دوباره قرمز

بازارهای مالی طی هفته گذشته روزهای پرنوسانی را تجربه کردند. هرچند این نوسانات منفی بود و به کاهش قیمت دارایی‌ها منجر شد. به‌طوری که شاخص کل بورس تهران، با افت بیش از یک‌درصدی دوباره وارد کانال دو میلیون و 200 هزار واحد شد. تحلیلگران کاهش قیمت دلار و عدم افزایش قیمت دلار نیما را عامل کاهش قیمت‌ها در بازار سهام می‌دانند. همچنین افت ارزش معاملات نیز نشان از رکود بورس تهران داشت. بازار ارز به واسطه کاهش تب و تاب جنگ، آرام گرفت. به‌طوری که دلار در بازار آزاد تا کانال 60 هزار تومان افت کرد. این در حالی است که قیمت سکه نیز به واسطه کاهش قیمت اونس جهانی طلا و افت قیمت دلار، طی هفته گذشته به کف کانال 40 میلیون تومان رسید. بازار نفت نیز شرایط خوبی نداشت و نفت برنت به کانال 85 دلار رسید.

تداوم رکود در بورس؟

شاخص کل بورس پس از طی کردن یک هفته آرام در اوایل اردیبهشت، هفته دوم را ریزشی آغاز کرد. به‌طوری که شاخص کل بورس که به تازگی وارد کانال دو میلیون و 300 هزار واحد شد، بیشتر از پنج روز معاملاتی در این کانال دوام نیاورد. محدوده دو میلیون و 300 هزار واحد که یک حمایت قوی شناخته شده بود، موفق نشد نماگر اصلی بورس را در محدوده‌های فعلی حفظ کند. بازدهی این شاخص از ابتدای سال، به 19 /3 درصد رسیده است که همچنان رقم قابل توجهی به نظر می‌رسد. شاخص کل هم‌وزن نیز، بازدهی 14 /1درصدی را از ابتدای سال برای اهالی بازار به ارمغان آورده است. این میزان از افزایش ارتفاع در حالی رقم خورده است که بازدهی نماگر اصلی بازار طی هفته اخیر، منفی 71 /1 درصد بوده و نماگر هم‌وزن نیز بازدهی هفتگی منفی 65 /1 درصد را به همراه داشته است. عمده تحلیلگران بر این عقیده هستند که افت نسبی دلار از سقف 70 هزارتومانی سبب شده است بازار سهام به هیجانات منفی بازار ارز توجهی ویژه داشته باشد. از سوی دیگر، رفتار دلار نیما نیز اندکی تغییر کرده است. تعویض کانال دلار نیما به 41 هزار تومان مورد توجه بازار قرار نگرفت. چرا که برخی بر این عقیده هستند که با کاهش دلار بازار آزاد به محدوده 60 هزار تومان این اختلاف به 46 درصد کاهش یافته است. این در حالی است که اختلاف دلار نیما و آزاد تا چندی پیش به بالای 65 درصد رسیده بود. برخی از تحلیلگران بازار این کاهش اختلاف را به منزله آن می‌دانند که احتمالاً بانک مرکزی قصد ندارد دلار نیما را تا مدت زمان قابل توجهی افزایش دهد. هرچند با توجه به نزدیک شدن به سال‌های پایانی دولت سیزدهم پیش‌بینی می‌شد که دلار نیما اختلاف فاحش خود را با دلار آزاد حفظ کند. احتمالاً این اختلاف تا پایان سال جاری بین 40 تا 60 درصد خواهد بود. از این‌رو، تا زمانی که وضعیت فعلی بر بازار ارز حاکم باشد و امیدی به افزایش دلار نیما نباشد، نهایتاً برخی از شرکت‌ها از محل درآمدهای خود از بورس کالا نفع می‌برند، صادرات صرفه کافی نخواهد داشت و احتمالاً رانت این اختلاف 50درصدی به جیب عده‌ای خاص خواهد رفت. از این‌رو، بازار نیز واکنش منفی خواهد داشت. بررسی روند تاریخی شاخص کل نیز نشان می‌دهد، تا زمانی که اختلاف دلار نیما و آزاد بالا بوده است، بازار در محدوده‌های متعادلی معامله می‌شده است. محدوده متعادل فعلی برای شاخص کل احتمالاً دو میلیون و 220 واحد تا دو میلیون و 350 هزار واحد خواهد بود. این در حالی است که با جبران این فاصله شاخص کل می‌تواند به لحاظ تاریخی با عبور از سقف جدید و استراحتی موقتی به سمت تارگت اصلی خود یعنی سه میلیون تا سه میلیون و 200 هزار واحد حرکت کند. احتمال آن وجود دارد که با تعلل بانک مرکزی و مصوباتی که مجلس به دنبال تصویب آن است، ریسک کند شدن نوسانات بازار وجود داشته باشد و دستیابی به تارگت سه میلیون‌واحدی با اندکی سختی و کندی همراه باشد.

