آینده مشاغل

ترجمه: جواد طهماسبی-برای اکثر مردم کلمه اداره تداعی‌گر کار منظم و یکسان است اما این کلمه به سرعت به منبع عدم اطمینان اقتصادی و مناظره‌های داغ تبدیل می‌شود. در سرتاسر جهان؛ کارگران، روسا، مالکان و دولت‌ها تلاش می‌کنند بفهمند آیا دوران کار اداری سپری شده است؟ نتایجی که آنها به‌دست می‌آورند با یکدیگر بسیار تفاوت دارند. حدود 84 درصد از کارکنان ادارات فرانسه به سر کار بازگشته‌اند اما این عدد در بریتانیا به کمتر از 40 درصد می‌رسد. جک دورسی، رئیس توئیتر، می‌گوید کارکنان شرکت می‌توانند برای همیشه در منزل کارهای خود را انجام دهند، اما رید هاستینگز، بنیانگذار نت‌فلیکس، می‌گوید کار از منزل کاملاً اثر منفی دارد. با کمتر و کوچک‌تر شدن بنگاه‌ها، بازار جهانی 30 تریلیون‌دلاری املاک تجاری به هراس افتاده است که مبادا رکود عمیق‌تر شود در حالی که برخی کارکنان در رویای آینده‌ای بهشت‌گونه بدون نیاز به رفت و آمد یا صرف ساندویچ روزانه به سر می‌برند دیگران از خود می‌پرسند آیا ارتقای شغلی، حقوق و امنیت شغلی آنها به خطر خواهد افتاد؟

این اختلاف نظر بازتابی از عدم اطمینان و ابهام در مورد چگونگی اثربخشی فاصله‌گذاری اجتماعی و مدت زمان لازم برای دسترسی همگانی به واکسن کووید 19 است.

اما موضوع فراتر از اینهاست. همه‌گیری کرونا نشان داد چگونه بسیاری از ادارات همانند اشیای عتیقه بازمانده از قرن بیستم کار می‌‌کنند. کرونا ثابت کرد که پذیرش گسترده فناوری‌ها می‌تواند کارهای اداری را متحول سازد. در نتیجه، بحران کووید 19 را می‌توان عامل محرک مرحله‌ای مغفول از آزمایش و تجربه‌های فناوری و اجتماعی دانست که در آن کسب‌وکارها همانند معمول نیستند و البته ضربه کشنده‌ای نیز متوجه ادارات نخواهد شد. این دوره وعده‌های شیرین و همزمان، تهدید‌هایی را به همراه دارد که حداقل فرهنگ شرکت‌ها را هدف می‌گیرند. دولت‌ها به جای مقاومت در برابر تغییرات باید قوانین قدیمی اشتغال را به‌روزرسانی کنند و تصویر جدیدی از مراکز شهرها ارائه دهند. 200 سال قبل نیروی بخار کارگران را به کارخانه‌هایی کشانید که از دستگاه‌های جدید استفاده می‌کردند. با پیدایش غول‌های شرکتی در اواخر قرن نوزدهم لازم شد کارمندانی امور اجرایی را در دست گیرند. این امر مستلزم آن بود که کارکنان به یکدیگر نزدیک باشند و الگویی خلق شد که در آن افراد با اتومبیل یا قطار شهری رفت و آمد می‌کردند تا در اداره مرکزی با یکدیگر ملاقات کنند. این نظام همیشه نقایصی آشکار داشت که برخی از آنها با گذشت زمان بدتر شدند. اکثر افراد از شلوغی و هزینه رفت و آمد نفرت دارند. امری که در هفته بیش از چهار ساعت از وقت یک کارگر معمولی آمریکایی را تلف می‌کند. برخی افراد سر‌و‌صدا و رسمی بودن فضای اداری را دوست ندارند یا از تبعیض در ادارات رنج می‌برند. کارکنانی که مجبورند در اداره باشند معمولاً نمی‌توانند از فرزندانشان مراقبت کنند. این مشکل به ویژه در خانواده‌هایی شدت می‌گیرد که پدر و مادر هر دو شاغل هستند.

شاید فکر کنید که فناوری‌های جدید این وضعیت ناخوشایند را تغییر می‌دهد. همان‌طور که می‌دانیم مدرک الکترونیکی PDF در سال 1991 معرفی شد؛ هزینه پهنای باند در دهه 2000 به شدت پایین آمد و بنگاه‌های زوم (Zoom) و اسلک (Slack) که با توان فناوری خود امکان کار از راه دور را فراهم می‌سازند حدود یک دهه قدمت دارند. اما تمایل به سکون در ادارات مانع از بروز تحولات جدی شد. به عنوان مثال، قبل از شیوع کووید 19، سهم شرکت‌هایی مانند WeWork که ساعات اداری انعطاف‌پذیر داشتند از بازار جهانی به میزان ناچیز کمتر از پنج درصد می‌رسید. اکثر کسب‌وکارها تا زمان ابراز تمایل مشتریانشان علاقه‌ای نداشتند که عمده‌فروشی خود را با استفاده از فناوری‌های کار از راه دور انجام دهند. یا هزینه‌های کاهش‌یافته خود را به دارایی‌های ملک و اجاره‌ به شرط تملیک تبدیل کنند.

