شدند که سبزی کمی داشت. با درک اندکی از آنچه حیوانات مختلف نیاز داشتند، بسیاری از آنها نسبتاً سریع از بین رفتند. در باغ وحش‌های معتبر در ایالات‌متحده و در سطح جهان، اوضاع بهتر است. نخستی‌ها (خانواده میمون‌ها) از قفس‌های بایر با فضای نشستن کم، به طرح‌های طبیعی و گاهی نیمه‌آزاد رفته‌اند. اما آیا این کافی است؟
محکوم به زندگی پشت میله‌ها
در طبیعت، حیوانات ممکن است صدها مایل پرسه بزنند، غذای خود را شکار کنند، فرزندان خود را بزرگ کنند، کاوش کنند، بازی کنند و از روابط اجتماعی پیچیده لذت ببرند. با این حال در باغ وحش‌ها، زندگی آنها به چهار دیوار محدود می‌شود. محبوس شدن و فقدان تحرک اغلب موجب رفتارهای غیرطبیعی و خودویرانگر می‌شود که به عنوان «زوکوزیس» (روان‌پریشی حیوانات باغ وحش) شناخته می‌شود- به عنوان مثال، قدم زدن، راه رفتن در دایره‌های تنگ، تکان دادن، تاب خوردن یا مثله کردن خود. نگهبانان باغ وحش گاهی به حیوانات داروهای ضد افسردگی، آرام‌بخش یا داروهای ضد روان‌پریشی می‌دهند تا ناراحتی آنها را پنهان کنند.
همچنین مواردی از بی‌توجهی شرم‌آور در برخی از باغ وحش‌ها وجود دارد: حیواناتی که در محوطه‌های بایر و کثیف با آب آشامیدنی راکد نگهداری می‌شوند و هیچ تلاشی برای تکثیر زیستگاه بومی آنها صورت نمی‌گیرد. بنابراین، شاید تعجب‌آور نباشد که موارد متعددی از حیوانات ناامید وجود دارد که سعی در فرار دارند، گاهی اوقات با عواقبی غم‌انگیز. به عنوان مثال، در سال 2012، یک ببر از محوطه خود در باغ وحش کلن فرار کرد و یک نگهبان باغ وحش را قبل از شلیک گلوله کشت، در حالی که ببر دیگری در جمهوری چک فرار کرد و سه کارمند باغ وحش را مورد ضرب و شتم قرار داد. گاوها، شامپانزه‌ها و لمورها تنها برخی از حیواناتی هستند که اخیراً سعی کرده‌اند از باغ‌وحش‌های بریتانیا فرار کنند و این موضوع نشان می‌دهد که چقدر این حیوانات ناراضی، برای به دست آوردن آزادی خود ناامید هستند.
باغ‌وحش‌ها می‌خواهند باور کنید که همه آنها ناجی بسیاری از گونه‌هایی هستند که در آنها نگهداری می‌شوند و در حال انقراض هستند، اما حیوانات تقریباً هرگز از باغ وحش‌های بریتانیا رها نمی‌شوند- و آنهایی هم که به‌ندرت از آنجا خارج می‌شوند، آمادگی رویارویی با زندگی در طبیعت را ندارند.
همچنین شواهد محکمی وجود دارد که نشان می‌دهد بسیاری از باغ وحش‌ها حیوانات «مازاد» را از طریق کشتن یا فروش آنها به فروشندگان غیراخلاقی حیوانات عجیب و غریب «دور می‌اندازند». در یکی از باغ وحش‌های بریتانیا، لاشه حیوانات سلاخی‌شده، از جمله بابون‌ها و گوزن‌های در حال انقراض، در کنار سطل‌ها رها شد تا پوسیده شود.
