برق طلا

در سال 2023، طلا در شرایط نرخ بهره بالا، برخلاف انتظارات، عملکرد خوبی داشت و از کالاها، اوراق قرضه و بسیاری از بازارهای سهام پیشی گرفت. در سال 2024، پیش‌بینی عمومی بازار این بود که اقتصاد آمریکا ثبات خواهد داشت که احتمالاً تاثیر مثبتی بر اقتصاد جهانی خواهد گذاشت. در شرایط ثبات، معمولاً طلا بازدهی چشمگیری ندارد، اما هر دوره متفاوت است. این‌بار تنش ژئوپولیتیک بالا و سال انتخاباتی در بسیاری از اقتصادهای بزرگ، به همراه ادامه خرید طلا از سوی بانک‌های مرکزی، به حمایت بیشتر از طلا منجر شد. علاوه بر این مشخص نیست که آیا فدرال‌رزرو می‌تواند با نرخ بهره بالای پنج درصد، اقتصاد آمریکا را به سمت ثبات هدایت کند یا خیر و همچنان احتمال رکود جهانی وجود دارد. در این شرایط، سرمایه‌گذاران ممکن است به دارایی‌های ایمن‌تری مانند طلا به‌عنوان محافظت در برابر نوسانات بازار تمایل پیدا کنند.

با وجود چالش‌هایی که در طول مسیر وجود داشت، اقتصاد جهانی در سال 2023 توانایی بالایی در مقابله با مشکلات از خود نشان داد و بحث‌های مربوط به وقوع رکود اقتصادی به‌تدریج کمرنگ شد. بنابراین، پیش‌بینی بازار برای سال 2024 نشان‌دهنده یک «ثبات» بود، به این معنی که انتظار می‌رفت رشد اقتصادی مثبت، هر چند کمتر از حد مطلوب ادامه یابد. همراه با این کاهش سرعت رشد اقتصاد، بازار این انتظار را داشت که تورم به اندازه‌ای کاهش یابد که بانک‌های مرکزی بتوانند نرخ‌های بهره را کاهش دهند. به باور کارشناسان اقتصادی، سناریوی ثبات اقتصاد برای بسیاری از سرمایه‌گذاران نتیجه مطلوبی خواهد بود، اما اجرای موفق آن نیازمند دقت بسیار بالای سیاست‌گذاران است و همچنین به عواملی که خارج از کنترل مستقیم آنهاست، بستگی دارد. کارشناسان اقتصادی اذعان داشتند، هنوز احتمال رکود اقتصاد به‌طور کامل منتفی نیست. اگرچه احتمال ایجاد «ثبات اقتصاد» از سوی فدرال‌رزرو بیشتر است، اما این کار آسانی نخواهد بود. به‌طور تاریخی، فدرال‌رزرو تنها دو بار پس از 9 دوره افزایش نرخ بهره طی پنج دهه گذشته توانسته است ثبات اقتصادی را محقق کند. در هفت دوره دیگر، اقتصاد به رکود کشیده شد. این موضوع چندان غیرمنتظره نیست، زیرا زمانی که نرخ بهره برای مدت طولانی بالا بماند، معمولاً فشار بر بازارهای مالی و اقتصاد واقعی افزایش می‌یابد.

بااین‌حال، بر اساس آنچه اتفاق افتاد، قیمت طلا در ماه‌های مارس و آوریل 2024 به چندین رکورد جدید دست یافت؛ حتی با وجود داده‌های اقتصادی قوی و به تاخیر افتادن انتظارات بازار برای کاهش نرخ بهره آمریکا که معمولاً این شرایط می‌تواند به نفع قیمت طلا نباشد. این افزایش ناگهانی قیمت طلا بسیاری از تحلیلگران را در این حوزه متعجب و سوالاتی درباره پایدار بودن آن ایجاد کرد.