شیوع کووید 19 پایانی بر تمام این ماجراها بود. تا قبل از همه‌گیری فقط سه درصد از آمریکایی‌ها به‌طور مرتب از منزل کار می‌کردند. اکنون تعداد بسیار زیادی آن را امتحان می‌کنند. حتی زیراکس، بنگاهی که نام آن تداعی‌کننده انبوهی از صفحات خوانده‌نشده در چاپگرهای ادارات است از کارکنان خواست تا از منزل کار کنند. با افزایش تعداد افراد پذیرنده فناوری‌های کار از راه دور اثر شبکه‌ای قدرتمندی پدید می‌آید که در آن هر مشتری جدید سودمندی آن را چندبرابر می‌کند. فناوری‌های مایکروسافت تیم، زوم، گوگل میت و سیسکو وبکس (Cisco Webex) هم‌اکنون بیش از 300 میلیون کاربر فعال دارند. موانع دیوانسالارانه (بوروکراتیک) بر سر راه کار از راه دور نیز برداشته شده‌اند. دادگاه‌های مدنی هم‌اکنون از راه دور کار می‌کنند. دفاتر ثبت آنلاین شده‌اند و برخی بانک‌ها نیاز مراجعه مشتریان جدید به شعبه‌ها برای احراز هویت و باز کردن حساب را برداشته‌اند.

چه تعداد از این تحولات پس از پیدایش واکسن باقی خواهند ماند؟ بهترین رهنمود را می‌توان در کشورهایی دید که ویروس را کنترل کرده‌اند. در آنجا تصویری از یک «اداره بهینه» ارائه می‌شود که در آن میزان حضور افراد کمتر شده است. به عنوان مثال، طبق نظرسنجی مورگان استنلی، در آلمان 74 درصد از کارکنان اداری به محل کار می‌روند اما فقط نیمی از آنها پنج روز هفته حضور دارند. این نسبت به نوع صنعت و شهر بستگی دارد. در مکان‌هایی که رفت‌و‌آمد آسان‌تر است کارکنان بیشتر به اداره می‌روند اما در ابرشهرهایی که رفت‌و‌آمد در مسافت‌های زیاد و با هزینه گزاف انجام می‌گیرد حضور فیزیکی کاهش می‌یابد.

شرکت‌ها باید این الگوی حضور پراکنده را بپذیرند. در این صورت اداره به جای خانه دوم به یک مرکز هماهنگی تبدیل می‌شود. این خطر وجود دارد که با گذشت زمان سرمایه اجتماعی بنگاه فرسایش یابد، خلاقیت و نوآوری فرونشیند، سلسله‌مراتب تضعیف شود و روحیه تیمی رنگ ببازد. راه‌حل آن است که تعاملات هدفمند بیشتری بین کارکنان برقرار شود و گروه‌ها در زمان‌های خاصی گردهم آیند تا دوستی‌ها تازه و اطلاعات رد و بدل شوند. فناوری‌های جدیدی که با هدف برانگیختن اقدامات و گفتارهای فی‌البداهه تعاملات آنلاین را «بازی‌انگاری» می‌کنند در نهایت جای دنیای بی‌روح زوم (Zoom) را خواهند گرفت. بنگاه‌ها همزمان با گنجاندن ابزارهای جدید در فرهنگ خود نیاز دارند تا در دارایی‌هایشان بازنگری کنند. سرمایه‌گذاران آگاه پیش‌بینی می‌کنند فضای اداری در شهرهای بزرگ حداقل 10 درصد کوچک شود. از آنجا که فرآیند اجاره به شرط تملیک شرکت‌ها حداقل پنج سال به طول ‌انجامید این تحول نیز وقت‌گیر خواهد بود.

دولت‌ها وسوسه می‌شوند ساعت را به عقب برگردانند تا آسیب‌های اقتصادی از سقوط کافه‌های مرکز شهر تا کمبود 16 میلیارددلاری بودجه سامانه قطار شهری نیویورک را به حداقل رسانند. دولت بریتانیا سعی کرد کارکنان را تشویق کند به ادارات بازگردند. اما به جای مقاومت در برابر تحولات فناوری بسیار بهتر است که نتایج و عواقب آنها را پیش‌بینی کنند. دو اولویت در این میان خودنمایی می‌کنند. اول، باید بخش‌های بزرگی از قانون اشتغال به‌روزرسانی شوند. هم‌اکنون اقتصاد غیررسمی ناکارآمدی این قانون را به رخ می‌کشد. پرسش‌های جدی جدیدی در مورد حقوق و مسوولیت‌های کارگران مطرح می‌شوند: آیا بنگاه‌ها می‌توانند کارکنان از راه دور خود را پایش و بهره‌وری آنها را ارزیابی کنند؟ اگر کارکنان در منزل آسیب جسمانی ببینند چه کسی مسوول خواهد بود؟ هرگونه برداشت و احساسی دال بر اینکه کارکنان ادارات مزایای بیشتری از دیگران دریافت می‌کنند به ایجاد نارضایتی فزاینده در دیگر گروه‌های نیروی کار منجر می‌شود.

مراکز شهرها در اولویت دوم هستند. این مراکز به مدت یک قرن زیر سلطه برج‌هایی قرار داشتند که با صندلی‌های گردان و انبوهی از کاغذهای زردرنگ پر شده بودند. اکنون قوانین پیچیده برنامه‌ریزی شهری باید به‌طور کامل بازبینی شوند تا ساختمان‌ها و ناحیه‌ها را بتوان برای کاربری‌های جدید از قبیل آپارتمان‌های مسکونی و مراکز تفریحی بازسازی کرد. اگر این ماه به اداره بازگشتید پشت میز بنشینید و کارتان را آغاز کنید اما زیادی خاطرجمع نباشید.

منبع: اکونومیست