شناسه خبر : 49189 لینک کوتاه
تاریخ انتشار:

گاهشمار نزاع آب

کدام کشورها به خاطر آب وارد جنگ شده‌اند؟

 

آزاده چیذری / نویسنده نشریه 

استفاده کارآمد از منابع آبی مشترک مدت‌هاست که به دلیل بی‌میلی برخی از کشورهای همسایه برای اشتراک‌گذاری آب «خود» با چالش مواجه شده است که محتمل‌ترین نتیجه آن درگیری است. از کانادا تا مکزیک، از آفریقا تا خاورمیانه، از آسیا تا اروپا، درگیری‌ها و احتمال درگیری‌ها بر سر دسترسی به آب در حال افزایش است. در حالی که به اشتراک گذاشتن منابع آبی مدت‌هاست که باعث تفرقه می‌شود، افزایش هزینه‌های زیست‌محیطی، اجتماعی و مالی امروز برای مدیریت فراوان‌ترین و تجدیدپذیرترین منابع طبیعی زمین، این تنش‌های همیشگی را تشدید می‌کند. کاهش چنین تنش‌هایی در زمانی که تقاضا برای آب در حال افزایش است، ضروری است. 

عوامل متعددی زمینه‌ساز تمامی درگیری‌های بین‌المللی بر سر آب بوده و برای مدیریت و تخصیص کارآمد و عادلانه آن مشکلاتی ایجاد می‌کند. اینها شامل تغییرپذیری و عدم قطعیت منابع، وابستگی متقابل بین کاربران و کمبود فزاینده و افزایش هزینه‌های آب شیرین است. از آنجا که آب یک منبع «فرار» است -که به طور طبیعی از یک مکان و یک حالت (مایع، گاز یا جامد) به دیگری جریان می‌یابد-، افراد و کشورها انگیزه‌هایی برای جذب و استفاده از این منبع قبل از اینکه خارج از کنترل آنها شود، دارند، اما انگیزه کمی برای حفظ و حفاظت از منابع برای کاربران پایین‌دستی، وجود دارد.

با این حال، عوامل انسانی دیگر در درگیری‌ها دخیل هستند: آسیب‌پذیری کیفیت آب و اکوسیستم‌های آبی در برابر فعالیت‌های انسانی، عدم توجه به آب به عنوان یک منبع اقتصادی، تمایل به امنیت غذایی و خودکفایی در مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان و اهمیت آب برای سلامت عمومی و توسعه اقتصادی.

این عوامل انسانی باعث می‌شود درگیری‌ها بر سر منابع آب در داخل کشورها به طور فزاینده‌ای رایج شود. هنگامی که آب بین دو یا چند کشور مشترک است، موانع برای دستیابی به مدیریت کارآمد، عادلانه و بدون درگیری حتی بیشتر می‌شود. چنین شرایطی بین هند و همسایگانش پاکستان و بنگلادش و در میان بیشتر کشورهای خاورمیانه حاکم است. بیشتر درگیری‌های مربوط به آب بر سر آب شیرین رخ می‌دهد، زیرا این منابع برای نیازهای اولیه انسان ضروری هستند، اما اغلب می‌توانند کمیاب یا آلوده باشند یا در میان استفاده‌کنندگان ضعیف تخصیص داده شوند. کمبود آب به دلیل رقابت برای آب آشامیدنی، آبیاری، تولید برق و سایر نیازها، اختلافات مربوط به آب را بدتر می‌کند. 

از آنجا که آب شیرین یک منبع طبیعی حیاتی و در عین حال با توزیع نابرابر است، در دسترس بودن آن اغلب بر شرایط زندگی و اقتصادی یک کشور یا منطقه تاثیر می‌گذارد. فقدان گزینه‌های تامین آب مقرون‌به‌صرفه در مناطقی مانند خاورمیانه، 

در میان دیگر عوامل بحران آب می‌تواند فشارهای شدیدی را بر همه مصرف‌کنندگان آب، اعم از شرکتی، دولتی یا فردی وارد کند و موجب تنش و احتمالاً تجاوز شود.

تعداد فزاینده‌ای از درگیری‌های آبی وجود دارد که عمدتاً در سطح ملی حل‌نشده باقی می‌مانند و با کمیاب‌تر شدن آب، تغییرات آب‌وهوایی و افزایش جمعیت جهانی این موارد خطرناک‌تر می‌شوند.