با وجود این، رویکرد مدل‌سازی شرکت Wisdom Tree برای تحلیل رفتار قیمت طلا نشان می‌دهد که این افزایش قیمت با اصول بنیادی طلا همخوانی دارد. در پایان ماه مارس 2024، قیمت طلا باید به‌طور سالانه 4 /13 درصد افزایش یافته باشد که تقریباً با افزایش 2 /13درصدی سالانه‌ای که در واقع مشاهده شد، هم‌راستاست. همچنین داده‌های مربوط به شاخص قیمت مصرف‌کننده برای مارس (که در آوریل منتشر شد) که بالاتر از حد انتظار بود، به‌طور واضحی به تقویت قیمت طلا کمک کرده است.

ریسک‌های ژئوپولیتیک بالا، افزایش احساس مثبت به طلا را تحریک کرده است. جنگ اسرائیل و حماس به یک جنگ منطقه‌ای تبدیل شده است، با اینکه کشورهای همسایه تمایلی به دخالت ندارند. شورشیان حوثی به حمله به کشتی‌ها در دریای سرخ ادامه می‌دهند و نیروهای وابسته به ایران نیز حملات و ضد حملات به اسرائیل را بیشتر کرده‌اند.

جنگ روسیه و اوکراین نیز هیچ نشانه‌ای از کاهش تنش‌ها نشان نمی‌دهد و حملات اخیر به تاسیسات هسته‌ای نشان می‌دهد که جنگ به مرحله‌ای خطرناک‌تر وارد شده است. در عین حال پیش‌بینی می‌شود نیمی از جمعیت جهان در سال جاری به پای صندوق‌های رای بروند. انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات‌متحده در نوامبر نقطه کانونی مهمی خواهد بود، اما انتخابات در هند، پاکستان، مکزیک، اندونزی و بریتانیا نیز می‌تواند بر شکل‌گیری ژئوپولیتیک جهانی تاثیر بگذارد. طلا به‌طور معمول معیاری از رضایت (عدم رضایت) از نتایج سیاسی است. خرید خرده‌فروشی، به‌ویژه در زمان نارضایتی از نتایج انتخابات می‌تواند افزایش یابد. انتظار بر این است که تقاضای طلا با توجه به تقویم پرتراکم انتخاباتی و جنگ‌های جاری، همچنان قوی باقی بماند.

در حالی که افزایش قیمت طلا پیش‌بینی می‌شود، به نظر می‌رسد، تقاضای قوی از سوی بانک‌های مرکزی نیز از این فلز حمایت کرده است. بر اساس گزارش شورای جهانی طلا، بانک‌های مرکزی در ژانویه و فوریه 2024، 64 تن طلا خریداری کرده‌اند که این میزان 43 درصد کمتر از همین بازه زمانی در سال 2023، اما چهار برابر بیشتر از سال 2022 است. با توجه به اینکه کل خرید طلا از سوی بانک‌های مرکزی در سال 2022، به بالاترین سطوح تاریخی خود رسید و بیشتر خریدها در نیمه دوم سال انجام شد، ممکن است هنوز زود باشد که گفته شود، روند سال 2024، نشان‌دهنده آنچه در آینده نزدیک می‌گذرد، است.

سناریوی اجماعی به میانگین نظرات نظرسنجی بلومبرگ از اقتصاددانان حرفه‌ای درباره پیش‌بینی‌های تورم، ارزش دلار آمریکا و بازده اوراق قرضه می‌پردازد. اجماع بر این است که تورم به روند کاهشی خود ادامه خواهد داد (اگرچه همچنان بالاتر از اهداف بانک مرکزی خواهد بود)، ارزش دلار به کاهش خود ادامه خواهد داد و بازده اوراق قرضه نیز کاهش خواهد یافت. این اجماع بر این اساس است که کاهش نرخ‌های فدرال‌رزرو از جولای 2024 آغاز شده و تا سه ‌ماه اول سال 2025 به میزان 100 واحد پایه کمتر از سه ‌ماه اول سال 2024 پایان خواهد یافت. با این حال، نظرسنجی قبل از انتشار آخرین داده‌های تورمی انجام‌ شده و انتظارات بازار نسبت به نرخ‌ها کمی تغییر کرده است.

