کتابخانه اقتصاد

بدون درک اقتصاد، توصیف و تحلیل جهان پیرامون ما دشوار است. داده‌های اقتصادی می‌توانند پایه‌گذار سیاست‌های عمومی باشند و جنبش‌ها را رهبری کنند. عدم درک مفاهیم پایه‌ای اقتصاد می‌تواند مانعی واقعی در مسیر پیشرفت باشد. هیچ‌کس نمی‌تواند داده‌ای را ارزیابی و تحلیل کند مگر آنکه نکات اصلی و بنیادی آن را بداند. نکاتی بدیهی اما بسیار مهم، مانند این واقعیت که یک آمار یا عدد -که شامل میانگین‌ها هم می‌شود- نمی‌تواند اطلاعات زیادی به شما بدهد. خوشبختانه بدون داشتن مدرک در رشته ریاضیات پیشرفته هم دستیابی به درکی عملی از اقتصاد و تفسیر داده‌ها امکان‌پذیر است. کافی است کمی کتاب بخوانیم و در این راستا مطالعه داشته باشیم.

مارتین ولف یکی از چهره‌های شناخته‌شده دنیای اقتصاد است. او دستیار سردبیر و تحلیلگر ارشد اقتصادی در روزنامه فایننشال‌تایمز لندن است. وی در سال 2000 به دلیل خدماتش به روزنامه‌نگاری مالی، مقام CBEl) Commander of the British Empire) را دریافت کرد. ولف از ژوئن 2010 تا سپتامبر 2011 عضو کمیسیون مستقل بانکداری دولت بریتانیا بوده و عضو افتخاری کالج نافیلد و کالج کورپوس کریستی دانشگاه آکسفورد و کالج کینگ در لندن است. او همچنین استاد افتخاری دانشگاه ناتینگهام است. مارتین ولف فهرستی از بهترین کتاب‌های اقتصادی نیمه اول سال 2021 را در مجله فایننشال تایمز معرفی کرده است. این فهرست از کتاب‌هایی تهیه شده که برای خوانندگان کنجکاو اما به دور از علم اقتصاد قابل هضم است و زمینه‌های بسیار متنوعی را دربر می‌گیرد. می‌خواهید راجع به تاریخ اقتصاد بیشتر بدانید تا درک کنید که چگونه به نظام اقتصادی حال حاضر رسیده‌ایم یا اینکه بدانید یک اقتصاددان بازار آزاد در مورد چه چیزهایی می‌اندیشد؟ این فهرست بخش گسترده‌ای از علایق و کنجکاوی‌های شما را تحت پوشش قرار می‌دهد.

قدرت تخریب خلاق: تحول اقتصادی و ثروت ملل

نویسنده: فیلیپ آگیون، سلین آنتونین و سیمون بانل. مترجم: جودی کوهن تانوگی  / انتشارات: Belknap

در این کتاب مهم، آگیون که عضوی از Collège de France و مدرسه اقتصاد لندن است به همراه دو تن از همکارانش، تحقیقات خود را در راستای ایده بنیادین جوزف شومپیتر در مورد «تخریب خلاق» توضیح می‌دهند. این امر بر سه پایه استوار است: اول اینکه «نوآوری و گسترش دانش در قلب فرآیند رشد قرار دارد». دوم، «نوآوران از احتمال انحصار سودآور نوآوری خود انگیزه می‌گیرند» و در آخر اینکه «نوآوری، متصدیان فعلی را تهدید می‌کند پس آنها به هر طریقی با آن مبارزه خواهند کرد».

اقتصاد در یک ویروس: مقدمه‌ای بر استدلال اقتصادی در مدت کووید 19

نویسنده: رایان بورن  / انتشارات: Cato

در این کتاب، بورن از موسسه بازار آزاد کاتو، ایده‌های اقتصادی را بر روی مشکلات و موضوعاتی که به واسطه همه‌گیری ایجاد شده، اعمال می‌کند. وی در کنار پرداختن به سایر بحث‌های داغ، موضوعات مختلفی را روشن کرده است. موضوعاتی از جمله اثرات خارجی، روابط بین رفتار شخصی و سیاست عمومی، تجزیه و تحلیل هزینه-سود، تفکر حاشیه‌ای (marginal thinking)، تصمیم‌گیری در شرایطی که عدم قطعیت حاکم است، مبادله‌های تنظیمی (regulatory trade-offs)، ارزش تجارت، سیاست چگونه تعیین می‌کند در این شرایط چه کسی نجات می‌یابد و چرا ما برای چنین خطری که به‌طور گسترده شناخته شده بود، آمادگی نداشتیم.