در مجموع، بسیاری از قابل دسترس‌ترین منابع آب شیرین جهان در حوضه‌ها و سفره‌های زیرزمینی قرار دارند که از مرزهای بین‌المللی عبور می‌کنند. 

توافق‌های غیرقابل انعطاف، ناکارآمد و اغلب ناعادلانه برای مدیریت آب‌های بین‌المللی به افزایش هزینه‌های آب، نگرانی‌های فزاینده در مورد کفایت منابع و درگیری‌های احتمالی دامن می‌زند. سازوکار‌های تخصیص انعطاف‌پذیرتر و شیوه‌های مدیریت کارآمد برای جلوگیری از درگیری‌های آینده بر سر منابع بین‌المللی و مهار افزایش هزینه‌های آب حیاتی هستند. معرفی بازارها و قیمت‌های مبتنی بر بازار، که انتقال مسالمت‌آمیز سایر منابع را بین کشورها فراهم می‌کند، ممکن است به ترویج تخصیص کارآمدتر و انعطاف‌پذیرتر منابع آب واقع در حوضه‌های بین‌المللی کمک کند.

در ادامه به بررسی مناطقی که بیشترین احتمال وقوع درگیری بر سر آب در آنها وجود دارد (ازجمله خاورمیانه) می‌پردازیم؛ همچنین تاریخچه‌ای مختصر از جنگ‌هایی که در گذر تاریخ، بر سر حق آب رخ داده، آورده شده است.

مناطق مستعد درگیری

رودخانه‌ها و دریاچه‌هایی که با چند کشور همسایه هستند، رودخانه‌هایی که از یک کشور به کشور دیگر می‌روند، و سفره‌های زیرزمینی زیر بیش از یک کشور، منابع بین‌المللی هستند: استفاده از منابع از سوی یک کشور، بر کمیت یا کیفیت منابع موجود برای کشور دیگر تاثیر می‌گذارد. چنین موقعیت‌هایی بسیار زیاد است: حدود 200 حوضه رودخانه در دو یا چند کشور مشترک است.

13 مورد در پنج یا چند کشور مشترک است و چهار حوضه -کنگو، دانوب، نیل و نیجر- میان 9 کشور یا بیشتر مشترک است. حوضه‌های آبخیز مشترک حدود 47 درصد از مساحت زمین و بیش از 60 درصد از مساحت قاره‌های آفریقا، آسیا و آمریکای جنوبی را تشکیل می‌دهند (منابع آب زیرزمینی نیز اغلب میان دو یا چند کشور مشترک است).

الف) خاورمیانه

رقابت برای آب در خاورمیانه آنقدر شدید است که در صورت عدم توافق بر سر استفاده مشترک از آب، صلح پایدار در منطقه بعید است. در واقع، مذاکرات بر سر آب نقش جداگانه‌ای در مذاکرات صلح جاری میان اسرائیل و همسایگانش دارد. مسائل باقی‌مانده و منابع احتمالی درگیری شامل تخصیص و کنترل رود اردن، استفاده از سفره‌های زیرزمینی کرانه باختری و مخالفت اردن با ساخت و بهره‌برداری از سدهای سوریه بر روی یرموک، شاخه اصلی رود اردن است. آب منبع درگیری مسلحانه در منطقه میان سوریه و اسرائیل بوده است، یک بار در دهه 1950 و بار دیگر در دهه 1960.

در طول سالیان گذشته چندین بار اختلافات میان ترکیه، سوریه و عراق بر سر توسعه و استفاده از رود فرات تقریباً به درگیری مسلحانه ختم شده است. اختلافات در دهه 1960 زمانی که ترکیه، جایی که 90 درصد آب از آن سرچشمه می‌گیرد، و سوریه شروع به برنامه‌ریزی برداشت‌های گسترده برای آبیاری کردند، به وجود آمد. درگیری‌ها در سال 1974 زمانی که عراق تهدید کرد سد طبقا (Tabqa) سوریه را بمباران خواهد کرد و به دلیل کاهش جریان آب در فرات، نیروها را در امتداد مرز جمع کرد، داغ شد. تهدیدها در بهار 1975 تجدید شدند. با تکمیل سد آتاتورک در ژانویه 1990، ترکیه در موقعیتی محوری برای تاثیرگذاری بر جریان پایین‌دست رودخانه قرار گرفت. به‌طور بالقوه، سد می‌تواند با کاهش تغییرپذیری جریان‌های طبیعی رودخانه برای همه کشورهای حوضه مفید باشد. اما این سد به ترکیه یک سلاح آبی بالقوه می‌دهد که می‌تواند علیه کشورهای پایین‌دست به کار گرفته شود. سد آتاتورک و پروژه‌های آبی مرتبط می‌تواند جریان را تا ۴۰ درصد به سوریه و ۸۰ درصد به عراق کاهش دهد.

