می‌خواهم زنده بمانم

 

هر چقدر هم که ترسناک به نظر برسد، اقیانوس‌هایی که می‌شناسیم ممکن است در قرن‌های آینده دیگر وجود نداشته باشند. اگر موجودات دریایی نتوانند به اندازه کافی سریع تکامل یابند تا خود را با شرایط متغیر اقیانوس تطبیق دهند، ممکن است بسیاری از آنها، اگر نه همه، منقرض شوند. با این حساب، «دنیای بدون ماهی چگونه خواهد بود؟».

این پرسشی است که جوابش را در کتاب World Without Fish خواهید یافت! یک روایت داستانی منحصربه‌فرد -برای بچه‌ها- از آنچه بر اقیانوس‌های جهان می‌گذرد و اینکه آنها چه کاری می‌توانند در مورد آن انجام دهند. کتاب «دنیای بدون ماهی»، نوشته مارک کورلانسکی، نویسنده Cod، Salt، The Big Oyster و بسیاری از کتاب‌های دیگر، به‌عنوان «الفبای فوق‌العاده پرسرعت و جذاب در مورد پرسش‌های کلیدی پیرامون ماهی و دریا» ستایش شده است (پل گرینبرگ، نویسنده کتاب Four Fish). همچنین در برنامه درسی هنرهای آموزش زبان انگلیسی ایالت نیویورک گنجانده شده است.

«دنیای بدون ماهی» که به قلم یک داستان‌نویس چیره‌دست نوشته شده است، همه نقاط را به یکدیگر متصل می‌کند -زیست‌شناسی، اقتصاد، تکامل، سیاست، آب‌وهوا، تاریخ، فرهنگ، غذا و تغذیه- به روشی که بچه‌ها واقعاً می‌توانند آن را درک کنند. این کتاب توضیح می‌دهد که چگونه ماهی‌هایی که معمولاً می‌خوریم، از جمله ماهی تون، سالمون، ماهی کاد، اره‌ماهی -حتی ماهی آنچوی (ماهی کولی)- می‌توانند ظرف 50 سال ناپدید شوند و اثر دومینوواری که این موضوع می‌تواند داشته باشد: اقیانوس‌ها مملو از عروس دریایی هستند و به سبب شکوفه‌های جلبکی1 به نارنجی مایل به صورتی درمی‌آیند. پرندگان دریایی، سپس خزندگان ناپدید می‌شوند. کتاب در ادامه، پویایی رفت و برگشت ماهیگیران را توصیف می‌کند، که محیط‌بانان اصلی هستند، و دانشمندانی که در سال‌های نه چندان دور ماهی را منبعی بی‌پایان می‌دانستند. این کتاب همچنین توضیح می‌دهد که چرا پرورش ماهی راه‌حل نیست- و چرا ماهیگیری پایدار است، و چگونه می‌توان به بازگشت اقیانوس‌ها به تعادل اکولوژیک طبیعی‌شان کمک کرد.

در مجموع، اجماع علمی کلی بر این است که آلودگی و صید بی‌رویه در حال حاضر دو عامل اصلی نابودی حیات دریایی هستند. ابتدا، بیایید چند واقعیت را در مورد وضعیت شیلات جهان بررسی کنیم، که نشان می‌دهد جهان بدون ماهی یک امکان بسیار متمایز است.

1- مجموع صید جهانی ماهی‌های اقیانوسی در سال 1989 به اوج خود رسید و از آن زمان میزان صید جهانی به طور پیوسته در حال کاهش بوده است.

2- در اوایل دهه 1990، بیشتر شیلات بزرگ جهان در حال کاهش شدید بودند. نمونه کامل این ماهیگیری «گرند بنکس» در شمال اقیانوس اطلس است؛ منطقه‌ای که زمانی بسیار پربار بود، با مقادیر زیادی ماهی کاد، شاه‌ماهی و کفشک‌ماهی. با این حال، اکثر ماهیگیری‌ها در این منطقه اکنون تعطیل شده‌اند. تردید وجود دارد که جمعیت ماهی کاد در این منطقه هرگز بهبود بیابد.

