بازارها سکه شد
بازارهای مالی هفته گذشته را چگونه سپری کردند؟
بازارهای مالی طی یک هفته اخیر نوساناتی را تجربه کردند. افزایش تنش‌ها سبب شد تا سکه در یک هفته اخیر، بیشترین بازدهی را در میان دارایی‌ها به ثبت برسانند. با وجود آنکه حباب سکه به سطوح بالایی رسیده است، اما تقاضا برای آن در بازار فیزیکی و بورس کالا وجود دارد. علاوه بر آن دلار بازار آزاد با وجود رشد نزدیک به هفت‌درصدی از ابتدای مهر، در هفته گذشته با ثبات نسبی همراه بود. برخلاف دو بازار دلار و سکه، بازار سرمایه حال خوبی نداشت. شاخص کل بورس با افت حدود 5 /1درصدی به نیمه کانال دو میلیون واحد نزدیک شد. این در حالی است که ارزش دلاری بازار نیز به دی‌ماه 1398 بازگشته است. قیمت نفت برنت نیز با کاهش احتمال هدف قرار گرفتن تاسیسات هسته‌ای ایران، افت قابل توجهی را تجربه کرد و به 74 دلار نزدیک شد.
بورس در کف
شاخص کل بازار سهام طی یک هفته اخیر با افت بیش از 6 /1درصدی در دو میلیون و 65 هزار واحد آرام گرفت. ضمن آنکه شاخص هم‌وزن نیز با کاهش بیش از دودرصدی، به 680 هزار واحد رسید. به نظر می‌رسد شرایط اقتصادی به‌گونه‌ای رقم خورده است که با افزایش ریسک تنش و عدم قطعیت در بازار، سهام کوچک ریسک بیشتری دارد. مهم‌ترین ریسک این صنایع، عدم نقدشوندگی سهام آنها در بازار است. افت قیمت سهام کوچک احتمالاً فضایی را در بازار به وجود خواهد آورد که سهام کوچک بنیادی به وفور یافت شود. در این صورت، با بهبود متغیرهای کلان اثرگذار بر بازار، مانند نرخ بهره و منطقی شدن قیمت دلار نیما، سهام کوچک با رشد تند و تیزتر به مسیر صعودی ادامه خواهد داد. ارزش دلاری معاملات بازار در حالی در برخی از روزها به مرز هزار میلیارد تومان نزدیک شده که قیمت دلار به بالای 63 هزار تومان رسیده است. به‌طوری که ارزش دادوستدهای بورس به 12 میلیون دلار نیز نزدیک شده بود. این رقم در بازار بی‌سابقه است.
ارزش دلاری بازار سهام به کف 100 میلیون دلار رسیده است که این رقم از دی‌ماه سال 1398 بی‌سابقه است. این رقم در حالی به ثبت رسیده که از سال 1398 شرکت‌های بزرگ با ارزش بازار بالایی وارد بازار سرمایه شده‌اند. آنقدر بازار به کف رسیده است که به نظر می‌رسد، با کوچک‌ترین تغییر در متغیرهای بنیادی می‌توان شاهد رشد ارزش سبد سرمایه‌گذاران بود. نسبت P /E بازار دوباره به زیر شش واحد برگشت و در محدوده 92 /5 واحد آرام گرفت. P /E در حالی به کف شش واحد نزدیک شده است که در آبان 1401 با ورود به کانال پنج واحد، واکنش مثبت فوری بازار سهام را شاهد بودیم. اما در چند ماه گذشته بازار بارها به کف شش واحد نزدیک شده و آن را از دست داده است. اما بدون واکنش مثبت بازار همچنان سطح P /E پایین است. نرخ بهره بالا و افزایش جذابیت صندوق‌های درآمد ثابت سبب شده است تا همچنان برای رشد P /E انگیزه‌ای وجود نداشته باشد. اینکه چرا ارزش بازار دلاری همچنان کاهش می‌یابد، به صورت‌های مالی و کاهش سود شرکت‌ها وابستگی دارد.