ب) شبه‌قاره هند

هنگامی که شبه‌قاره هند بین هند و پاکستان در سال 1947 تقسیم شد، درگیری‌های طولانی‌مدت بر سر رودخانه سند یک‌شبه به یک موضوع بین‌المللی میان دو کشور متخاصم تبدیل شد. هند نیازمند آب‌های تامین‌کننده کانال‌های آبیاری پاکستان باقی ماند و در سال 1948 این آب‌ها را از پاکستان منحرف کرد. اگرچه کانال‌ها بعداً بازگشایی شدند، اما این اختلاف به جنگ منتهی شد. با کمک بانک جهانی، مذاکرات بر سر مسائل آب میان دو کشور در سال 1952 آغاز شد. نگرانی‌ها در مورد حاکمیت، تلاش‌های بانک برای توسعه و مدیریت حوضه را به عنوان یک سیستم واحد برای منافع متقابل هر دو کشور متوقف کرد. رود سند بین دو کشور تقسیم شد و هند سه شاخه شرقی و پاکستان سه شاخه غربی را دریافت کرد. این تقسیم، پاکستان را از منبع اصلی آب برای سیستم آبیاری خود محروم کرد. هند هزینه کانال‌های جدید برای آوردن آب از رودخانه‌های اختصاص داده‌شده به پاکستان را پرداخت کرد و کنسرسیومی از کشورها بودجه ساخت سدهای ذخیره‌سازی را برای اطمینان از تامین مطمئن پاکستان تامین کردند.

بنگلادش که با کمک ارتش هند استقلال خود را از پاکستان به دست آورده بود، 25 سال بعد تهدید کرد که معاهده دوستی خود را با آزادکننده سابق خود به دلیل درگیری بر سر آب لغو خواهد کرد. بیشتر رودخانه‌های بنگلادش از هند سرچشمه می‌گیرند، هندی که نگرانی چندانی در مورد تاثیرات توسعه آب آن بر همسایه پایین‌دست خود نشان نداد. انحراف عمده از رودخانه گنگ در فاصله چندمایلی از مرز بنگلادش باعث افزایش سطح شوری و کاهش ذخایر آب در رودخانه پادما (که در بنگلادش گنگ نامیده می‌شود) شد و معیشت میلیون‌ها بنگلادشی را تهدید کرد.

پ) اتحاد جماهیر شوروی سابق

فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی برخی از مسائل سابق آب داخلی را به درگیری‌های بین‌المللی بالقوه تبدیل کرد. کمبود آب و درگیری‌ها به‌ویژه در پنج جمهوری سابق آسیای مرکزی اتحاد جماهیر شوروی که در جریان رودخانه‌های آمودریا و سیر دریا مشترک هستند، شدید است. این دو رودخانه از کوه‌های مرتفع جنوب شرقی سرچشمه می‌گیرند و از میان بیابان‌ها به دریای آرال می‌ریزند. در سال 1960، دریای آرال چهارمین دریاچه بزرگ جهان از نظر مساحت بود. از آن زمان، آبی که عمدتاً برای تولید پنبه منحرف می‌شود، تعادل آب آرال را تغییر داده است. بین سال‌های 1960 و 1989 سطح دریا از نظر سطح، مساحت و حجم به‌شدت کاهش یافت. مدیریت نادرست منابع آبی و زمینی منطقه یک فاجعه زیست‌محیطی و انسانی با موارد مشابه ایجاد کرد: صنعت ماهیگیریِ زمانی مولد، از بین رفت. افزایش شوری خاک باعث کاهش عملکرد کشاورزی شد. آفت‌کش‌های اعمال‌شده بر روی پنبه، منابع آب آشامیدنی را در پایین‌دست حوضه رودخانه‌ها آلوده کردند.

