سراب رشد

حدود 100 روز قبل در جریان تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم، اسحاق جهانگیری در برنامه «با دوربین» شبکه یک تلویزیون حاضر شد و رو به مردم گفت: «در طول این دوران (دولت یازدهم) تورم را از 40 درصد به حدود 8 /6 درصد کاهش دادیم. به همین دلیل است که امروز کسی اصلاً راجع به تورم و گرانی حرف نمی‌زند؛ کسی نمی‌گوید دولت را در اختیار ما قرار دهید تا تورم را پایین بیاوریم. چون کاری شد کارستان.»

حدود 10 روز قبل در جریان بحث درباره وزرای پیشنهادی دولت دوازدهم، اکبر ترکان در برنامه «چوب‌خط» شبکه افق تلویزیون حاضر شد و در پاسخ به این سوال مجری که «آیا مسعود کرباسیان همچون علی طیب‌نیا می‌تواند موفقیت دولت را در مهار و کنترل تورم دنبال کند؟» گفت: «اکنون شرایط کشور به‌گونه‌ای است که شاید برای ایجاد رونق اقتصادی، دولت [دوازدهم] از مهار تورم کوتاه بیاید و با آزاد گذاشتن آن، شرایط را برای رونق در اقتصاد کشور مهیا کند.»

آیا چیزی عوض شده است؟ یک چیز قطعاً عوض شده: بر اساس گزارش بانک مرکزی نرخ تورم میانگین از خردادماه 1396 بار دیگر از دامنه تک‌رقمی خارج شده و طی دو ماه گذشته ارقام 2 /10 و 3 /10‌درصدی را به ثبت رسانده است. در این ماه‌ها البته روند تورم نقطه‌به‌نقطه نزولی بوده و در تیرماه 1396 به 9 /9 درصد هم کاهش یافته است. اما سوال اصلی این است که آیا هدفگذاری تورمی دولت حسن روحانی در فاصله دو دولت یازدهم و دوازدهم تغییر کرده است؟

اسحاق جهانگیری معاون‌اول رئیس‌جمهور است و اکبر ترکان مشاور رئیس‌جمهور. با این حال تجربه نشان داده که نمی‌توان از کنار حرف‌های او به سادگی گذشت. ترکان که همچون محمدباقر نوبخت از حلقه حزب «اعتدال و توسعه» به دولت روحانی راه یافته، دیدگاهی را در میان دولتمردان نمایندگی می‌کند که می‌گویند برای رونق اقتصادی، باید شیر نقدینگی را باز گذاشت و از خیر کنترل تورم گذشت. این گروه معتقدند در شرایط تک‌رقمی شدن تورم، نرخ سود بانکی باید به مرزهای پایین‌تر هدایت شود تا تسهیلات بانکی با قیمت ارزان‌تر به دست تولیدکنندگان برسد و کار و بار آنها را با دوپینگ «سرمایه در گردش» سکه کند.

گروه دیگر دولتمردان در مقابل تاکید دارند که تصور تحریک رشد اقتصادی از مسیر تورم، ساده‌انگارانه است و حتی اگر در کوتاه‌مدت به رونق ظاهری کسب‌وکارها بینجامد، در بلندمدت به زیان اقتصاد ایران خواهد بود. یکی از آخرین نمونه‌های این رویکرد در سخنان مسعود کرباسیان، وزیر پیشنهادی اقتصاد در مصاحبه هفته گذشته او با «تجارت فردا» نمایان شد؛ آنجا که او از «عبور از عصر کسب‌وکارهای تورم‌محور و رانتی» سخن گفت و «حفظ دستاوردهای تورمی» را در کنار «تداوم رشد اقتصادی» چالشی مهم برای دولت دوازدهم برشمرد.

پاسخ این سوال که «آیا حسن روحانی حاضر می‌شود دستاوردهای تورمی دولت را فدای رونق اقتصاد کند؟» در ماه‌های آینده روشن خواهد شد. اما پرونده پیش رو به دنبال پاسخ سوال دیگری است: حتی اگر چنین کاری ممکن باشد، آیا مطلوب هم هست؟