3- کشتی‌های کارخانه‌ای سوپرترال با قابلیت جست‌وجوی موجودات زنده از کف اقیانوس در آب‌های بسیار عمیق، در سراسر جهان گسترده شده‌اند. این کشتی‌ها می‌توانند هر بار که تورهای خود را رها می‌کنند، تا 400 تن ماهی صید کنند که 40 درصد آن به‌ عنوان صید جانبی از کنار قایق به عقب پرتاب می‌شود. بسیار بدیهی است که این فرآیند پایدار نیست و می‌تواند باعث آسیب جبران‌ناپذیر به ذخایر ماهی اعماق دریا شود که ما هنوز موفق به دیدن آنها نشده‌ایم.

پس وقتی ماهی از اقیانوس ناپدید شود، چه اتفاقی می‌افتد؟

در سال 2006، بوریس وُرم، پژوهشگر دریایی، به همراه تیمی از دانشمندان و اقتصاددانان، گزارشی را منتشر کردند که در آن نتایج مطالعه خود را در اقیانوس بدون ماهی تشریح کرد. آنها به دو نتیجه رسیدند: اولین نتیجه این بود که اقیانوس ممکن است تا سال 2048 از ماهی خالی شود. درست است، فقط در 32 سال، ماهی‌ها ممکن است ناپدید شوند. بدیهی است که این بدترین سناریو است، اما همچنان باید به عنوان زنگ خطری برای کسانی باشد که هنوز این واقعیت را که اقیانوس‌هایمان در حال مرگ هستند، انکار می‌کنند.

دومین یافته گزارش آنها این بود: به همان اندازه که این پیش‌بینی ترسناک است، مطمئناً اعتباری در پشت آن وجود دارد. نبودِ ماهی در اقیانوس صرفاً به معنای ناپدید شدن یک منبع غذایی اصلی نیست؛ بلکه به این معنی است که سیاره ما تغییرات شدیدی را تجربه خواهد کرد. حیات دریایی به طور کلی اقیانوس را تنظیم می‌کند: آلودگی را تحت کنترل نگه می‌دارد (در حال حاضر)، سموم را در آب فیلتر می‌کند و از وقوع شکوفه‌های جلبکی در مقیاس بزرگ جلوگیری می‌کند. از دست دادن اقیانوس‌ها به عنوان منبع غذایی همچنین باعث رنج و فاجعه گسترده در سراسر جهان خواهد شد. در حال حاضر، 16 درصد از پروتئین جهان از ماهی و دیگر موجودات دریایی تامین می‌شود. این یک منبع غذایی اصلی برای افرادی است که توانایی خرید گوشت مرغ یا گوشت قرمز را ندارند- مردم فقیرتر در کشورهای فقیر. اگر غذاهای دریایی به عنوان منبع غذایی در دسترس نباشد، فقر، سوءتغذیه و گرسنگی افزایش می‌یابد. با این حال، اگر پیش‌بینی‌های بوریس ورم محقق شود، این کمترین نگرانی ما خواهد بود.

دنیای بدون ماهی چشم‌اندازی ترسناک است. بدون ماهی‌ها، زندگی همان‌طور که می‌دانیم امکان‌پذیر نخواهد بود. اقیانوس دیگر قادر نخواهد بود بسیاری از عملکردهای اساسی خود را انجام دهد که سبب پایین آمدن کیفیت زندگی می‌شود. مردم با از دست دادن یکی از منابع اصلی غذایی خود گرسنگی خواهند کشید. تاثیرات دنیای بدون ماهی در دریا برای همه احساس می‌شود. در حالی که این پیش‌بینی‌ها فرضیه هستند، مهم است که بدانیم به راحتی می‌توانند محقق شوند. ما باید فشاری را که بر اقیانوس وارد می‌کنیم کاهش دهیم و از غارت آن تا اعماقش دست برداریم تا به اقیانوس فرصتی برای زنده ماندن بدهیم.