نوآوری در مکان‌های واقعی: استراتژی‌هایی برای رفاه در دنیای بی‌رحم

نویسنده: دن برزنیتز  / انتشارات: دانشگاه آکسفورد

برزنیتز، استاد مدرسه مونک در دانشگاه تورنتو، در این کتاب جذاب استدلال می‌کند که نوآوری «تنها راهی است که رشد اقتصادی طولانی‌مدت و رفاه انسانی را تضمین کند». اما مهم‌تر از همه، «نوآوری اختراع کردن نیست. فناوری پیشرفته یا ایجاد فناوری و ابزارهای جدید هم نیست». نوآوری «فرآیند کاملِ گرفتن ایده‌های جدید و ابداع محصولات یا خدمات نو یا بهبودیافته» است. این زاویه دید، بینش‌های جذابی به خواننده می‌دهد.

 ارزش(ها): ایجاد دنیایی بهتر برای همه

نویسنده: مارک کارنی

انتشارات: William Collins

کارنی، رئیس سابق بانک انگلستان، کتابی جالب و غیرمنتظره نوشته است. این کتاب با تاکید بر تمایز بین اقتصاد بازار و جامعه بازار آغاز می‌شود. پس از آن در مورد اینکه چگونه سه بحران اصلی یعنی بحران مالی جهانی، بحران کووید 19 و بحران آب و هوا ما را به چالش می‌کشند، بحث می‌کند. در کل، این کتاب فراخوانی برای به رسمیت شناختن ارزش‌هاست. ارزش‌هایی از جمله «مسوولیت‌پذیری، انصاف، صداقت، پویایی، همبستگی و تاب‌آوری».

 احتکارگران ثروت: چگونه میلیاردرها میلیون‌ها پول پرداخت می‌کنند تا تریلیون‌هایشان را مخفی کنند

نویسنده: چاک کالینز  / انتشارات: Polity

در این کتاب جذاب، کالینز، مردی که ثروت به ارث‌رسیده خود را بخشید، شبکه حفاظت‌های قانونی از گریزگاه‌های مالیاتی (tax havens)، تراست‌ها، شرکت‌های پوششی، حتی بنیادهای خیریه را که به وسیله اعضای باهوش و بی‌اخلاق صنعت دفاع از ثروت ساخته شده‌اند، به تفصیل شرح می‌دهد. این افراد و راه‌های گریز برای محافظت از ثروت‌های عظیمی است که خود اغلب محصول کلاهبرداری، فساد و باندبازی‌های آشکار هستند. بخوانید و گریه کنید.

 درس‌های یک اقتصاددان درباره شادکامی: خداحافظ علم ملال‌انگیز!

نویسنده: ریچارد ایسترلین  / انتشارات: Springer

آیا پول برای شما شادی می‌آورد؟ ایسترلین، پدربزرگ «اقتصاد شادی»، مدت‌هاست استدلال می‌کند که پول شادکامی نمی‌آورد. او همچنین اصرار دارد که ما می‌توانیم شادی را اندازه‌گیری کنیم و پس از اندازه‌گیری آن، وظیفه دولت است که به جای درآمد ملی، شادی را ترویج دهد. این باور با گذر زمان محبوبیت زیادی پیدا کرده است. اما شایان ذکر است که بر اساس گزارش شادکامی جهانی، شادترین کشورها همه، دموکراسی‌های مرفه غربی هستند.

 دین و ظهور سرمایه‌داری

نویسنده: بنیامین فریدمن  / انتشارات: Knopf

فریدمن به رابطه میان دین و ظهور سرمایه‌داری می‌پردازد. موضوعی که ماکس وبر، جامعه‌شناس آلمانی، در اوایل قرن بیستم در مورد آن نوشت. فریدمن دو نکته بسیار مهم را بیان می‌کند: اول اینکه باور مذهبی امکان بهبودی و اصلاح جهان در قرن 18، اقتصاد اولیه را تحت تاثیر قرار داد. دوم، این باور که سوسیالیسم یا حتی بدتر از آن، کمونیسم، که همزمان هم دشمن مسیحیت و هم سرمایه‌داری بود، اتحاد ایدئولوژیک قدرتمندی را ایجاد کرد که در محافظه‌کاری معاصر ایالات متحده مشاهده می‌شود.