گاه‌شمار نزاع آب

آب از دیرباز منبع تنش و یکی از دلایل درگیری بوده است. درگیری‌های آبی به دلایل متعددی ازجمله اختلافات ارضی، مبارزه برای منابع و مزیت استراتژیک به وجود می‌آیند.

تنش‌ها و درگیری‌ها بر سر آب در حال حاضر بیشتر در سطح ملی رخ می‌دهد تا فراملی. خشونت میان دامداران و کشاورزان در جنوب صحرای آفریقا در حال افزایش است. حملات به سیستم‌های آبی غیرنظامی در طول جنگ‌هایی که به دلایل دیگری آغاز می‌شوند، مانند یمن، سوریه، عراق و اخیراً اوکراین افزایش یافته است. کمبود آب همچنین می‌تواند درگیری‌ها و تنش‌های سیاسی را که مستقیم از طریق آب ایجاد نمی‌شود، تشدید کند. کاهش تدریجی کیفیت و /یا کمیت آب شیرین در طول زمان می‌تواند با کاهش سلامت جمعیت، مانع از توسعه اقتصادی و تشدید درگیری‌های بزرگ‌تر شده و بر بی‌ثباتی یک منطقه بیفزاید.

تغییرات اقلیمی و جمعیت روبه‌رشد جهانی نیز با یکدیگر ترکیب می‌شوند تا فشارهای جدیدی را بر منابع محدود آب وارد کنند و خطر درگیری آبی را افزایش دهند.

موسسه پاسیفیک فهرستی از حدود دوهزار درگیری‌ مرتبط با آب را از اولین رویدادهای ثبت‌شده تاریخ منتشر کرده است. در ادامه برخی از مهم‌ترین این درگیری‌ها آورده شده است:

2500 قبل از میلاد

مناقشه بر سر آب و اراضی آبی در منطقه گوئده («لبه بهشت»)، بین 

ایالت-شهرهای سومری اوما و لاگاش، در اولین درگیری آبی شناخته‌شده، به یک قرن درگیری و جنگ منجر شد.

منطقه: غرب آسیا

1720 تا 1684 قبل از میلاد

یک نوه حمورابی، آبیش یا ابی اشوه، دجله را سد می‌کند تا از عقب‌نشینی شورشیان به رهبری ایلوما-ایلوم که استقلال بابِل را اعلام می‌کند، جلوگیری کند. این تلاش ناموفق نشان‌دهنده افول سومریانی است که در زمان حمورابی به اوج خود رسیده بودند.

منطقه: غرب آسیا

720 تا 705 ق.م

در چندین لشکرکشی نظامی، پادشاه آشور، سارگون دوم، و مخالفانش هر دو از آب به عنوان سلاح و هدف استفاده می‌کنند، به چاه‌ها آسیب می‌زنند، کانال‌های آبیاری را منحرف می‌کنند و از بین می‌برند و زمین‌ها را برای اهداف تهاجمی و دفاعی زیر آب می‌برند.

منطقه: غرب آسیا

669 تا 626 ق.م

پادشاه آشور در جنگ با عیلام، چاه‌های دشمن را خشک کرد. در لشکرکشی به عربستان و عیلام در سال 645 قبل از میلاد، آشوربانیپال، چاه‌ها را خشک می‌کند تا نیروهای عیلامی را محروم کند. او همچنین از چاه‌ها در برابر فراریان عرب در جنگ قبلی اعراب محافظت می‌کند.

منطقه: جنوب آسیا

539 ق.م

به گفته هرودوت، کوروش با انحراف فرات بر فراز شهر و لشکرکشی سپاهیان در امتداد بستر خشک رودخانه، به بابل حمله می‌کند. این گزارش مشهور حمله نیمه‌شبی را که مصادف با جشن بابلی بود، توصیف می‌کند.

منطقه: غرب آسیا

355 تا 323 ق.م

اسکندر پس از بازگشت از ویران کردن تخت جمشید، راهی هند شد. پس از لشکرکشی‌های هندی‌ها، او از طریق خلیج فارس و دجله به بابل بازمی‌گردد و در آنجا سرریزهای دفاعی را که ایرانی‌ها در امتداد رودخانه ساخته بودند خراب می‌کند.