تنها راه موثر و پایدار برای کمک به گونه‌های در معرض انقراض، حفاظت از زیستگاه طبیعی آنهاست، اما برنامه‌های پرهزینه پرورش باغ وحش‌ها پول را از پروژه‌های حفاظتی واقعی منحرف می‌کند. به هر حال، پرورش حیوانات اگر خانه‌ای برای رفتن نداشته باشند، چه فایده‌ای دارد؟
اخلاق یا پول؟
اخلاق در باغ وحش‌ها به‌شدت مورد بحث است. به زبان ساده، مزایا و معایبی برای باغ وحش‌ها وجود دارد. برای بسیاری از مردم، باغ وحش‌ها تنها فرصتی است که در تمام زندگی‌شان برای دیدن حیوانات زیبای بومی اکوسیستم‌های دوردست مانند شیرها، فیل‌ها، پانداها و لمورها وجود دارد. بنابراین، دلایل زیادی برای توجیه نگهداری حیوانات در باغ وحش‌ها می‌شنویم. اما آیا این توجیهات مبتنی بر واقعیت است یا صرفاً همان چیزی است که باغ وحش‌ها از ما می‌خواهند باور کنیم؟
منتقدان باغ وحش‌ها استدلال می‌کنند که محصور کردن حیوانات در محوطه‌ها، صرف‌نظر از اندازه یا کیفیت، آنها را از رفتارها و زیستگاه‌های طبیعی خود محروم می‌کند و موجب پریشانی جسمی و روانی آنها می‌شود. آنها ادعا می‌کنند که ماهیت اسارت با حق ذاتی حیوانات برای آزادی در تضاد است و ارزش آموزشی باغ وحش‌ها این محصور شدن را توجیه نمی‌کند.
به علاوه، آنها از بدترین باغ وحش‌های آمریکا برای نمایش نمونه‌هایی از شرایط بدی که حیوانات هنوز در آن زندگی می‌کنند، استفاده می‌کنند. ببری که با ناراحتی روی زمین قفس خود در باغ وحش دراز کشیده است؛ ظلم به حیوانات بخش بزرگی از تاریخ باغ وحش‌هاست.
در طرف دیگر بحث، طرفداران باغ وحش‌ها ادعا می‌کنند که باغ وحش‌های مدرن نقشی حیاتی در حفاظت از گونه‌هایی ایفا می‌کنند که بسیاری از آنها در حیات وحش در معرض تهدید یا در خطر انقراض هستند. آنها این‌طور استدلال می‌کنند که باغ وحش‌ها پناهگاهی برای برنامه‌های اصلاح نژاد، پژوهش‌ها و توانبخشی فراهم می‌کنند که می‌تواند موجب معرفی مجدد به زیستگاه‌های طبیعی شود. علاوه بر این، باغ وحش‌ها در آموزش مردم در مورد حیات وحش و مسائل زیست‌محیطی حیاتی هستند و ارتباط میان انسان‌ها و حیوانات را تقویت می‌کنند که می‌تواند الهام‌بخش تلاش‌های حفاظتی در مقیاس وسیع‌تر باشد.
در پاسخ به این بحث‌ها، باغ وحش‌ها پیشرفت‌های چشمگیری در مراقبت از حیوانات داشته‌اند. آنها اکنون زیستگاه‌های طبیعی، غنی‌سازی اجتماعی و تحریک ذهنی را برای اطمینان از رفاه حیوانات تحت مراقبت خود در اولویت قرار می‌دهند. با این حال، متاسفانه این موضوع بیشتر در کشورهای توسعه‌یافته است و همچنان نگرانی‌های رفاهی در مورد باغ وحش‌ها در کشورهای در حال توسعه وجود دارد.
در طرح دعوی موافق یا مخالف باغ وحش‌ها و اخلاقی بودن آنها، هر دو طرف استدلال می‌کنند که در حال نجات حیوانات هستند. صرف‌نظر از اینکه باغ وحش‌ها به نفع جامعه حیوانات هستند یا خیر، آنها پول درمی‌آورند. تا زمانی که تقاضا وجود داشته باشد، باغ وحش‌ها به حیات خود ادامه خواهند داد.