 نجات: از بحران جهانی به دنیایی بهتر

نویسنده: ایان گلدین  / انتشارات: Sceptre

گلدین، استاد دانشگاه آکسفورد استدلال می‌کند که قبل از همه‌گیری، جهان در یک گاری به سمت جهنم می‌رفت؛ افزایش شدید نابرابری، افزایش پوپولیسم و فجایع زیست‌محیطی. اما فاجعه مشترک همه‌گیری ممکن است ما را نجات دهد. او می‌گوید: «اکنون وظیفه ما این است که واکنش‌هایی را که در پاسخ به شرایط اضطراری بهداشتی و اقتصادی می‌دهیم به مجموعه‌ای از سیاست‌ها و اقدامات پیش‌کنشی برای ایجاد جهانی پایدار و سرشار از رفاه مشترک تبدیل کنیم.» این دیدی خوش‌بینانه است. اما آیا این اتفاق می‌افتد؟

#ما رانت هستیم: سرمایه‌داری، آدم‌خواری و اینکه چرا باید مفت‌خوری را غیرقانونی کنیم

نویسنده: فرد هریسون

انتشارات: Land Research Trust

هریسون به عنوان یکی از طرفداران معاصر و برجسته هِنری جرج، برخلاف دیگران که تنها در خیالشان خود را متفاوت می‌پندارند، حقیقتاً متفکری دگراندیش است. جرج، نویسنده تاثیرگذار قرن 19، بر نتایج سهمگین خصوصی‌سازی زمین تاکید داشت. وی باور داشت که این امر باعث ایجاد طبقه‌ای از انگل‌های رانت‌خوار شده است. هریسون همین ایده اساسی را دارد اما آن را باز کرده و گسترش می‌دهد. او استدلال می‌کند که رانت‌جویی تمدن‌ها را نابود می‌کند. اشتباه هم نمی‌گوید.

 نویز: نقص در قضاوت انسانی

نویسنده: دانیل کانمن، اولیویر سیبونی و کَس آر سانشتاین

انتشارات: Little,Brown Spark

کانمن که برنده جایزه نوبل است با سیبونی، عضو HEC پاریس و سانشتاین از هاروارد، در کنار هم کتابی جذاب در مورد «اختلال» نوشته‌اند. آنها نویز یا اختلال را «تغییرپذیری ناخواسته قضاوت‌ها تعریف کرده‌اند که همواره مقدار زیادی از آن وجود دارد». نویز چیزی است که وقتی تعصب از بین می‌رود، باقی می‌ماند. این «تغییرپذیری در قضاوت است که باید یکسان باشد». همهمه سبب بروز اشتباهات می‌شود و گاهی این اشتباهات بسیار بزرگ هستند. حذف کامل آن سخت است. اما می‌توانیم تلاش کنیم. اولین قدم در این مسیر این است که اهمیت آن را تشخیص دهیم.

 آزادی از بازار: مبارزه آمریکا برای رهایی از چنگال دست نامرئی

نویسنده: مایک کنچال

انتشارات: The New Press

ایالات متحده و به میزان بسیار کمتری، سایر دموکراسی‌های پردرآمد در بحبوحه یکی از آن نبردهای تاریخی بر سر نقش و محدودیت بازارها هستند. چیزی مشابه اتفاقی که در دهه 1930 و دوباره در دهه 1980 افتاد. کنچال از موسسه روزولت، یکی از جنگجویان در این مبارزه است و به شدت بر ضرورت کاهش محدودیت‌های باقی‌مانده در بازار در دهه‌های اخیر، تاکید می‌کند؛ جدالی قدرتمند!

 سقوط بعدی پول- و طرحی برای بازسازی

نویسنده: اولی کورتس

انتشارات: iUniverse

این مجموعه از مقالات از یک نکته ساده و کاملاً صحیح آغاز می‌شود: نظام پولی ما که بر مبنای بدهیِ ایجادشده از سوی کسب‌وکارهای خصوصی منفعت‌جو بنیان گذاشته شده، اساساً شکننده است. برای رفع این شکنندگی به حمایت و مقررات بیشتری از سوی دولت‌ها و بانک‌های مرکزی نیاز است. این مساله، خطرات اخلاقی فراوانی ایجاد می‌کند، از این رو خود، مشوق بدهی‌های بیشتر می‌شود. ما به نظام بهتری نیاز داریم. این کتاب توضیح می‌دهد که چرا و چگونه ممکن است چنین نظامی محقق شود.

 ماموریت اقتصاد: راهنمایی نوآورانه برای تغییر سرمایه‌داری

نویسنده: ماریانا مازوکاتو

انتشارات: Allen Lane

این کتاب به وسیله متفکری تاثیرگذار درباره موضوعی مهم آن هم در زمانی به نگارش درآمده که اعتماد به دولت‌ها به نسبت اعتماد به رقابت غیرمتمرکز در بازارها، افزایش پیدا کرده است. «ماموریت اقتصاد» راهی را برای جوان‌سازی دولت و در نتیجه بهبود سرمایه‌داری به جای پایان دادن به آن ارائه می‌دهد. مازوکاتو با تمرکز بر قدرت عظیم دولت‌ها در شکل‌دهی به بازارها استدلال می‌کند که سرمایه‌داری را می‌توان بازسازی کرد. هدف او آن است که سرمایه‌داری را به جای منافع خصوصی، با منافع عمومی درآمیزد. وی نوآوری هدفمند را به عنوانی راهی برای حرکت جهان به جلو توصیه می‌کند. من شخصاً به شدت نسبت به این اندیشه تردید دارم. اما بهتر است دیگران خود درباره استدلال‌های مهم او تصمیم‌گیری کنند.