منطقه: غرب آسیا

48 ق.م

در سال 48 قبل از میلاد، ژولیوس سزار در اسکندریه محاصره شد. ژنرال گانیمدس، رئیس عملیات علیه سزار، آب شهر را مسدود می‌کند و باعث ایجاد وحشت در ارتش سزار می‌شود. «سزار با تشویق و استدلال، مردانش را آرام و اعلام کرد که آب شیرین را می‌توان در چاه‌ها و سنگرها یافت... در نتیجه مقدار زیادی آب شیرین کشف شد.»

منطقه: شمال آفریقا

30 میلادی

معترضان یهودی در اعتراض به انحراف رودخانه به دست سربازان رومی کشته شدند. پونتیوس پیلاطس، دادستان رومی، از پول مقدس برای منحرف کردن یک جریان به اورشلیم، اسرائیل استفاده می‌کند. یهودیان از این انحراف خشمگین هستند و ده‌ها هزار نفر برای اعتراض جمع می‌شوند. سربازان پیلاطس در میان جمعیت آمیخته می‌شوند و با خنجرهایی که در لباس‌های خود پنهان کرده‌اند، به معترضان حمله می‌کنند. «تعداد زیادی» کشته و زخمی می‌شوند.

منطقه: غرب آسیا

537

در قرن ششم پس از میلاد، با شروع به زوال امپراتوری روم، گوت‌ها روم را محاصره کرده و تقریباً تمام قنات‌های منتهی به شهر را قطع کردند. در سال 537 این محاصره موفقیت‌آمیز بود. تنها قناتی که همچنان به کار خود ادامه می‌دهد، Aqua Virgo است که تقریباً به طور کامل زیر زمین اجرا می‌شود.

منطقه: اروپای جنوبی

1187

صلاح‌الدین در سال 1187 توانست صلیبیان را در شاخ هاتین با محروم کردن آنها از دسترسی به آب شکست دهد. در برخی گزارش‌ها، صلاح‌الدین تمام چاه‌های سر راه را پر از شن و ماسه می‌کند و روستاهای مسیحیان مارونی را که به ارتش مسیحی آب می‌رسانند، ویران می‌کند.

منطقه: غرب آسیا

1260

کانال‌ها و مخازن آب در هند مغول در اعتراضات محلی به شرایط اجتماعی و سیاسی تخریب شدند. مورخ ام. اطهر علی می‌نویسد که در هند مغول، در دهه 1260، کانال‌های آب و مخازن تغذیه دهلی عمداً خشک شدند «به دلیل اینکه کانال‌های تغذیه دهلی توسط «مردان نادرست» سد شده بود» که اشاره به اعتراضات محلی در مورد شرایط اجتماعی و سیاسی دارد.

منطقه: جنوب آسیا

1629-1626

اسپانیا تلاش می‌کند مسیر رودخانه راین را تغییر دهد تا به اقتصاد هلند آسیب برساند. هابسبورگ‌های اسپانیایی تلاش می‌کنند از تردد کشتی‌ها در رودخانه راین به جمهوری هلند جلوگیری کنند تا به اقتصاد هلند آسیب برسانند. همچنین برنامه‌هایی برای هدایت آب از رود راین به سرزمین‌های تحت کنترل اسپانیا برای خشک کردن شهرهای پایین‌دست هلند انجام شده است. مرحله اول یک کانال بین راین و میوز، بین شهرهای راینبرگ و ونلو است. بخش‌هایی از این کانال هنوز در آلمان امروزی قابل مشاهده است.

منطقه: اروپای غربی

1777

حمله بریتانیا به سیستم آبی نیویورک در طول جنگ انقلاب؛ بریتانیایی‌ها و هسی‌ها به سیستم آبرسانی نیویورک حمله می‌کنند: «...دشمن در طول جنگ برای استقلال، سیستم آبرسانی نیویورک را به طور عمدی نابود کرد.»

منطقه: آمریکای شمالی

1809

در طول تلاش بریتانیا برای حمله به ظرفیت دریایی فرانسه در مبارزه با ناپلئون، آنها تلاش کردند تا کنترل والچرن و بندر فلاشینگ در خور شلدت در هلند را به دست بگیرند. حمله به فلاشینگ موفقیت‌آمیز بود، اگرچه فرانسوی‌ها سعی کردند با بریدن دایک‌ها و زیر آب بردن زمین‌های اشغال‌شده از سوی محاصره‌کنندگان، مانع از آن شوند. طغیان زمین سبب شیوع گسترده مالاریا، تیفوس و تب حصبه شد و بریتانیا در‌نهایت عقب‌نشینی کرد.

