«توافق خوب» در تعطیلات
آیا امسال به توافق میرسیم؟
صدف صمیمی: سیدحسین موسویان، دیپلمات پیشین ایران در مقالهای که در پایگاه خبری Middle East Eye منتشر شد به بررسی سه سناریوی پیشروی مذاکرات برجام پرداخت. او معتقد است آنچه مقامات اسرائیل تبلیغ میکنند (حمله نظامی در غیاب برجام) سناریوی اول است که بیش از یک بلوف تبلیغاتی برای فشار روانی روی ایران ارزش ندارد. استمرار شرایطی که ترامپ ایجاد کرده یعنی جنگ تمامعیار اقتصادی و سیاسی به همراه جنگ سایبری سناریوی دوم است. موسویان معتقد است از آنجا که این سناریو در چهار سال گذشته تجربه شده و شکست خورده است نمیشود روی آن حساب کرد. سناریوی سوم که این دیپلمات پیشین آن را عاقلانهترین سناریو میداند، احیای برجام از طریق دیپلماسی است.
مذاکرات احیای برجام در وین بهطور رسمی از اوایل آذرماه سال جاری آغاز شد. تیم ایرانی در همان زمان اعلام کرد که ایران و ۱+۴ با تایید آمریکا در دور هفتم مذاکرات بر سر دو متن پیشنویس مربوط به لغو تحریمها و اقدامات هستهای با در نظر گرفتن پیشنهادات و نظرات ایران به تفاهم رسیدند. دور هشتم مذاکرات هستهای در حالی آغاز شد که بیش از هر زمان دیگری صدای واحدی از طرفین مذاکره شنیده میشد «برای رسیدن به توافق تلاش میکنیم».
6 دی در اولین نشست از دور هشتم، تمامی هیاتها برای ادامه رایزنیهای فشرده اعلام آمادگی کردند و یادآور شدند که اغلب پیشنهادهای ایران، در متن جدید گنجانده شده است. انریکه مورا، نماینده اتحادیه اروپا در همان دوران مذاکرات وین پس از نشست کمیسیون مشترک برجام تاکید کرد که «هدف مذاکرات فعلی، احیای توافق هستهای است که به معنای رفع تحریمها و پایبندی هستهای ایران است».
در تعطیلات کریسمس مذاکرات به تعویق افتاد و پس از سه روز تیمهای مذاکرهکننده مجدد به وین بازگشتند و بر اساس گفته تیم مذاکرهکننده ایرانی طرفین در هر چهار حوزه لغو تحریم، تعهدات هستهای، تضمینها و راستیآزمایی وارد بحثهای محتوایی شدند.
24 دیماه روسای هیاتها، مذاکرهکنندگان ارشد جمهوری اسلامی ایران و سه کشور اروپایی برای برخی مشورتها، به مدت دو روز به پایتختها برگشتند اما مجدد سه روز بعد پای میز مذاکره بودند. از آن روز سرعت مذاکرات بیشتر شد و اظهارنظر تمامی طرفین ذهن را به یکسو میبرد «به توافق خوب نزدیک هستیم».
نهم دیماه مذاکرات به مدت یک هفته عقب افتاد. از آنجا که ضربالاجل نانوشتهای میان مذاکرهکنندگان وجود دارد که در ماه میلادی پیشرو مذاکرات به نتیجهای برسد و از طرفی این توقف را میتوان به مشورت نهایی مذاکرهکنندگان با مسوولان کشورشان تعبیر کرد؛ باید منتظر تحقق یکی از سناریوهای مطرحشده توسط موسوی ماند.
نه فقط شرایط ایران امروز که شرایط سیاسی سایر بازیکنهای این مذاکره با زمان عقد برجام در سال 2015 متفاوت شده است. حالا امروز به جای «توافق همهجانبه» از «توافق خوب» سخن به میان میآید و تیم مقابل ایران پالسهای متفاوتتری از گذشته به دنیا مخابره میکند. باید صبر کرد و دید در روزهای پیشرو بعد از گذشت توقف در مذاکرات آیا مذاکرهکنندگان به «توافق خوب» مذکور دست پیدا میکنند یا خیر.