تابلوی معاملات نیز خبرهای خوبی برای بازار سهام ندارد. ارزش معاملات خرد بازار سهام و حق تقدم دوباره پس از هشت روز معاملاتی در روز چهارشنبه به زیر سه هزار میلیارد تومان رسید. این در حالی است که این میزان از ارزش معاملات در زمانی که دلار حوالی 50 هزار تومان بود، رقم پایینی به‌شمار می‌رفت. اکنون ارزش معاملات خرد دلاری نیز به حوالی 34 میلیون دلار رسیده است. این میزان در هفته‌های گذشته تا 72 میلیارد دلار نیز رسیده بود. به نظر عمده فعالان بازار، بورس تهران زمانی به روزهای رونق بازمی‌گردد که ارزش معاملات خرد بازار سهام نیز بالای 100 میلیون دلار تثبیت شود. این به این معنی است که در مرحله اول، ارزش معاملات روزانه بازار باید از هفت هزار میلیارد تومان عبور کند و پس از آن در مرحله بعد بالای 15 هزار میلیارد تومان و 20 هزار میلیارد تومان قرار گیرد. روند میانگین‌های متحرک ارزش معاملات نیز حاکی از آن است که به‌‌رغم عبور میانگین متحرک کوتاه‌مدت پنج‌روزه از 20روزه طی هفته گذشته، متاسفانه دوباره ارزش معاملات کوتاه‌مدت بازار سهام، زیر ارزش معاملات بلندمدت قرار گرفت که با توجه به شرایط ریسکی بازار طبیعی به نظر می‌رسد.

میزان ورود و خروج پول حقیقی نیز نشان می‌دهد که از ابتدای سال چهار هزار و 200 میلیارد تومان از بازار سرمایه خارج شده است. این میزان از خروج سرمایه در حالی به وقوع پیوسته است که حدود 650 میلیارد تومان پول حقیقی طی اردیبهشت‌ماه وارد بازار شده است. بورس تهران اکنون در نقطه‌ای قرار دارد که باید بخشی از کاستی سودآوری سال گذشته خود را جبران کند. هرچند برخی از صنایع سال گذشته در بازار یکه‌تازی کردند، اما صنایع بزرگ بازار همچنان تحت خطر افزایش نرخ انرژی و هزینه‌هایی هستند که دولت برای آنان می‌تراشد. به‌‌رغم گزارش‌های خوب فروردین‌ماه که اخیراً درآمد شرکت‌های بورسی را قابل قبول نشان می‌داد، وضعیت سودآوری شرکت‌ها چندان مشخص نیست. همچنان ریسک هزینه‌ها و اثرات سیاست‌گذار بر بهای تمام‌شده شرکت‌ها سبب شده است تا با وجود ارقام سودآوری بالای برخی از صنایع، بازار نسبت به این صنایع P /E بالایی را قائل نشود و کمتر ارزش‌گذاری شود. این در حالی است که نرخ بهره بیش از 30درصدی در اقتصادی که تورم آن حدود 37 یا 38 درصد گزارش می‌شود، جذابیت‌های خود را دارد. برای جبران کاستی‌ها دلار نیما باید تقویت شود. تقویت دلار نیما، حتی به میزان اندک می‌تواند بازار را هل دهد. البته اگر میزان افزایش هزینه‌ها نیز اندک باشد. رفتار دولت با صنایع سبب شده حاشیه سود کل بازار همچنان کاهش یابد. به‌طوری که تاثیرات موضوعات یادشده بر گزارش‌های زمستان غیرقابل انکار است. 

فقدان حمایت نفت

نفت طی هفته گذشته، کاهش سه‌درصدی را تجربه کرده است. به‌طوری که دوباره پس از 26 جلسه معاملاتی به کانال 85 دلار رسید. میانگین قیمت نفت طی اردیبهشت‌ماه به 87 دلار رسید. همچنین بازدهی نفت از ابتدای سال منفی 49 /2 درصد بوده است. این در حالی است که نفت طی زمستان با افزایش ارتفاع 10درصدی همراه شده است. همچنین بازدهی آن طی سال گذشته، حدود 19 درصد بوده است.

قیمت نفت در آغاز معاملات روز پایانی هفته گذشته به دلیل افزایش ذخایر و تولید نفت خام ایالات‌متحده، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت در جهان و افزایش امیدها به توافق آتش‌بس در خاورمیانه برای سومین روز متوالی کاهش یافت. بهای هر بشکه نفت برنت، به کانال 85 دلار بازگشت و هر بشکه نفت وست تگزاس اینترمدییت نیز به 81 دلار کاهش یافت. طی هفته گذشته ذخایر نفت خام آمریکا 9 /4 میلیون بشکه افزایش یافت. این در حالی است که ذخایر بنزین به شدت کاهش یافته است. همچنین، اداره اطلاعات انرژی آمریکا اعلام کرد عرضه نفت خام این کشور نیز نشانه‌هایی از افزایش را نشان می‌دهد و تولید از 58 /12 میلیون بشکه در روز در ژانویه به 15 /13 میلیون بشکه در روز در فوریه افزایش یافت که بزرگ‌ترین افزایش ماهانه آن از سه سال و نیم گذشته و بی‌سابقه است.