در این گزارش به ارزش اقتصادی ماهی می‌پردازیم و اینکه کدام کشورها دسترسی بیشتری به ماهی دارند و کدام کشورها به آن دسترسی ندارند؟ ارزش اقتصادی صنعت ماهی چقدر است؟ حیات ماهیان را چه چیزی تهدید می‌کند؟

افراط در دست‌اندازی

وقت آن است که در مورد صید بی‌رویه صحبت کنیم؛ یک موضوع جهانی، زیرا ماهی‌ها مانند بیش از 40 درصد از گونه‌های جهان، وسیله امرار معاش ما هستند. صید بی‌رویه زمانی است که انسان‌ها ماهی‌ها را از اقیانوس‌ها و منابع آب شیرین، سریع‌تر از آن چیزی که بتوانند دوباره جمعیت خود را بازیابی کنند، صید می‌کنند. نتیجه این است که گونه‌ها در یک منطقه معین یا منقرض، یا کم‌جمعیت می‌شوند. به همین دلیل است که انتظار می‌رود تا سال 2048 غذاهای دریایی از اقیانوس‌ها تخلیه شوند. ماهیگیری یکی از مهم‌ترین عوامل کاهش جمعیت حیات وحش اقیانوس‌هاست. صید ماهی ذاتاً برای اقیانوس مضر نیست، به جز زمانی که کشتی‌ها سریع‌تر از آنچه ذخایر می‌توانند دوباره ماهی اضافه کنند، برداشت کنند. به گفته سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل متحد، تعداد ذخایر صید بی‌رویه در سطح جهان در نیم‌قرن سه برابر شده است و امروزه به طور کامل یک‌سوم از ماهیگیری‌های ارزیابی‌شده در جهان در حال حاضر فراتر از محدودیت‌های بیولوژیک خود هستند. صید بی‌رویه ارتباط نزدیکی با صیدهای جانبی دارد- شکار حیات دریایی ناخواسته در حین ماهیگیری برای گونه‌های مختلف. این نیز یک تهدید دریایی جدی است که باعث از بین رفتن بی‌مورد میلیاردها ماهی، همراه با صدها هزار لاک‌پشت دریایی و ستاسه می‌شود.

بر اساس یک مطالعه جدید که وضعیت خطر انقراض گونه‌های در معرض خطر IUCN را دوباره ارزیابی می‌کند، بیش از یک‌سوم کوسه‌ها، سفره‌ماهی‌ها و کیمراها2، به دلیل صید بی‌رویه در معرض خطر انقراض هستند. اگر این روند در درازمدت ادامه یابد، تنها در چند دهه، غذاهای دریایی کمی برای برداشت پایدار وجود خواهد داشت یا اصلاً وجود نخواهد داشت. اما چگونه این اتفاق افتاد؟

اکوسیستم‌های آبی با تهدیدهای متعددی از جمله فعالیت‌های انسانی در داخل یا نزدیک آب، استفاده از زمین در حوضه آبخیز وسیع‌تر و حتی رویدادهای طبیعی مواجه هستند. بیانیه خط‌مشی حفاظت از زیستگاه ماهی و ماهی در سال 2019 تهدیدهای زیر را فهرست می‌کند که سلامت و پایداری ماهی‌ها و زیستگاه آنها را تهدید می‌کند:

 تغییر یا تخریب زیستگاه

 گونه‌های مهاجم آبزی

 بهره‌برداری بیش از حد از ماهی

 آلودگی

 تغییرات آب‌وهوایی

در حالی که پیشرفت‌های فناوری، زندگی ما را از طریق ارتباطات و حمل‌ونقل سریع‌تر و آسان‌تر بهبود بخشیده است -همان‌طور که صنعت ماهیگیری مدرن شده است-، موجب تکنیک‌های پیچیده‌تر برای یافتن، ماهیگیری و پردازش غذاهای دریایی شده است. بدون توجه به نسل‌های آینده یا وضعیت اقیانوس‌ها، شرکت‌ها در سرتاسر جهان از این روش‌ها برای صید بی‌رویه ماهی‌ها، خیلی سریع استفاده می‌کنند.