منطقه: اروپای غربی

دهه 1850

ساکنان نیوهمپشایر به دلیل اختلاف بر سر وجود آب و نارضایتی از تاثیر سدی در نیوهمپشایر که آب را برای کارخانه‌های پایین‌دست تامین می‌کرد، به سد حمله کردند.

منطقه: آمریکای شمالی

دهه 1870 تا سال 1881

اصطکاک مکرر و درگیری خشونت‌آمیز بر سر حقوق آب در مجاورت تولاروسا، نیومکزیکو که شامل روستاییان، دامداران و کشاورزان می‌شد.

منطقه: آمریکای شمالی

1884-1883

خشکسالی در تگزاس در اوایل دهه 1880 موجب اختلافات فزاینده میان مالکان مزرعه و زمین و دامدارانی شد که به دنبال دسترسی به علف و آب برای سهم خود بودند. دامداران شروع به بریدن حصارها برای دسترسی به آب و مراتع کردند که به «جنگ برش حصار تگزاس» معروف شد و در این میان چند نفر کشته شدند.

منطقه: آمریکای شمالی

1892-1890

جنگ آب شهرستان جانسون (یا جنگ بر روی رودخانه پودر) باعث مرگ‌ومیر زیادی در میان گاوهای رقیب شد. این درگیری با فشار بر روی آب و زمین در طول خشکسالی‌های شدید و زمستان‌های سخت در وایومینگ و در دشت‌های بزرگ ایجاد شد.

منطقه: آمریکای شمالی

1898

فرانسه و بریتانیا بر سر کنترل سرچشمه‌های رود نیل با هم درگیر شدند. درگیری نظامی میان بریتانیا و فرانسه در سال 1898 زمانی که یک هیات فرانسوی تلاش می‌کند کنترل سرچشمه‌های رود نیل سفید را به دست آورد، رخ می‌دهد.

منطقه: شمال آفریقا

1913-1907

قنات /خط لوله دره لس‌آنجلس در تلاش برای جلوگیری از انحراف آب از دره اوونز به لس‌آنجلس، بارها مورد بمباران قرار گرفت.

منطقه: آمریکای شمالی

1921

کشاورزان که از انحرافات بیش از حد از مخزن مکی در رودخانه بیگ لاست در آیداهو عصبانی بودند، سعی کردند سد را منفجر کنند. گزارش‌ها حاکی از آن است که وقتی کشاورزان به دیوار سد رسیدند، اپراتور گفت که دینامیت کافی برای آسیب رساندن ندارند. او پیشنهاد کرد به جای آن یک کانال انحرافی خاص را هدف قرار دهند و انفجار، آب را به کانال طبیعی رودخانه بازگرداند.

منطقه: آمریکای شمالی

1947 تا دهه 1960

رودخانه سند میان هند و پاکستان تقسیم شد که موجب شد از آب به عنوان سلاح استفاده شود. اختلافات بر سر آب آبیاری در جریان بود که طی آن هند جریان آب را به کانال‌های آبیاری در پاکستان متوقف کرد. توافقنامه آب‌های ایندوس در سال 1960 پس از 12 سال مذاکره تحت رهبری بانک جهانی منعقد شد.

منطقه: جنوب آسیا

1948

در جریان محاصره بیت‌المقدس به دست اعراب، منابع آب و غذا از سوی نیروهای عرب از 1 دسامبر 1947 تا 10 جولای 1948 قطع شد. کمبود باعث شد اسرائیلی‌ها از 12 می جیره‌بندی آب را آغاز و هر نفر را به دو گالن در روز (هشت لیتر) محدود کنند.

منطقه: غرب آسیا

1959-1950

مردم آفریقا که در دره رودخانه زامبزی زندگی می‌کردند، حتی در شرایطی که استعمارگران بریتانیایی سد تازه ساخته‌شده کاریبا را پر کرده و تظاهرات‌کنندگان را تهدید به محاکمه و آتش زدن خانه‌ها و محصولات کشاورزی می‌کردند، اعتراض و مقاومت کردند.

