یکی به نعل یکی به میخ
آیا روابط ایران و بریتانیا ظرفیت ترمیم دارد؟
صدف صمیمی: تنها در یک 48 ساعت، بریتانیا با تحولات سیاسی مهمی مواجه شد. از یکسو ملکه این کشور، «الیزابت دوم» چشم از جهان فرو بست و از سوی دیگر کمی پیش از این واقعه «لیز تراس» به عنوان نخستوزیر انگلستان شروع به کار کرد. حالا دو نهاد اصلی سیاسی بریتانیا یعنی کاخ باکینگهام و دولتش دچار تحویل، تغییر و تحول شدند.
دو سناریو در جهت این اتفاقات برای آینده بریتانیا تصور میشود. یکی آنکه «چارلز سوم» فرزند ملکه الیزابت و لیز تراس جانشین بوریس جانسون به همان سبک و سیاق گذشته فرمانروایی و دولتداری کنند، یعنی تغییری در دوستان و دشمنان استراتژیک خود ایجاد نکنند. دومین سناریو که میتواند بر آینده سیاست خارجی ایران هم اثر بگذارد؛ ایجاد تحولات اساسی در دولت و حکومت، توسط این دو چهره سیاسی است. اولین سناریو بر پایه شواهد و دیگری بسیار خوشبینانه است.
چارلز سوم، فرزند ملکه انگلستان در دوران ولیعهدی، سالها پیش پس از وقوع زلزله بم، به ایران سفر کرد و کمکهای مالی بریتانیا را به کشورمان رساند. بر اساس این سابقه و با توجه به برخی اظهاراتِ او، گروهی از کارشناسان پیشبینی میکنند شاید در دوران پادشاهی چارلز، بخشی از مشکلات سیاسی ایران-انگلیس مرتفع شوند و روابط سرد امروز این دو کشور که بر اساس برخی اقدامات دوجانبه سیاسی مانند «حمله به سفارت انگلستان در ایران» و «طرفداری سیاسی انگلیسها از رقبای ایران در منطقه» ایجاد شده، ترمیم شود. در همین سناریو بهطور خوشبینانه گفته میشود که شاید تراس خواهان از سرگیری رابطه با ایران باشد و این موضوع را با حمایت از طرف ایرانی در مذاکرات برجام نشان دهد.
اما همانطور که گفته شد این دید بسیار خوشبینانه و بدون پشتوانه منطقی است؛ چراکه تراس در همین دوران کوتاه در چند گفتوگو و اظهار نظر خصومت خود با سیاست ایران را نشان داد. بهطور مثال بایدن و تراس در اولین گفتوگوی تلفنی خود ادعاهایی درباره دستیابی ایران به سلاح هستهای مطرح کردهاند. همچنین وزارت امورخارجه دولت او با صدور بیانیهای اتهاماتی را علیه ایران درباره حمله سایبری به آلبانی تکرار و ادعا کرد که این کشور، ایران را مسوول عملیات هکری ۱۵ جولای (۲۴ تیر) میداند. تراس همچنین گفته، روابط انگلیس با اسرائیل، یکی از دشمنان و رقبای ایران در منطقه را با قدرت ادامه میدهد. این زمان کوتاه، معیار مناسبی برای پیشبینی آینده ایران و انگلستان در دوران جدید سیاسی این کشور نیست؛ اما شاید بر اساس همین شواهد بتوان حدس زد که امکان دارد سیاست «یکی به نعل و یکی به میخ» یا «پلیس بد و پلیس خوب» از طرف دولت و حکومت بریتانیا علیه ایران پیش گرفته شود.