پس از تلاش مجدد مصر برای اجرای توافق آتش بین حماس و اسرائیل، انتظار می‌رود این‌بار این توافق در دسترس باشد. این عامل مهم‌ترین دلیل کاهش قیمت نفت طی هفته گذشته بوده است. همچنین نظرسنجی رویترز در روز سه‌شنبه هفته گذشته نشان داد تولید سازمان‌های کشورهای صادرکننده نفت با 100 هزار بشکه در روز به 49 /26 میلیون بشکه در روز رسید که نشان‌دهنده کاهش صادرات ایران، عراق و نیجریه بوده است. به نظر می‌رسد با توجه به عوامل فوق، نفت برنت حمایت قیمتی قوی ندارد و دوباره می‌تواند به کف کانال 80 دلار بازگردد.

توقف روند کاهشی دلار؟

دلار در بازار آزاد پس از ثبت یک سقف جدید در محدوده 70 هزار تومان، طی چند روز اخیر موفق شد به محدوده 60 هزار تومان بازگردد. اسکناس آمریکایی پس از 27 روز معاملاتی به کانال 60 هزار تومان بازگشت و در دو روز پایانی هفته موفق شد از آن فاصله بگیرد. در روز پایانی هفته گذشته دلار تا 62 هزار تومان نیز افزایش یافت. بازدهی دلار در اردیبهشت‌ماه به منفی 32 /7 درصد رسید و بخشی از بازدهی 10درصدی فروردین‌ماه را پس گرفت. به‌طوری که میانگین دلار بازار آزاد در اردیبهشت‌ماه پایین‌تر از میانگین دلار در فروردین‌ماه بوده است. به نظر می‌رسد کاهش تنش‌های منطقه‌ای و طرح مالیات بر ارزش افزوده سبب شده اندکی تب بازار کاهش یابد. به‌طوری که برخی بر این باورند که با رویکرد کنترلی بانک مرکزی احتمالاً در کوتاه‌مدت دلار می‌تواند در محدوده‌های فعلی در نزدیکی کانال 60 هزار تومان باقی بماند. اگر تحول سیاسی به‌خصوصی رخ ندهد، افزایش قیمت برای دلار سخت خواهد بود. دلار نیما نیز تا 41 هزار و 300 تومان افزایش یافت و بازدهی این شاخص دلاری از ابتدای سال، از دو درصد عبور کرد. به نظر می‌رسد این شاخص دلاری با توجه به کاهش تب بازار، افزایش چندانی نیابد. افزایش فاصله دلار نیما و آزاد در نهایت به نفع اقتصاد کشور نیست. با این حال، اختلاف این دو شاخص که در 26فروردین‌ماه به 66 درصد رسیده بود، به 47 درصد در 9 اردیبهشت‌ماه رسید. انتظار می‌رود اگر اتفاق غیرمترقبه سیاسی یا نظامی رخ ندهد، دلار روند افزایشی نداشته باشد.

سکه ریخت!

سکه امامی، پس از کاهش قیمت دلار و افت تب اسکناس آمریکایی، روند کاهشی در پیش گرفت. به‌طوری که این سکه تا کانال 40 میلیون تومان نیز کاهش یافت. در نهایت، افت اونس جهانی طلا نیز به این کاهش کمک شایانی کرد. قیمت طلا در بازارهای جهانی در سومین روز کاری این هفته نیز در روند کاهشی قرار دارد، بازار چین در تعطیلات به سر می‌برد و فضای بازارهای جهانی به سمت تداوم سیاست‌های تهاجمی و بالا ماندن نرخ‌های بهره از سوی فدرال‌رزرو در ماه‌های پیش‌رو و تقویت ارزش جهانی دلار است؛ موضوعی که فشار نزولی بر روی قیمت اونس طلا را تشدید می‌کند. ریزش اونس و دلار فشاری دوسویه به بازار سکه وارد کرد. با وجود این، طی هفته گذشته قدری بازار سکه آرام‌تر بود و بدون بازدهی دومین هفته اردیبهشت را به پایان رساند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که حباب سکه امامی با وجود رشد اندک روزهای پایانی هفته گذشته، حدود 20 درصد است. حباب نیم‌سکه نیز همچنان پایین است. علاوه بر این، حباب ربع‌سکه به 45 درصد افزایش یافت که عدد قابل توجهی است. علاوه بر این، صندوق‌های طلا نیز افت قابل توجهی را تجربه کردند. به‌طوری که حباب عمده صندوق‌های تاریخی به کف‌های تاریخی بلندمدت خود نزدیک شده‌اند.