منطقه: جنوب صحرای آفریقا

1951

اردن برنامه‌های خود را برای آبیاری دره اردن با بهره‌برداری از رودخانه یرموک علنی کرد. اسرائیل با آغاز زهکشی باتلاق‌های هوله واقع در منطقه غیرنظامی میان اسرائیل و سوریه به این تصمیم پاسخ داد. در نتیجه، درگیری‌های مرزی میان اسرائیل و سوریه جریان گرفت.

منطقه: غرب آسیا

1953

اسرائیل ساخت کشتی حامل آب ملی خود را برای انتقال آب از شمال دریای جلیل به خارج از حوضه اردن به صحرای نقب برای آبیاری آغاز کرد. اقدامات نظامی سوریه در امتداد مرز و نارضایتی بین‌المللی، اسرائیل را به سمت دریای جلیل سوق داد.

منطقه: غرب آسیا

1958

 مصر و سودان بر سر نیل درگیر شدند. مصر یک لشکرکشی نظامی ناموفق به سرزمین مورد مناقشه در بحبوحه مذاکرات معلق بر سر آب‌های نیل، انتخابات عمومی سودان و رای مصر در مورد اتحاد سودان و مصر داشت. معاهده آب نیل زمانی امضا شد که دولت طرفدار مصر در سودان انتخاب شد.

منطقه: شمال آفریقا

1958

در مارس 1958 درگیری‌های خشونت‌آمیز میان هند و پاکستان در مرز پاکستان شرقی-آسام در درگیری بر سر مالکیت زمین حاصلخیز در امتداد رودخانه سورما و اختلاف بر سر ادعای کنترل رودخانه آغاز شد. 

تقاضای آسام مبنی بر اینکه پاکستان ادعاهای مربوط به هر بخشی از سورما را رها کند، از سوی پاکستان به عنوان یک تحریک نظامی تلقی شد.

منطقه: جنوب آسیا

دهه 1960

در پی اختلافات در باتلاق الچیبیش، بخشی از استان‌های ذی قار و بصره، درگیری مسلحانه میان دو طایفه در دهه 1960 افزایش یافت. یک گزارش به تشریح اختلاف خونین بین دو طایفه بر سر تخصیص آب آبیاری برای مزارع برنج در زمان خشکسالی می‌پردازد.

منطقه: غرب آسیا

1967-1962

مذاکرات میان برزیل و پاراگوئه بر سر توسعه رودخانه پارانا با نمایش یکجانبه نیروی نظامی از سوی برزیل در سال 1962، که به منطقه حمله کرده و مدعی کنترل سایت آبشار گوادالاخارا شد، متوقف شد. نیروهای نظامی در سال 1967 پس از توافق برای کمیسیون مشترک به‌ منظور بررسی توسعه در منطقه از آن خارج شدند.

منطقه: آمریکای لاتین و دریای کارائیب

1964-1963

ایجاد مرزها در سال 1948 عشایر سومالی را تحت حاکمیت اتیوپی قرار داد. درگیری‌های مرزی بر سر قلمرو مورد مناقشه در صحرای اوگادن که منابع مهم آب و نفت در آن قرار دارد، رخ داد. آتش‌بس پس از کشته شدن چند صد نفر انجام شد.

منطقه: جنوب صحرای آفریقا

1964

در 6 فوریه 1964، دولت کوبا به تلافی توقیف چهار قایق ماهیگیری کوبایی چند روز قبل در نزدیکی فلوریدا، آب عادی پایگاه دریایی ایالات‌متحده در خلیج گوانتانامو را 

قطع کرد.

منطقه: آمریکای لاتین و دریای کارائیب

1966-1965

حمله اسرائیل به طرح اعراب برای منحرف کردن سرچشمه‌های رود اردن از اسرائیل. سوریه ساخت مسیر انحراف را در جولای 1966 متوقف کرد.

منطقه: غرب آسیا

1965

در 17 ژوئن 1965، برزیل یک یگان نظامی را برای تصرف زمین در امتداد رودخانه پارانا می‌فرستد تا ادعایی در مورد مرزهای مورد مناقشه میان برزیل و پاراگوئه داشته باشد. این حضور ارتش برزیل به عنوان یک «اقدام تجاوزکارانه» بزرگ و نقض حاکمیت ارضی آنها تلقی شد.

منطقه: آمریکای لاتین و دریای کارائیب

1969

درگیری مسلحانه میان چین و اتحاد جماهیر شوروی بر سر دریانوردی و کنترل رودخانه 

آمور در جولای 1969 رخ داد که بخشی از یکسری اختلافات مداوم بر سر آبراه‌های 

مشترک بود.