از آنجا که باغ وحش‌ها به احتمال زیاد اجتناب‌ناپذیر هستند، بهترین راه این است که اطمینان حاصل شود شرایط باغ وحش برای حیواناتی که در اسارت زندگی می‌کنند به بهترین شکل ممکن است و افرادی که تحریم‌های بهداشتی و ایمنی مراقبت از حیوانات را نقض می‌کنند، نه‌تنها به درستی مجازات شوند، بلکه از هرگونه دسترسی در آینده به حیوانات محروم شوند.
یک روز ممکن است به باغ وحش‌ها نگاه کنیم و از وحشی‌گری آنها شگفت‌زده شویم. یا ممکن است روزی به باغ وحش‌ها نگاه کنیم و به‌خاطر گونه‌هایی که از انقراض نجات داده‌اند، قدردانشان باشیم. انتخاب میان این دو سناریو را فقط زمان مشخص خواهد کرد.
قرن بیست و یکم؛ پذیرش فناوری برای حفاظت
برای اولین‌بار در تاریخ باغ وحش‌ها، باغ وحش‌های مدرن از فناوری به روش‌های نوآورانه استفاده می‌کنند؛ از ردیابی سلامت حیوانات با نرم‌افزارهای پیچیده گرفته تا جذب بازدیدکنندگان از طریق نمایشگاه‌های تعاملی و برنامه‌های تلفن همراه.
سیستم‌های ردیابی دیجیتال همه چیز را از رژیم غذایی گرفته تا چرخه‌های پرورش نظارت می‌کنند و امکان مدیریت دقیق مراقبت از حیوانات را فراهم می‌کنند. این سیستم‌ها همچنین اشتراک‌گذاری داده‌های ارزشمند را در شبکه‌های جهانی حفاظت، تسهیل کرده و به مدیریت جمعیت گونه‌ها در سراسر جهان کمک می‌کنند.
فناوری‌های نظارت از راه دور، موجب می‌شود نگهبانان باغ وحش حیوانات را بدون دخالت در فعالیت‌های روزانه آنها مشاهده کنند، استرس را به حداقل می‌رسانند و الگوی رفتار طبیعی‌تری را امکان‌پذیر می‌کنند. علاوه بر این، پایگاه‌های اطلاعاتی ژنتیکی و بانک‌های زیستی نقش مهمی در حفاظت از تنوع زیستی ایفا می‌کنند و منابعی را برای پژوهش‌ها و برنامه‌های بالقوه آینده فراهم می‌کنند.
از نظر بازدیدکنندگان، باغ وحش‌ها از فناوری تعاملی برای افزایش دسترسی آموزشی استفاده کرده‌اند. برنامه‌های موبایل می‌توانند یک تور چندرسانه‌ای ارائه دهند و اطلاعاتی در مورد حیوانات و وضعیت حفاظت از آنها با لمس یک صفحه نمایش ارائه دهند. امروز می‌توانید اپلیکیشن شناسایی حیوانات را نصب کنید و به‌سادگی با استفاده از دوربین گوشی خود متوجه شوید که چه نوع حیوانی در مقابل خود دارید. این برنامه‌ها اغلب شامل عناصر گیمیفیکیشن، برای جذب مخاطبان جوان‌تر در آموزش حیات وحش هستند.
استفاده از واقعیت افزوده و مجازی در باغ‌وحش‌ها، تجربه‌های همه‌جانبه‌ای را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کند که هم آموزشی و هم سرگرم‌کننده هستند، بدون اینکه زندگی حیوانات را مختل کنند. این یک نوآوری در تاریخ باغ وحش‌هاست. این فناوری‌ها واقعاً نحوه عملکرد موسسه‌های جانورشناسی را تغییر می‌دهند و به یکی از جایگزین‌های برتر باغ‌وحش‌های سنتی تبدیل شده‌اند.