 بهتر کردن اقتصاد انسانی: رویکرد جدید و قدیمی به علم اقتصاد

نویسنده: دیدره مک‌کلاسکی

انتشارات: دانشگاه شیکاگو

مک‌کلاسکی شخصیتی منحصربه‌فرد در اقتصاد است. او در این کتاب تحلیل فکری دقیق خود را با تمرکز بر انسان‌ها و نهادها ارائه کرده است. وی برخلاف ذات اقتصاد نهادگرایی جدید و اقتصاد رفتاری -که مشاهده را بر درک مرجح می‌دانند- دیدگاه خود را درباره اقتصاد انسانی (Humanimics) مطرح می‌کند که برگرفته از آثار بارت ویلسون، ورنون اسمیت و آدام اسمیت است. او از اقتصادی سخن می‌گوید که از درک جامع رفتار انسان به جای رفتارشناسی استفاده می‌کند. مک‌کلاسکی در این کتاب کوتاه، عقاید خود را این‌گونه خلاصه می‌کند: مشخص است که انسان ماشین نیست. یک علم اجتماعی مانند اقتصاد باید «علوم انسانی» را که به مطالعه تفکر انسان درباره خودش می‌پردازد، بپذیرد. این ایده‌های ما -و نه نهادها یا فناوری- است که در نهایت جهان مدرن را ایجاد کرده است. در مجموع، ما به اقتصادی بهتر، اقتصاد انسانی بهتر و اقتصادی که انسان در آن به حساب می‌آید نیازمندیم.

 آنچه به یکدیگر بدهکاریم: یک قرارداد اجتماعی جدید

نویسنده: مینوش شفیق

انتشارات: The Bodley Head

شفیق یکی از خودی‌هاست که حالا رادیکال شده! او مدیر دانشکده اقتصاد لندن است و قبلاً در بانک جهانی، وزارت توسعه بین‌المللی انگلستان، صندوق بین‌المللی پول و بانک انگلستان سمت‌های ارشد زیادی داشته است. شفیق ما را به مراحل مختلف زندگی -تربیت فرزندان، تحصیل، بیماری، کار، و کهولت- می‌برد و نشان می‌دهد که مرتب‌سازی دوباره جوامع ما چگونه امکان‌پذیر است. او با استفاده از شواهد و نمونه‌هایی از سراسر جهان نشان می‌دهد که هر کشور چگونه می‌تواند اصول اولیه‌ای برای شهروندان فراهم کند تا زندگی شایسته‌ای داشته باشند و بتوانند در جامعه مشارکت کنند. اما ما بیش از این به هم بدهکاریم. یک جامعه سخاوتمندتر و فراگیر همچنین خطرات بیشتری را به اشتراک می‌گذارد و از همگان می‌خواهد تا جایی که می‌توانند در آن مشارکت کنند تا به حداکثر توان بالقوه خود برسند. کتاب شفیق عناصر کلیدی یک قرارداد اجتماعی بهتر را معرفی می‌کند؛ قراردادی که وابستگی متقابل ما به یکدیگر را به رسمیت می‌شناسد، در آن حمایت و سرمایه‌گذاری افراد روی هم بیشتر است و در عوض از شهروندان انتظار بیشتری هم دارد. شفیق در این کتاب هوشمندانه و درخشان، خواستار یک قرارداد اجتماعی جدید بر اساس سه اصل است: امنیت برای همه، سرمایه‌گذاری در توانمندی و به اشتراک‌گذاری موثر و عادلانه خطرات.

 چین چگونه از شوک‌درمانی گریخت: بحث اصلاح بازار

نویسنده: ایزابلا ام وبر

انتشارات: راتلج

پیشرفت چین، داستان تحول‌آفرینی اقتصاد در چهار دهه گذشته بوده است. اما چرا چین استراتژی گام‌به‌گام خود را برای «اصلاح و گشایش» انتخاب کرد؟ وبر آلمانی، پاسخ خوبی برای این سوال ارائه کرده است: دولت چین از بازار به عنوان ابزاری برای دستیابی به اهداف بزرگ‌تر توسعه خود استفاده می‌کند. مهم‌تر از همه، با اجتناب از شوک‌درمانی سعی کرده است «ارتفاعات مهم اقتصادی» را از تغییرات بی‌ثبات‌کننده در امان نگه دارد.