تقاضای مصرف‌کنندگان برای غذاهای دریایی نیز نقش دارد. در سال 1976، شیلات جهان حدود 60 میلیون تن ماهی برای مصرف تولید کرد، در مقایسه با بیش از 150 میلیون تن در سال 2012؛ یعنی بیش از دو برابر ماهی صیدشده برای مصرف جهانی در تنها چند دهه! واقعیت این است که ماهی هنوز منبع مهمی از پروتئین و مواد مغذی است. آنها همچنین منبع شماره یک درآمد برای میلیون‌ها نفری هستند که در جوامع آسیب‌پذیر ساحلی در سراسر جهان زندگی می‌کنند. بنابراین باید کاری کرد.

هم غذا، هم دارو

شیلات نقش مهمی در رشد اقتصادی-اجتماعی کشورهای در حال توسعه ایفا می‌کند. این عملیات اقتصادی قرار است شریک کشاورزی در کشورهای پرجمعیت مانند هند باشد. ماهی‌ها یکی از مهم‌ترین گروه‌های مهره‌داران هستند که به عنوان غذا برای انسان خدمت می‌کنند. آنها دارای ارزش‌های اقتصادی، تغذیه‌ای، دارویی، صنعتی، زیبایی‌شناختی و مذهبی هستند و همچنین زمینه اشتغال میلیون‌ها نفر را در جهان فراهم می‌کنند. آنها به امنیت غذایی در بسیاری از مناطق جهان کمک می‌کنند و مکمل ارزشمندی برای رژیم‌های غذایی متنوع و مغذی هستند. مصرف ماهی دارای مزایای سلامتی، تغذیه‌ای، زیست‌محیطی و اجتماعی متعددی نسبت به سایر گوشت‌های حیوانات خشکی است. این موقعیت به‌ویژه برای کاهش فقرِ جوامع به حاشیه رانده‌شده، از جمله اقلیت‌ها، فقرای روستایی و زنان اهمیت دارد.

در مجموع، شیلات بر اقتصاد محلی و ملی تاثیر می‌گذارد، زمینه‌های مشارکت را برای زنان روستایی و کشاورزان محروم ایجاد می‌کند و با ایجاد شغل، فقر را کاهش می‌دهد. هند به دلیل فرصت‌های ماهیگیری داخلی خود به عنوان یک کشور در حال توسعه شناخته می‌شود و تنوع زیادی از ماهیگیری‌های بومی دارد. جمعیت روستایی برای امرار معاش و امنیت غذایی به این گونه‌ها وابسته است. بخش ماهیگیری در هند اکنون 60 درصد از تولید ماهی این کشور را تشکیل می‌دهد و برای حدود 23 هزار خانوار در این کشور شغل ایجاد کرده است. این امر باعث ایجاد امنیت غذایی و ایجاد شغل برای کشاورزان بی‌زمین، کوچک و حاشیه‌ای می‌شود.

به عنوان مثال دیگر، زنان در کشورهای در حال توسعه معمولاً از توانمندی پایینی برخوردارند. با این حال، آنها 20 درصد از ماهیگیران داخلی جهان را تشکیل می‌دهند و حدود 90 درصد از پردازش پس از صید را تکمیل می‌کنند.

ماهیگیری تعهدی است برای تولید یا برداشت ماهی و سایر آبزیان. ماهیگیری تجاری، هم در آب‌های شیرین (حدود 10 درصد از کل صیدها) و هم در اقیانوس‌ها (حدود 90 درصد) شامل ماهیگیری وحشی و مزارع ماهی می‌شود. در سراسر جهان حدود 500 میلیون نفر از نظر اقتصادی به ماهیگیری وابسته هستند.

1- ماهی به عنوان غذا: گوشت ماهی منبع عالی پروتئین است، چربی بسیار کمی دارد، سرشار از ید است و حاوی مقدار زیادی مواد معدنی و ویتامین‌های A و D است. مهم‌تر از همه، مردان می‌توانند به راحتی آن را هضم کنند.