تجربیات واقعیت افزوده می‌توانند اطلاعات دیجیتال را بر روی محیط دنیای واقعی قرار دهند و به بازدیدکنندگان این امکان را می‌دهند تا لایه‌های زیستگاه یک حیوان را ببینند یا حتی تعامل با حیوانات را به شیوهای کنترل‌شده و ایمن شبیه‌سازی کنند. به عنوان مثال، بازدیدکنندگان ممکن است از یک دستگاه واقعیت افزوده برای تماشای پرسه زدن یک فیل مجازی در ساوانا استفاده کنند، در حالی که در واقعیت، فیل به‌راحتی در محوطه خود در حال استراحت است. این تجربیات می‌توانند به‌‌ویژه در انتقال پیام‌های حفاظتی قدرتمند باشند، زیرا به بازدیدکنندگان اجازه می‌دهند تا تاثیر فعالیت‌های انسانی را بر روی زیستگاه‌های طبیعی به شیوهای تاثیرگذار ببینند.
حمایت از حیات وحش در زیستگاه‌های طبیعی‌شان
همان‌طور که به آینده می‌نگریم، قرار است نقش باغ وحش‌ها فراتر از محدوده مکان‌های فیزیکی آنها تکامل یابد. تاکید به سمت یک رویکرد جامع برای حفاظت تغییر می‌کند و باغ وحش‌ها نقشی محوری در حمایت از حیات وحش در زیستگاه‌های طبیعی حیوانات ایفا می‌کنند.
باغ وحش‌ها به طور فزاینده‌ای در پروژه‌های حفاظت از اکوسیستم حیواناتی که در آنها نگهداری می‌شوند، درگیر می‌شوند. این امر می‌تواند به شکل حمایت مالی مستقیم، تخصص در مدیریت حیات وحش و تحقیقاتی باشد که استراتژی‌های حفاظت از زیستگاه را مشخص می‌کند. برای مثال، بسیاری از باغ وحش‌ها در پروژه‌های احیای جنگل‌ها برای بازسازی زیستگاه‌های طبیعی گونه‌های در خطر انقراض شرکت می‌کنند که امکان رویکرد پایدارتری را برای حفاظت فراهم می‌کند.
برنامه‌های اصلاح نژاد در باغ وحش‌ها با تمرکز بر معرفی مجدد حیوانات به طبیعت در صورت امکان، پیچیده‌تر می‌شود. این امر نه‌تنها مستلزم پرورش حیوانات در اسارت است، بلکه به اطمینان از توانایی آنها برای زنده ماندن و شکوفایی در محیط طبیعی خود نیز نیاز دارد. موسسه‌های جانورشناسی، مانند باغ وحش‌ها و آکواریوم‌ها در کالیفرنیا، برای کاهش درگیری‌های انسان و حیات وحش در زیستگاه‌های طبیعی، ترویج همزیستی از طریق آموزش جامعه و راه‌حل‌های نوآورانه تلاش می‌کنند.
باغ وحش‌ها در حال تبدیل شدن به بازیگران کلیدی در اجرای استراتژی‌های جهانی تنوع زیستی هستند. آنها به دستیابی به اهداف تعیین‌شده از طریق توافق‌نامه‌های بین‌المللی مانند کنوانسیون تنوع زیستی (CBD) و اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد (SDGs) کمک می‌کنند. با مشارکت در این تلاش‌های جهانی، باغ وحش‌ها در رسیدگی به مسائل حیاتی مانند از دست دادن زیستگاه، تغییرات آب‌وهوایی و انقراض گونه‌ها سهم دارند.
علاوه بر این، باغ وحش‌ها به طور منحصربه‌فردی در راستای آموزش عمومی در مورد مسائل تنوع زیستی جهانی فعالیت دارند. آنها از طریق نمایشگاه‌های همه‌جانبه و برنامه‌های آموزشی، می‌توانند آگاهی عمومی را در مورد اهمیت تنوع زیستی و تهدیدهایی که با آن مواجه است افزایش دهند. این نقش آموزشی در پرورش اخلاق حفاظتی در میان مردم، تشویق تغییر رفتار و حمایت از طرح‌های حفاظتی، حیاتی است.
