محیط خطر
چرا دولت‌ها ابرچالش آب و محیط زیست را نادیده می‌گیرند؟
جواد حیدریان: دولت‌ها در ایران به گواه وضعیت طبیعت ایران، متهم ردیف اول تخریب هستند. جایی نیست که از تیغ توسعه ناپایدار در امان مانده باشد. نه آب کافی داریم نه هوای تمیز. نه حیات وحش و محیط‌بان امنیت دارند، نه تالاب و جنگل. روزی در یک گوشه باید به عزای طبیعت و محافظانش بنشینیم. غم‌انگیزتر آنکه دولت در ایران مدیر و صاحب منابع ملی و طبیعی است. تراژدی-کمدی مدیریت محیط‌زیست در ایران این‌گونه است که یک بخش نهاد دولت مجوز بهره‌برداری به یک بخش دیگر از اجزای خود می‌دهد تا با استفاده از منابع طبیعی رایگان کار خود را پیش ببرد. غالب پروژه‌های دولتی در ایران ارزیابی زیست‌محیطی ندارند. یعنی سازگاری میان نوع سازه، صنعت و تولید پروژه با اقلیم، منابع آب، پوشش گیاهی و... وجود ندارد. با این حال تقریباً همه پروژه‌ها آغاز به فعالیت می‌کنند، بعد مخالفت متخصصان و فعالان محیط‌زیست و البته گه‌گاهی هشدار سازمان حفاظت محیط‌زیست را شاهد هستیم. کار ارزیابی آغاز می‌شود! چنانچه ارزیابی حرفه‌ای اتفاق بیفتد رای به توقف پروژه می‌دهند اما این پایان کار نیست. طراح اصلی تصویب چنین پروژه‌ای فکر اینجای کار را هم کرده است. مثلاً در واکنش می‌گویند؛ «حیف است خیلی اینجا هزینه شده و بهتر است پروژه اجرا شود اما الزامات زیست‌محیطی را رعایت می‌کنیم.» مضحک‌تر آنکه گاه با کاشت چند درخت و یکسری عملیات مکارانه پیرامون پروژه، سر‌و‌ته کار را جمع می‌کنند و در گذر زمان آنچه آسیب می‌بیند سرمایه ملی ایران است که البته در کام عده‌ای خاص با مهر و تایید نهادهای دولتی و نظام حکمرانی شیرین می‌آید. واقعیت این است که هیچ‌کدام از دولت‌های بعد از انقلاب اصل ۵۰ قانون اساسی را به درستی رعایت نکرده‌اند. برداشت‌های بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی، توسعه شهرها، مدیریت نامناسب در منابع آبی، استفاده از آب شرب برای مصارف صنعتی و کشاورزی، کمبود بارش‌ها و نابودی چاه‌ها از جمله مواردی هستند که موجب شده بسیاری از مناطق کشور با بحران آب روبه‌رو شوند. این اتفاق در تمامی دولت‌های ایران طی پنج دهه گذشته رخ داده و در همین زمان هیچ راهکار عاجلی اندیشیده نشده است. دولت سیزدهم نیز مثل دولت‌های پیش از خود هنوز موفق نشده است از تاراج منابع طبیعی کشور ممانعت کند. برخی بر این باور هستند که شاید دولت فعلی برنامه ندارد و شاید در اقتصاد سیاسی‌اش چنین هدفی تعریف نشده است اما آنچه مشاهده می‌کنیم این است که محیط زیست ایران با سرعت بیشتر در حال تخریب است. در عین حال شاهد تضعیف سازمانی هستیم که متولی و سیاستگذار اصلی این حوزه است؛ سازمان حفاظت از محیط زیست! اخیراً دو محیط‌بان کشته شده‌اند و موارد زیادی از برخورد استانداران با مدیران سازمان محیط زیست در شبکه‌های اجتماعی مطرح شده است. در این پرونده می‌خواهیم این پرسش را مطرح کنیم که آیا اقتدار سازمان محیط زیست در حال افول است؟
