دومینوی بحران

سال 1403 سالی پر از فرازونشیب برای سیاست خارجی ایران بود؛ سالی که با سقوط بالگرد ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران آغاز شد و با روی کار آمدن دونالد ترامپ پایان یافت. سقوط بالگرد آقای رئیسی به انتخابات زودهنگام ریاست‌جمهوری در ایران منجر شد. نتیجه این انتخابات و انتخاب مسعود پزشکیان به‌عنوان رئیس‌جمهور ایران که یکی از برنامه‌های اصلی خود را بازگشت توازن به سیاست خارجی و تلاش برای مذاکره با غرب برای رفع تحریم‌ها عنوان کرده بود، چشم‌اندازی از تحول را در سیاست خارجی ایجاد کرد. اما وقوع مجموعه‌ای از ابرچالش‌ها در سیاست خارجی کشورمان این چشم‌انداز جدید را با چالش مواجه کرد. ماجرا از جایی شروع شد که درست در روز تحلیف رئیس‌جمهور، اسرائیل اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی گروه حماس را در تهران ترور کرد. اما ماجرا به همین‌جا ختم نشد. اسرائیل در ادامه با حمله به لبنان تلاش کرد پای ایران را به جنگی منطقه‌ای باز کند. با وجود این اما پیام دولت مسعود پزشکیان این بود که در زمین اسرائیل بازی نمی‌کنیم. اما این پیام‌های دیپلماتیک کارساز نبود و اسرائیل با حمله هوایی به مرکز فرماندهی حزب‌الله لبنان، سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله و همچنین عباس نیلفروشان، معاون عملیات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، را ترور کرد. اما دومینوی بحران به همین‌جا ختم نشد و بشار اسد رئیس‌جمهور سابق سوریه نیز سقوط کرد. سقوط دولت بشار اسد، که به‌عنوان یکی از کلیدی‌ترین متحدان ایران در منطقه شناخته می‌شد، موقعیت ایران در منطقه را تضعیف کرد. درنهایت نیز دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا انتخاب شد. ترامپ در همان ابتدا با امضای یک فرمان کارزار «فشار حداکثری» خود علیه ایران را احیا کرد. این اقدام با واکنش تند مقامات ایران روبه‌رو شد و به‌‌رغم اینکه فضای مساعدی برای دیپلماسی به وجود آمده بود به یکباره ورق برگشت.