ماهی جزء مهمی از رژیم غذایی انسان است. تقریباً تمام ماهی‌های آب شیرین و دریایی خوراکی هستند و از زمان‌های بسیار قدیم منبع مهمی از پروتئین، چربی و ویتامین‌های A و D بوده‌اند. گوشت ماهی حاوی حداقل پنج اسید آمینه ضروری است. علاوه بر این، مقدار زیادی فسفر در آن وجود دارد. ماهی‌های مهم دریایی عبارت‌اند از: سالمون، ماهی کاد، هالیبوت، شاه‌ماهی، مارماهی، تون، ماهی خال مخالی و ساردین. ماهی‌های مهم آب شیرین نیز عبارت‌اند از گربه‌ماهی، قزل‌آلا، باس، سوف و کفال. حتی تخم برخی از ماهی‌ها مانند ماهیان خاویاری روسی، به عنوان خاویار خورده می‌شود. کنسرو گوشت کوسه به صورت تجاری با نام ماهی خاکستری به فروش می‌رسد. در کشورهای جنوب شرقی آسیا، باله‌های کوسه را خشک می‌کنند و می‌جوشانند تا مواد ژلاتینی مورد استفاده در سوپ به دست آید.

2- ماهی برای کنترل بیماری: کنترل بیماری‌هایی مانند مالاریا، تب زرد و سایر بیماری‌های وحشتناکی که از طریق پشه‌ها منتقل می‌شوند، امکان‌پذیر است. ماهی‌های لاروخوار، لارو پشه را می‌خورند.

ماهی دارای چربی کم، پروتئین بالا و منبع عالی اسیدهای چرب امگا 3 است. مصرف منظم ماهی می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری‌ها را کاهش دهد:

 آسم: کودکانی که ماهی می‌خورند کمتر به آسم مبتلا می‌شوند.

 مغز و چشم: ماهی‌های غنی از اسیدهای چرب امگا 3 می‌توانند به سلامت بافت مغز و شبکیه چشم کمک کنند. سطح ضریب هوشی کودکانی که مادرشان در طول بارداری حدود 340 گرم ماهی در هفته مصرف می‌کنند، بالاتر از آنهایی است که ماهی نمی‌خورند. به طور مشابه، نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند و مادرشان ماهی می‌خورند، بینایی بهتری دارند.

 سرطان: اسیدهای چرب امگا 3 موجود در ماهی خطر ابتلا به بسیاری از انواع سرطان‌ها را 30 تا 50 درصد کاهش می‌دهد، به ویژه در حفره دهان، مری، روده بزرگ، سینه، تخمدان و پروستات.

 بیماری‌های قلبی-عروقی: خوردن ماهی هر هفته با کاهش لخته شدن خون و التهاب، بهبود کشش رگ‌های خونی، کاهش فشار خون، کاهش چربی خون و افزایش کلسترول خوب، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته را کاهش می‌دهد.

 زوال عقل: سالمندانی که حداقل یک بار در هفته ماهی یا غذاهای دریایی می‌خورند، ممکن است کمتر در معرض خطر ابتلا به زوال عقل از جمله بیماری آلزایمر باشند.

 افسردگی: افرادی که به طور منظم ماهی می‌خورند، کمتر دچار افسردگی می‌شوند. افسردگی با سطوح پایین اسیدهای چرب امگا 3 در مغز مرتبط است.

 دیابت: ماهی ممکن است به افراد مبتلا به دیابت کمک کند تا سطح قند خون خود را مدیریت کنند.

 نارس بودن: خوردن ماهی در دوران بارداری ممکن است به کاهش خطر زایمان زودرس کمک کند.

3- زیبایی‌شناسی: در آکواریوم‌ها تعداد قابل توجهی از ماهی‌ها به دلیل زیبایی و حرکات جالبشان پرورش داده می‌شوند. Macropodus ،Trichogaster ،Carassinus (ماهی طلا) و Pterophyllum (ماهی فرشته) از ماهیان مهم آکواریومی هستند.

شیلات از اهمیت اقتصادی زیادی برخوردار است که به شرح زیر است:

 به بسیاری از افراد فرصت‌های خوبی برای کار و خوداشتغالی ارائه می‌دهد.

 منبع غذایی بسیار سرشاری است.

  ماهی‌ها تعدادی از محصولات جانبی با ارزش تجاری تولید می‌کنند. روغن ماهی، گوشت ماهی، کود، چسب ماهی و... از جمله این محصولات جانبی هستند.