صورت‌های مالی شرکت‌ها نشان می‌دهد که سود خالص بازار در بهار سال جاری نسبت به بهار گذشته با افت هفت‌درصدی همراه شده است. این در حالی است که قیمت دلار با رشد قابل توجهی همراه بوده است. افت سطح سودآوری شرکت‌ها شرایطی را به وجود آورده است که ارزش دلاری بازار سرمایه با افت همراه شود. به نظر می‌رسد برای تقویت سود بازار و رشد درآمد دلاری، علاوه بر تقویت بازارهای جهانی به تصمیم درست در سیاست‌گذاری هم نیاز است. متعادل‌سازی نرخ خوراک شرکت‌ها که می‌تواند یکی از موارد بودجه‌بندی سال آینده باشد. با توجه به نزدیک شدن به فصل بودجه، هرگونه تصمیم اشتباه می‌تواند آینده بازار سرمایه را به خطر بیندازد. یکی از مواردی که بر صنعت سیمان، فولاد، پتروشیمی و صنایع بزرگ اثرگذار است، ضریب نرخ گاز سوخت است. گاز سوختی که احتمالاً نرخ آن، بر صورت‌های مالی اثرگذار است. همچنین بهبود نرخ حقوق دولتی و بهره مالکانه می‌تواند بر صنایع بزرگ بازار تاثیرگذار باشد.
با حجم بالایی از سرمایه حقیقی که از بازار خارج شده است، تحولات ماه‌های آینده هم به لحاظ اقتصادی و هم به لحاظ سیاسی می‌تواند اثرگذار باشد. از ابتدای سال بیش از 26 هزار میلیارد تومان از سهام و صندوق‌های سهامی خارج شده است که بخش قابل توجهی از آن وارد صندوق‌های درآمد ثابت و طلا شده است. آشتی دوباره این سرمایه با بورس تهران می‌تواند رونق خوبی به بازار ببخشد. علاوه بر سرنوشت تنش در منطقه، بودجه‌بندی و تعیین سیاست‌گذاری‌ها با توجه به انتخابات آمریکا نیز می‌تواند مقصد بازار را مشخص کند. همچنین اختلاف بالای دلار نیما و آزاد به خودی خود اثرات حمایت‌های لفظی بازار را بی‌اثر خواهد کرد. به‌رغم آنکه قیمت دلار نیما از 48 هزار تومان عبور کرده است و با سرعت بالایی کانال‌های پیش‌رو را عوض می‌کند، همچنان برای رسیدن به محدوده 50 تا 55 هزار تومان فاصله زیادی باقی مانده است.
دلار کانال عوض کرد؟
قیمت دلار از ابتدای مهرماه بیش از 76 /6 درصد افزایش یافته است. این میزان افزایش آخرین بار در اسفند 1402 به ثبت رسیده بود. این در حالی است که طی یک هفته اخیر اندکی متعادل شده است. عبور قیمت دلار از سقف 62 هزار تومان، و تثبیت بالای آن می‌تواند خطرناک باشد. اتفاقی که طی چند روز اخیر افتاده است و می‌تواند بازار ارز را ملتهب کند. هرچند عامل اصلی این افزایش قیمت، تنش‌های منطقه‌ای است. در صورت کاهش تنش‌ها و التهابات در منطقه، احتمالاً دلار می‌تواند به کانال امن خود یعنی 62 هزار تومان بازگردد. اما در صورتی که علاوه بر تنش‌های سیاسی، تحولات اقتصادی داخلی نیز از نرخ دلار حمایت کند، احتمالاً قیمت ارز از دالان قیمتی سابق خود که محدوده 57 تا 62 هزار تومان است، عبور کرده و می‌تواند روند جدیدی را تجربه کند. ضمن آنکه افزایش تحریم‌های غرب بر افراد سیاسی و اقتصاد ایران بر قیمت دلار تاثیرگذار است. افزایش قیمت ارز اثر خود را بر بازار سکه و طلا نیز گذاشت و رکوردهای جدیدی در بازارهای مذکور به ثبت رسید. قیمت دلار مرکز مبادله نیز از 48 هزار تومان عبور کرد و موفق شد بخشی از فاصله خود را با دلار بازار آزاد حفظ کند. اگر قیمت دلار آزاد بالای 63 هزار تومان تثبیت شود، مسیر برای نزدیک شدن دلار مرکز مبادله به دلار آزاد هموار‌تر خواهد بود.