دوستدار حیوانات
بسیاری از باغ وحش‌های مدرن تلاش می‌کنند محیط‌های طبیعی‌تر و بزرگ‌تر برای حیوانات ایجاد کنند. آنها همچنین روی آگاهی‌بخشی درباره تغییرات اقلیمی و حفاظت از زیستگاه‌ها تمرکز دارند. از هاوایی تا آفریقای جنوبی، این باغ وحش‌های برتر سخت تلاش می‌کنند تا دنیا را به مکانی بهتر برای مردم و حیوانات تبدیل کنند؛
1- باغ وحش سن دیه‌گو در کالیفرنیا: این باغ وحش مدت‌هاست یکی از بهترین باغ وحش‌های دنیا محسوب می‌شود. این باغ که در سال 1916 تاسیس شد، 100 هکتار وسعت دارد و خانه بیش از 12 هزار حیوان کمیاب و در معرض خطر انقراض است که بیش از 680 گونه و زیرگونه را شامل می‌شود. بخشی از فروش هر بلیت صرف برنامه‌های مختلف حفاظتی می‌شود و مهمانان می‌توانند در تجربیات آموزشی ارتقایافته شرکت کنند.
2- باغ وحش ملبورن در استرالیا: باغ وحش ملبورن در فاصله 15دقیقه‌ای از شمال مرکز شهر ملبورن در پارک ویل سرسبز، مکان دیدنی دیگری برای دیدن همه حیوانات مورد علاقه است. با پرداخت هزینه اضافی، برنامه تجربیات حیوانات به مهمانان اجازه می‌دهد تا با کوالاها، کانگوروها، فوک‌ها، زرافه‌ها و سایر موجودات دیدار و احوال‌پرسی کنند.
3- باغ وحش و آکواریوم هِنری دورلی اوماها در نبراسکا: از طریق نمایشگاه‌های چشمگیر باغ وحش و آکواریوم هنری دورلی اوماها با حیواناتی که در خشکی، دریا و هوا زندگی می‌کنند آشنا می‌شوید. در آنجا می‌توانید همه چیز را از خزندگان و شیرهای دریایی گرفته تا خانواده گوریل‌ها و ماهی‌های رنگارنگ کارائیب، در یک مکان ببینید. مهمانان می‌دانند که بازدید آنها به تلاش‌های حفاظتی قوی باغ وحش، از جمله پروژه‌های احیای جنگل در ماداگاسکار و تحقیقات مهم در زمینه ژنتیک مولکولی، ریزاِزدیاد گیاهان و فیزیولوژی تولید مثل کمک کرده است.
4- باغ وحش بازل در سوئیس: باغ وحش بازل با مساحتی بیش از 27 هکتار، محل زندگی بیش از پنج هزار حیوان است، اگرچه به لطف پروژه جامع پرورش آن، معروف به برنامه گونه‌های در معرض خطر اروپا، پیگیری این رقم دشوار است. بر اساس وب‌سایت این باغ وحش، از جمله حیواناتی که به نجات از انقراضشان کمک می‌شود، میمون سنجابی، کرگدن هندی، اسب آبی کوتوله و مرغ عسل‌کش هستند. بخشی از فروش هر بلیت ورودی از این تلاش‌ها پشتیبانی می‌کند.
5- باغ وحش آلاسکا در آنکوریج: باغ وحش آلاسکا که 28 هکتار است، یکی از امکانات کوچک‌تر برای ثبت این فهرست جهانی است. حیات وحش محلی -از جمله خرس‌های قهوه‌ای و سیاه، خرس‌های قطبی، عقاب‌های طاس، گوزن‌ها، شاهین‌ها، فوک‌های بندری و سایر موجودات- تخصص این باغ وحش است. این یک سازمان غیرانتفاعی است که به ترویج حفاظت از گونه‌های قطب شمال و زیر قطب شمال از طریق آموزش، پژوهش و غنی‌سازی جامعه اختصاص داده شده و دقیقاً این کار را از زمان افتتاح در سال 1969 انجام داده است.