طلا دارایی بسیار مطلوبی در زمان تنش‌های اقتصادی، مالی و ژئوپولیتیک به شمار می‌رود و این عوامل می‌توانند احساسات را نسبت به این فلز حتی بیشتر افزایش دهند. با توجه به ریسک‌های ژئوپولیتیک که پیشتر ذکر شد، ریسک موقعیت‌گیری در سال جاری به‌وضوح به سمت بالاست. همچنین، تاخیر در کاهش نرخ‌ها می‌تواند به یک وضعیت اقتصادی جدید منجر شود که از قیمت طلا حمایت کند.

در سناریوی اجماعی، پیش‌بینی می‌شود که قیمت طلا تا سه‌ ماه اول سال 2025 به 2500 دلار در هر اونس برسد که به‌طور واضحی بالاتر از اوج قیمت در آوریل 2024 است. با این حال ممکن است قیمت‌ها در ماه‌های آینده قبل از رسیدن به این سطح، تعدیل شوند. افزایش ارزش دلار آمریکا و بالا رفتن بازدهی اوراق قرضه بر قیمت طلا تاثیر منفی دارند، اما سطح بالای تورم این تاثیر منفی را جبران کرده است. همچنین احساسات سرمایه‌گذاران نسبت به طلا، حداقل در برخی بخش‌ها افزایش یافته است. موقعیت‌گیری خالص سفته‌بازان (مقدار کل دارایی خریداری‌شده و فروخته‌شده که نشان‌دهنده تمایل سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری است) در معاملات آتی طلا در چند ماه گذشته از سطوح پایین در اکتبر 2023 افزایش یافته است. با این حال، موقعیت‌گیری کنونی با میانگین پنج‌ساله مطابقت دارد و هیچ نشانه‌ای از افراط در آن دیده نمی‌شود.

همچنین یکی از عوامل کلیدی که تعیین می‌کند آیا شرایط اقتصادی از «ثبات نرم» به «ثبات سخت» تغییر می‌کند یا خیر، بازار کار است. در حالی که نرخ بیکاری در آمریکا همچنان پایین است، برخی از عواملی که در سال 2023 آن را مقاوم نگه داشتند، مانند کمبود نیروی کار و ترازنامه‌های قوی شرکت‌ها که با قدرت خرید بالای مصرف‌کنندگان حمایت می‌شدند، نه‌تنها کمرنگ شده‌اند، بلکه به‌طور تاریخی تمایل دارند به‌سرعت تغییر کنند. در ادامه دو سناریو از وضعیت قیمت طلای جهانی در سال 2025 ارائه شده است:

سناریوی صعودی (BULL Case)

در این سناریو، تورم در سطح بالایی باقی می‌ماند اما فدرال‌رزرو کاهش نرخ‌ها را آغاز می‌کند. در همین‌ حال، ریسک‌های بالای ژئوپولیتیک و ترس از اشتباهات سیاستی باعث می‌شود احساسات نسبت به طلا بالا بماند (که در موقعیت‌گیری سفته‌بازانه منعکس می‌شود). در این حالت، قیمت طلا ممکن است تا سه‌ ماه اول سال 2025 به 2750 دلار در هر اونس برسد.

سناریوی نزولی (Bear Case)

در این سناریو، فدرال‌رزرو تمایلی به کاهش نرخ بهره نشان نمی‌دهد، تورم سریع‌تر کاهش می‌یابد، دلار آمریکا تقویت می‌شود و بازده اوراق قرضه کمتر از انتظار کاهش می‌یابد. همچنین اگر موقعیت‌گیری سفته‌بازانه در طلا با کاهش ریسک‌های ژئوپولیتیک کاهش یابد، در این حالت قیمت طلا ممکن است تا سه‌ ماه دوم سال 2024 به 1910 دلار در هر اونس کاهش یابد و به سطوح اکتبر 2023 بازگردد، قبل از اینکه تا سه‌ ماه اول سال 2025 مجدد به 2030 دلار برسد.

اگر این مقدار افزایشی باشد، نشان می‌دهد که تعداد قراردادهای خرید (که انتظار افزایش قیمت دارند) بیشتر از قراردادهای فروش است و اگر این مقدار کاهشی باشد، یعنی تعداد قراردادهای فروش بیشتر است و سفته‌بازان انتظار کاهش قیمت دارند. این شاخص می‌تواند نشان‌دهنده احساسات بازار نسبت به آینده قیمت طلا باشد.