اقتصاددان، جامعه شناس و روانشناس

  دانیل مک‌فادن

«دانیل مک‌فادن» در روز بیست و نهم ماه جولای سال 1937 میلادی در کارولینای شمال آمریکا متولد شد. پدر او یک حسابدار ساده با تحصیلات ابتدایی بود و مادرش معلم مدرسه بود. مک‌فادن تحصیلات خود را در مدرسه روستایی کارولینای شمالی آغاز کرد. او دانش‌آموز بسیار باهوشی بود و همین مساله به وی کمک کرد تا در سن 16‌سالگی دبیرستان را به پایان برساند و تحصیل در رشته فیزیک در دانشگاه مینه‌سوتا را آغاز کند. او در سن 19‌سالگی مدرک کارشناسی خود در رشته فیزیک را دریافت کرد ولی ذکاوت زیاد وی سبب شد تا در همان سال پیشنهادی از طرف پروفسور «جان ویکلر» برای کار در لابراتوار تولید مواد آرایشی و بهداشتی دریافت کند که به دلیل حقوق و مزایای بالا مورد پذیرش مک‌فادن قرار گرفت. در همین آزمایشگاه بود که موفق شد طرح اولیه تولید تلسکوپ‌های اشعه ایکس و مدل اولیه کامپیوترهای امروزی را ارائه دهد و گام بلندی در زندگی علمی بردارد. وی در خاطراتش می‌نویسد که این دوران اثرگذارترین دوره زندگی‌اش بوده است و تجربیاتی که در این سال‌ها به دست آورده است در تمام زندگی برایش مفید بود.

به هر حال او در سال 1960 میلادی مدرک دکترای خود در رشته اقتصاد را به پایان رساند و دلیل انتخاب این رشته را اثر‌گذاری اساتید ارزشمند رشته اقتصاد در دانشگاه مینه‌سوتا به خصوص «جان چاپ» و «اریک هاوکینز» روی کار و فعالیت حرفه‌ای‌اش می‌داند. حضور این اساتید بود که موجب شد مک‌فادن به جای رشته ریاضیات یا فیزیک به اقتصاد روی بیاورد. وی می‌گوید: اقتصاد به خصوص حوزه اقتصاد‌سنجی تلفیقی از علوم مختلف است. اگر اطلاعات جامعی در مورد الگوهای اقتصادی و مدل‌ها و نظریه نداشته باشید یا اینکه روانشناسی و جامعه‌شناسی را درک نکنید، نمی‌توانید اقتصاددان موفقی باشید و من در طی سال‌های کاری‌ام در دانشگاه و در پروژه‌های تحقیقاتی مختلف اطلاعات اجمالی در تمامی این زمینه‌ها به دست آورده‌ام.

او که رشته تخصصی‌اش در مقطع دکترای اقتصاد‌سنجی است بعد از اتمام این رده علمی به دانشگاه استنفورد رفت و به عنوان استادیار دانشگاه و مسوول پروژه‌های تحقیقاتی این دانشگاه کارش را آغاز کرد. حضور وی در استنفورد که یکی از دانشگاه‌های مطرح آمریکاست گام بلندی در جهت توسعه فضای کاری این اقتصاددان برجسته آمریکایی بود. او بعد از تکمیل تحصیل خود در سال 1962 میلادی به عضویت هیات علمی دانشگاه کالیفرنیا درآمد و مطالعه روی نظریه رفتار مصرف‌کننده را آغاز کرد. در این دوره از حمایت و کمک اقتصاددانانی از جمله «پیتر دایموند» و «دیل یورگنسون» و «جرارد دبرو» (نوبلیست اقتصاد در سال 1983) بهره‌مند شد. 

در سال 1977 میلادی عضو هیات علمی دانشگاه MIT شد و مطالعاتش را در کنار افرادی از قبیل «فرانکو مودیگیلانی» و «رابرت سولو» ادامه داد. این افراد تاثیر زیادی روی موفقیت‌های علمی و شغلی وی داشتند و به وی کمک کردند تا نظریه‌هایش را به بهترین شکل و کامل‌ترین حالت عرضه کند. این اقتصاددان برجسته آمریکایی به همراه «جیمز هاکمن» در سال 2000 میلادی برنده نوبل اقتصاد شد. دلیل دریافت این جایزه توسط این اقتصاددان تلاش‌های بی‌وقفه وی در توسعه نظریه و روش‌های تحلیل فرآیند انتخاب بود. او که هم اکنون به عنوان استاد دانشگاه برکلی مشغول به کار است فعالیت‌های زیادی در زمینه سیاستگذاری اقتصادی انجام داده است.

مک‌فادن در سال 1962 میلادی یعنی همزمان با اتمام تحصیل در مقطع دکترا با «بورلی تیتو سیمبولی» که یک عکاس پروژه‌های صنعتی است ازدواج کرد. آنها سه فرزند دارند که هیچ یک اقتصاد را برای ادامه تحصیل انتخاب نکرده‌اند. نینا دختر وی دارای مدرک کارشناسی در روانشناسی کودک است در حالی‌که ریموند دارای مدرک کارشناسی ارشد در رشته MBA از دانشگاه برکلی است و رابرت مدرک دکترای خود در رشته علوم کاربردی را کسب کرده است. این اقتصاددان برجسته علاوه بر جایزه نوبل، در سال 1975 میلادی مدال جان بیتس کلارک را دریافت کرد و در سال 1986 میلادی موفق شد تا مدال فریچ را دریافت کند. او یکی از برجسته‌ترین اساتید اقتصاد در دنیاست.