6- باغ وحش ملی اسمیتسونیان در واشنگتن دی‌سی: با بیش از 163 هکتار و ورودی رایگان، باغ وحش ملی اسمیتسونیان چیزی بیش از فضایی برای تماشای حیوانات است. مطمئناً، شما می‌توانید همه موجودات بزرگ و کوچک را ببینید و در مورد آنها بیاموزید، از موش خال‌برهنه گرفته تا شیرهای قدرتمند، ببرها و خرس‌ها، اما این پارک جانورشناسی در واشنگتن دی‌سی، همچنین یک رهبر جهانی در تلاش‌های حفاظتی است. بخشی از موسسه اسمیتسونیان، بزرگ‌ترین موزه و مجموعه تحقیقاتی جهان، منابعی برای کمک واقعی به قلمرو حیوانات دارد. بازگشت اخیر پانداهای غول‌پیکر این مجموعه به طبیعت، یکی دیگر از دلایل قانع‌کننده برای بازدید است.
7- باغ وحش چستر در بریتانیا: باغ وحش 128هکتاری چستر، پربازدیدترین باغ وحش در بریتانیا، فضای وسیع دیگری با پروژه‌های حفاظتی غنی است. این پارک جانورشناسی که در فاصله 30دقیقه‌ای از لیورپول قرار دارد، خانه بیش از 37 هزار حیوان است و برای آموزش هر مهمان در مورد برنامه‌های حفاظتی آنها و همچنین نحوه انجام اقدامات افراد برای حمایت از تلاش‌های بازپروری حیات وحش کار می‌کند.
8- باغ وحش شونبرون در وین: این باغ، همان‌طور که گفته شد، افتخار متمایز بودن به عنوان قدیمی‌ترین باغ وحش جهان را دارد. همچنین یکی از بهترین آثار حفاظتی و سپاسگزاری از حیوانات است. مهم‌تر از همه، برنامه پرورش در اسارت آن به نجات ده‌ها گونه در معرض خطر کمک می‌کند، در حالی که پروژه‌های حفاظت از گونه‌های آن به حیواناتی مانند پانداهای غول‌پیکر و خرس‌های قطبی در طبیعت کمک می‌کند.
9- باغ وحش تورنتو در کانادا: باغ وحش تورنتو با وسعت عظیم 710 هکتار، محیط‌های طبیعی و عظیم را برای حیوانات ساکن خود فراهم می‌کند و این چیز خوبی است؛ با توجه به اینکه نزدیک به شش هزار موجود در آن زندگی می‌کنند. این باغ وحش همچنین چندین برنامه بازیابی گونه دارد، از جمله، پرورش مارموت جزیره ونکوور، پروژه حفاظت از خفاش‌های بومی و معرفی مجدد لاک‌پشت‌های بلندینگ به پارک ملی شهری روژ.
10- باغ ملی جانورشناسی در پورتوریا، آفریقای جنوبی: باغ وحش ملی مشهور که باغ وحش پورتوریا نیز نامیده می‌شود، بزرگ‌ترین باغ وحش آفریقای جنوبی است. این باغ وحش با مساحت 210 هکتار، محل زندگی تقریباً 9 هزار حیوان است- از جمله چندین گونه در معرض خطر انقراض مانند ایبیس شمالی و گوریل جلگه‌ای غربی. ماموریت این باغ وحش، «قهرمانی در اکتشاف، حفاظت، استفاده پایدار، قدردانی و لذت بردن از تنوع زیستی فوق‌العاده غنی آفریقای جنوبی برای همه آفریقای جنوبی است».