 در نقاشی‌ها، صابون‌ها، روغن‌ها و داروها از این فرآورده‌های جانبی استفاده زیادی می‌شود.

 میگو و خرچنگ در سراسر جهان ارزش بازار بالایی دارند.

ارزش اقتصادی صنعت

صنعت ماهیگیری جهانی در چند سال گذشته به سرعت در حال رشد بوده و به ارزش بازار جهانی بالغ بر میلیاردها دلار رسیده است.

طبق گزارش اداره ملی اقیانوسی و جوی ایالات‌متحده (NOAA)، این صنعت 5 /1 درصد از تولید ناخالص داخلی جهان (GDP) را تشکیل می‌دهد. بیش از 200 میلیون نفر در سراسر جهان به درآمد حاصل از صنعت ماهیگیری متکی هستند.

در سال 2019، شیلات تجاری در ایالات‌متحده بیش از 5 /10 میلیارد دلار فروش داشته است. در میان محصولات مختلف غذاهای دریایی موجود در بازار، ماهی تون از نظر محبوبیت بالاترین رتبه را دارد و سالانه پنج میلیارد دلار سود دارد. نیازی به گفتن نیست که صنعت غذاهای دریایی درآمد زیادی برای اقتصاد جهانی ایجاد می‌کند.

به‌رغم نکات مثبت، این رشد عظیم صنعت، اثرات منفی قابل توجهی نیز از جمله نگرانی‌های زیست‌محیطی، آلودگی و صید بی‌رویه داشته است. صید بی‌رویه 33 درصد از ذخایر ماهی تجاری جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

تقاضا آنقدر زیاد است که مناطق را به سمت ماهیگیری غیرقانونی سوق داده است. ماهیگیری غیرقانونی عملاً باعث صرفه‌جویی در پول شرکت‌ها و فروش آنها شده است، اما به قیمت هولناک بیماری در میان جمعیت ماهی‌ها، شرایط بد کارگران، آسیب به سواحل در امتداد اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام، آلودگی آب و آسیب غیرقابل برگشت به برخی مناطق پرخطر.

سازمان خواربار و کشاورزی اعلام کرده است که نرخ رشد مصرف ماهی به زودی از جمعیت جهان فراتر خواهد رفت. برای پاسخگویی به تقاضای روبه‌رشد، صنعت جهانی و دولت‌های محلی در تلاش هستند صادرات را تقویت کنند تا محصولات را سریع‌تر به بازار عرضه کنند.

به عنوان مثال، دولت اندونزی برنامه افزایش صادرات شیلات را ایجاد کرد، در حالی که هدف ویتنام، حمایت از توافق‌نامه‌های تجاری دوجانبه با کشورهایی مانند چین، ایالات‌متحده، کانادا و هند است. ویتنام همچنین در سال 2020 قرارداد تجارت آزاد با اتحادیه اروپا امضا کرد تا ماهی بیشتری به کشورهای اروپایی صادر کند.

بزرگ‌ترین بازار ماهی، آسیا و اقیانوسیه است. مدتی است که کشورهای آسیا و اقیانوسیه مانند چین و هند بر بازار غذاهای دریایی چه از نظر مصرف و چه از نظر تولید ماهی تسلط دارند. اگرچه چین امروز پیشرو در تولید ماهی در جهان است (با برداشت بیش از 8 /17 میلیون تن در سال)، هند و اندونزی به‌سرعت در حال نزدیک شدن به آن هستند. این امر تا حد زیادی به دلیل شهرنشینی انبوه و درآمد قابل تصرف بالای شهروندان است. دولت‌های هند و اندونزی این روند را درک کرده‌اند و تاکید بیشتری بر صادرات غذاهای دریایی دارند. آنها همچنین روی فناوری جدید مانند پردازش فشار بالا سرمایه‌گذاری کرده‌اند تا کارایی را بهبود ببخشند.