آتش نفت فروکش کرد
قیمت نفت در معاملات اولیه روز چهارشنبه به دلیل عدم اطمینان در مورد تنش‌های خاورمیانه، افزایش یافت. پس از آنکه نگرانی‌های تقاضا در جلسه قبل، قیمت نفت را به پایین‌ترین حد خود از اوایل اکتبر کاهش داد. روند نزولی نفت شدت بیشتری پیدا کرده است. با این حال، بهای آتی نفت خام برنت در آخرین روز معاملاتی 14 سنت یا 2 /0 درصد افزایش یافت و به 39 /74 دلار در هر بشکه رسید. قیمت نفت خام وست تگزاس اینترمدییت آمریکا با 19 سنت یا 3 /0 درصد افزایش به 77 /70 دلار در هر بشکه رسید. قیمت نفت روز سه‌شنبه به دلیل چشم‌انداز ضعیف‌تر تقاضا و پس از گزارش رسانه‌ها مبنی بر اینکه اسرائیل به سایت‌های هسته‌ای و نفتی ایران حمله نخواهد کرد، به پایین‌ترین حد نزدیک به دو هفته اخیر رسید و نگرانی‌ها از اختلال در عرضه را کاهش داد. با این حال، نگرانی‌ها در مورد تشدید درگیری میان اسرائیل و حزب‌الله لبنان همچنان ادامه دارد و ایالات‌متحده روز سه‌شنبه اعلام کرد که با دامنه حملات هوایی اسرائیل در بیروت طی چند هفته گذشته مخالفت کرده است. رسانه‌های محلی گزارش دادند چین ممکن است شش تریلیون یوآن (850 میلیارد دلار) دیگر از اوراق قرضه خزانه‌داری ویژه را طی سه سال برای تحریک اقتصاد در حال رکود جمع‌آوری کند، اگرچه این امر نتوانست احساسات را در بازار سهام این کشور احیا کند. در بخش تقاضای نفت، هم سازمان کشورهای صادرکننده نفت و هم آژانس بین‌المللی انرژی در این هفته پیش‌بینی‌های خود را برای رشد تقاضای جهانی نفت در سال 2024 کاهش دادند. در حال حاضر، بازار به دنبال آخرین داده‌های موجودی نفت ایالات‌متحده است. گزارش هفتگی موسسه نفت آمریکا اواخر روز چهارشنبه و داده‌های اداره اطلاعات انرژی در روز پنجشنبه منتشر می‌شود. این گزارش‌ها یک روز دیرتر از حالت عادی پس از تعطیلات فدرال ارائه می‌شود. تحلیلگران در نظرسنجی رویترز انتظار داشتند که ذخایر نفت خام در هفته منتهی به 11 اکتبر حدود 8 /1 میلیون بشکه افزایش یابد.
تداوم رکوردزنی سکه
سکه بورسی طی هفته جاری همچنان رکورد قیمتی هفته‌های گذشته خود را می‌شکند و برای حضور در کانال 50 میلیون تومان آماده می‌شود. با وجود آنکه حباب این سکه به سطوح بالایی رسیده است، اما همچنان صف خرید سنگینی برای خرید آن در بورس کالا شکل می‌گیرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد طی روز چهارشنبه سکه رفاه با رسیدن به محدوده 50 میلیون و 600 هزار تومان رکورد تاریخی جدیدی را ثبت کرده است. علاوه بر رشد قیمت دلار، تقاضای بالای مردم برای پوشش ریسک جنگ و تنش در منطقه و احتمال دخالت ایران نیز موجب رشد قیمت سکه شده است. همچنین، قیمت سکه رفاه طی یک هفته اخیر چهار درصد افزایش یافته است. قیمت اونس جهانی طلا و بالا ماندن قیمت آن نیز بر روند طلا و سکه موثر واقع شده است.
حال خوب اونس طلای جهانی پس از انتشار اولین گزارش‌های فصلی در سه ماه سوم سال 2024 را شاهد هستیم. البته هنوز شرکت‌های بزرگ وال‌استریت گزارش‌های خود را منتشر نکرده‌اند، اما امیدواری به تسلا با محصول جدیدش بیشتر از بقیه است. با این حال شرکت‌های بزرگ اروپایی گزارش‌های خوبی منتشر نکرده‌اند. شرکت فرانسوی LVMH که بزرگ‌ترین تولیدکننده کالای لوکس در جهان با داشتن بیش از 70 برند است، گزارش ضعیفی را به بازار ارائه داده است. در کنار آن گزارش کمتر از انتظار شرکت هلندی ASML نیز که به عنوان غول تراشه جهان شناخته می‌شود، امیدواری‌ها را به شرکت‌های فناورانه کم کرده است. سرمایه‌گذاران امید زیادی به پیشرفت هوش مصنوعی دارند که بتواند چرخ اقتصاد را در حرکت نگه دارد. اونس طلا از این موقعیت سود برد چراکه ریسک تنش در خاورمیانه همچنان برقرار است و کاهش 25 /0درصدی نرخ بهره در نشست این ماه نیز پیش‌خور شده است.
با توجه به آنکه تارگت‌های بالایی برای اونس جهانی طلا شنیده می‌شود و قیمت‌ها احتمالاً بالا می‌ماند، دلار بازار آزاد با رشد اندک می‌تواند اهرمی را برای سرمایه‌گذاران طلا ایجاد کند. در صورتی که تنش‌ها در منطقه کاهش یافته و بازار ارز متعادل شود، احتمالاً قیمت سکه و طلا نیز روندی اصلاحی را پیش خواهند گرفت.