منطقه: آسیای شرقی؛ اروپای شرقی

1970

درگیری‌ها بر سر برداشت بیش از حد آب و متعاقب آن کمبود آب از رودخانه ژانگ چین برای بیش از سه دهه بین روستاهای شهرستان‌های شنژیان و لینژو بدتر شد. در دهه 1970، شبه‌نظامیان روستاهای رقیب بر سر عقب‌نشینی با هم می‌جنگیدند.

منطقه: آسیای شرقی

1975

نیروهای آفریقای جنوبی برای اشغال و دفاع از مجموعه نیروگاه آبی Ruacana از‌جمله سد Gove در رودخانه Kunene به آنگولا رفتند. هدف، تصاحب و دفاع از منابع آبی جنوب غربی آفریقا و نامیبیا بود.

منطقه: جنوب صحرای آفریقا

1990

دره فرغانه که بین قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان مشترک است، به ویژه در برابر فوران‌های خشونت‌آمیز بر فراز آب و قومیت آسیب‌پذیر است. 

در سال 1990 شیوع خشونت در شهر اوش قرقیزستان در مرز با ازبکستان بیش از 300 قربانی گرفت. این خشونت‌ها از طریق رقابت برای آب، زمین‌های زراعی محدود و تنش‌های قومی تحریک می‌شود.

منطقه: آسیای مرکزی

1997

ازبکستان جریان پایین‌دستی به قزاقستان را قطع کرد و باعث شورش کشاورزان شد. این کشور تنش‌های منطقه‌ای را با قطع 70 درصد جریان در پایین‌دست، تهدید 100 هزار هکتار و ایجاد شورش توسط کشاورزان قزاق افزایش داد.

منطقه: آسیای مرکزی

2001

در جریان خشکسالی سال 2001، مقامات طالبان جریان رودخانه هیرمند را بین افغانستان و سیستان و بلوچستان ایران که تنها منبع آبیاری هیرمند است، قطع کردند. گفته می‌شود که دولت ایران با ورود به افغانستان و ساخت یکسری کانال‌های انحرافی برای احیای جریان‌ها پاسخ داده است. توافقنامه آب 1973 بین دو کشور هرگز تصویب نشد و ایران و افغانستان هر دو تخلفات را گزارش کرده‌اند.

منطقه: جنوب آسیا

2009

 خشکسالی و نابرابری آب، جرقه کشتار هند را برانگیخت. خانواده‌ای در ایالت مادیا پرادش در هند به دلیل کشیدن غیرقانونی آب از لوله شهری، به دست یک گروه اوباش کشته شدند. خشکسالی و نابرابری در توزیع آب سبب افزایش درگیری در منطقه شد. رسانه‌های هندی تنها در ماه می از بیش از 50 درگیری خشونت‌آمیز در بوپال، پایتخت ایالت، خبر دادند.

منطقه: جنوب آسیا

2014

بر اساس گزارش دیده‌بان حقوق بشر، خشونت میان کشاورزان و دامداران تنها در سال 2014 در نیجریه بیش از هزار نفر را کشت. ریشه این خشونت موضوع دسترسی به منابع زمین و آب بود.

منطقه: جنوب صحرای آفریقا

2017

نزدیک به سه میلیون نفر در اوکراین بدون دسترسی قابل‌اعتماد به منابع آب باقی ماندند. مجموعه‌ای طولانی از حملات به سیستم‌های انرژی و آب در اوکراین به طور متناوب نزدیک به سه میلیون نفر را بدون دسترسی به منابع آب قابل اعتماد رها کرد. این شامل آسیب‌های مکرر به کارخانه فیلتراسیون دونتسک، خط لوله آب دونباس جنوبی، نیروگاه‌های انرژی که برق سیستم‌های تصفیه و توزیع آب را تامین می‌کنند و ایستگاه پمپاژ آب کربنیت بوده است.

منطقه: اروپای شرقی

2023

شهرک‌نشینان اسرائیلی درختان زیتون، خطوط آبیاری و سیستم‌های آبی را در سرزمین‌های فلسطینی در جلود، نابلس، کرانه باختری تخریب کردند.

منطقه: غرب آسیا

این داستان ادامه دارد... 

دراین پرونده بخوانید ...