بر اساس گزارش سازمان غذا و کشاورزی (فائو)، تخمین زده می‌شود که یک میلیارد نفر در سراسر جهان برای دریافت پروتئین خود عمدتاً به ماهی متکی هستند و این تعداد احتمالاً ثابت می‌ماند. این به این دلیل است که ماهی سرشار از پروتئین، کالری کم و حاوی مواد مغذی ضروری مانند اسیدهای چرب امگا 3 است که برای کاهش خطر پیری پوست و بیماری‌های قلبی-عروقی مفید است. با وجود کمبود ماهی، انتظار می‌رود بازار جهانی غذاهای دریایی به گسترش خود ادامه دهد. جدا از عواملی که قبلاً گفته شد، محبوبیت غذاهای دریایی را می‌توان به بسیاری از رستوران‌هایی که ماهی‌های عجیب‌وغریب سرو می‌کنند و روند روبه‌رشدی که غذاهای دریایی را با رژیم گیاهخواری ترکیب می‌کند، نسبت داد.

حتی با وجود نوسانات بازار، عرضه و تقاضا برای محصولات ماهی ادامه خواهد داشت. پیش‌بینی می‌شود که صنعت تا سال 2030 به 730 میلیارد دلار رشد خواهد کرد. آسیا و اقیانوسیه به عنوان بزرگ‌ترین و سریع‌ترین بازار در حال رشد به تسلط خود ادامه خواهد داد.

فقیر و غنی

افزایش میزان مصرف ماهی باعث می‌شود که کشورهای مختلف در صنعت ماهیگیری برای تامین نیازهای مصرف‌کنندگان و حمایت از اقتصاد خود به رقابت بپردازند. به نقل از منابع مختلف، فهرستی از 10 کشور بزرگ تولیدکننده ماهی در جهان به شرح زیر است:

1- چین

چین در فهرست بزرگ‌ترین تولیدکنندگان ماهی در جهان قرار دارد. طبق گزارش استاتیستا، چین با داشتن منابع غنی آبزی و صنعت ماهیگیری به‌سرعت در حال توسعه، بر 40 درصد عرضه جهانی تسلط دارد. حجم کل تولید ماهی و غذاهای دریایی در چین در سال 2022 به 69 /68 میلیون تن رسید.

2- اندونزی

اندونزی همچنین یکی از بزرگ‌ترین کشورهای تولیدکننده ماهی در جهان است. بر اساس داده‌های وزارت امور دریایی و شیلات، در سال 2022، تولید ماهی در اندونزی به 85 /24 میلیون تن رسید. این تولید شامل 87 /16 میلیون تن آبزی‌پروری و صید 99 /7 تن بود.

3- هند

هند سومین کشور بزرگ تولیدکننده ماهی است که هشت درصد در تولید جهانی ماهی سهم دارد. تولید ماهی در سال‌های 2022-2021 به 24 /16 میلیون تن رسید که شامل تولید 12 /4 میلیون تن ماهیان دریایی و 12 /12 میلیون تن محصولات پرورش ماهی است. تنوع انواع ماهی و روش‌های متنوع ماهیگیری، هند را به یک بازیگر اصلی در صنعت شیلات تبدیل کرده است.

4- ویتنام

ویتنام با خط ساحلی 3600کیلومتری یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان ماهی در جهان است. طبق داده‌های ویژوال کاپیتالیست، در سال 2021، ویتنام 2 /8 میلیون تن ماهی تولید کرد. عمده تولید ماهی در این کشور از طریق پرورش تولید می‌شود.

5- پرو

کشوری در آمریکای جنوبی که به دلیل منابع غنی ماهیگیری دریایی شناخته شده است. پرو با تولید ماهی 7 /6 میلیون تن در سال 2021 رتبه پنجم را به خود اختصاص داده است. پرو یکی از بازیگران کلیدی در تامین ماهی برای بازار بین‌المللی است و ماهی کولی به عنوان کالای اصلی این بازار به شمار می‌رود.

6- روسیه

روسیه دارای بزرگ‌ترین قلمرو در جهان و همچنین دارای منابع بزرگ شیلات است. با وجود اینکه اکثر مناطق این کشور دارای دمای سرد هستند، روسیه یکی از بزرگ‌ترین کشورهای تولیدکننده ماهی در جهان است. تا سال 2021، روسیه 4 /5 میلیون تن ماهی تولید کرده است.

7- ایالات‌متحده آمریکا

این کشور با منطقه‌ای که به وسیله دو اقیانوس احاطه شده است، صنعت ماهیگیری نسبتاً بزرگی دارد. آمریکا همچنین دارای یکی از بزرگ‌ترین مناطق آبی در جهان است که بیش از 4 /11 میلیون کیلومترمربع را پوشش می‌دهد. در سال 2021، این کشور 7 /4 میلیون تن ماهی تولید کرد.

8- بنگلادش

بنگلادش جدا از تکیه بر کشاورزی، به ماهیگیری به عنوان ستون فقرات اقتصاد متکی است. بنگلادش به عنوان یکی از بزرگ‌ترین کشورهای تولیدکننده ماهی در جهان، نقشی بسزا در تولید ماهی در جهان دارد. در سال 2021، بنگلادش با تولید 6 /4 میلیون تن ماهی جایگاه هشتم را به خود اختصاص داد.

9- نروژ

نروژ، واقع در شمال اروپا، به دلیل صنعت ماهیگیری دریایی با کیفیت بالا شناخته شده است. تولید فراوان ماهی قزل‌آلا این کشور را به یک بازیگر اصلی در ارائه ماهی‌های دریایی با کیفیت بالا به بازار جهانی تبدیل می‌کند. در سال 2021، نروژ موفق به تولید 2 /4 میلیون تن ماهی شد.

10- ژاپن

ژاپن به عنوان کشوری که به خاطر غذاهای دریایی‌اش معروف است، یکی از بزرگ‌ترین کشورهای تولیدکننده ماهی دریایی در جهان است. طبق آمار استاتیستا، صنعت ماهیگیری ژاپن در سال 2022 حدود 9 /3 میلیون تن ماهی تولید کرد. ماهیگیری و آبزی‌پروری در ژاپن در چند سال گذشته به طور مداوم بیش از 5 /1 تریلیون ین ژاپن در سال تولید کرده است.

اما نکته‌ای که وجود دارد این است که توزیع صید بسیار نابرابر است. در کشورهایی مانند اتیوپی، تاجیکستان یا مغولستان به طور سرانه حتی یک کیلوگرم ماهی در سال مصرف نمی‌شود. در ایسلند، ژاپن یا کشورهای جزیره‌ای مانند کیریباتی، مصرف 100 برابر بیشتر است. این موضوع بستگی به فرهنگ تغذیه و جغرافیا و نزدیکی به ساحل دارد. اما مسئله پول نیز هست: کشورهای ثروتمند سالانه 4 /24 کیلوگرم ماهی مصرف می‌کنند؛ در حالی که کشورهای کمتر توسعه‌یافته سالانه 6 /12 کیلوگرم. برای برخی، ماهی یک وعده غذایی فانتزی است. برای دیگران، برای بقا ضروری است. در کشورهایی مانند بنگلادش، کامبوج، گامبیا، غنا، اندونزی، سیرالئون و در کشورهای جزیره‌ای کوچک، ماهی مهم‌ترین منبع پروتئین است. این در حالی است که ماهیگیران غرب آفریقا که کمتر و کمتر ماهی صید می‌کنند، حیواناتی را که در معرض خطر انقراض هستند، از سر ناچاری شکار می‌کنند: لاک‌پشت‌های دریایی، دلفین‌ها، گاوهای دریایی، بزهای باتلاقی، پرندگان آبی و همچنین کروکودیل‌ها، مارمولک‌ها و مارها. در سوئیس نیز، ماهی نسبتاً کمی خورده می‌شود: طبق آمار استاتیستا، هر ساکن حدود 9 کیلوگرم ماهی و صدف در سال 2020 مصرف کرده‌اند که 96 درصد آن وارداتی بوده است. 

پی‌نوشت‌ها:

1- رشد آنی یا انباشت در تعداد جلبک‌ها در یک سیستم زیست‌آبی

2- کیمرا نوعی از ماهیان غضروفی است که از کهن‌ترین و عجیب‌ترین ماهیان زنده امروزی به شمار می‌آید که به طور غیررسمی با عنوان روح‌کوسه، موش‌ماهی، شبح‌ماهی یا خرگوش‌ماهی نیز شناخته می‌شود.