رئیس‌جمهور اقتصاددان

ماریا گلوریا ماکاراگ ماکاپاگال آرویو، که اغلب به عنوان PGMA یا GMA شناخته می‌شود، اقتصاددان و سیاستمدار فیلیپینی است که از سال 2001 تا 2010 در سمت چهاردهمین رئیس‌جمهور فیلیپین خدمت کرده است. او طولانی‌ترین رئیس‌جمهور پس از فردیناند مارکوس است. او قبل از ریاست‌جمهوری خود، دهمین معاون رئیس‌جمهور فیلیپین از سال 1998 تا 2001 تحت ریاست‌جمهوری جوزف استرادا بود و نخستین معاون زن رئیس‌جمهور شد. او همچنین از سال 1992 تا 1998 سناتور بود.

پس از ریاست‌جمهوری، در سال 2010 به عنوان نماینده ناحیه2 پامپانگا انتخاب شد و همچنان در این سمت به خدمت خود ادامه می‌دهد. او همچنین از سال 2018 تا 2019 رئیس مجلس، و از سال 2016 تا 2017 و از سال 2022 تا 2023 نایب‌رئیس مجلس بود. او در کنار رئیس‌جمهور سابق سرجیو اوسمینا، یکی از تنها دو فیلیپینی است که حداقل سه مقام از چهار مقام بالا را در اختیار داشته است: معاون رئیس‌جمهور، رئیس‌جمهور و رئیس مجلس. آرویو نخستین رئیس‌جمهوری است که به عنوان فرزند رئیس‌جمهور قبلی به ریاست‌جمهوری رسید. پدرش دیوسدادو ماکاپاگال، نهمین رئیس‌جمهور کشور از سال 1961 تا 1965 بود.

اما گلوریا آرویو از کجا شروع کرد؟ او اقتصاد را در دانشگاه جرج تاون در ایالات‌متحده خواند؛ جایی که با همکلاسی خود و رئیس‌جمهور آینده ایالات‌متحده، بیل کلینتون دوست شد. او سپس استاد اقتصاد در دانشگاه آتِنِئو دو مانیل شد، جایی که جانشین نهایی او، رئیس‌جمهور بنینو آکوینو سوم، یکی از شاگردان او بود. او در سال 1987 در جایگاه دستیار وزیر و معاون وزیر تجارت و صنعت تحت ریاست رئیس‌جمهور کورازون آکوینو (مادر بنینو آکوینو) وارد دولت شد.

پس از متهم شدن استرادا به فساد، آرویو از سمت کابینه خود به عنوان دبیر وزارت رفاه و توسعه اجتماعی استعفا کرد و به مخالفان رئیس‌جمهور پیوست. استرادا با انقلاب دوم EDSA در سال 2001 برکنار شد و آرویو در 20 ژانویه در حضور قاضی ارشد هیلاریو دیوید جونیور در سمت رئیس‌جمهور سوگند یاد کرد.

شورش اوکوود (Oakwood) در سال 2003 در زمان دولت او رخ داد. او در انتخابات جنجالی ریاست‌جمهوری 2004 برای یک دوره کامل شش‌ساله انتخاب شد و در 30 ژوئن 2004 سوگند یاد کرد. او که از مخالفان دیرینه مجازات اعدام بود، در سال 2006 پس از تخفیف در حکم اعدام بیش از 1200 زندانی، مجازات اعدام را لغو کرد.

در 18 نوامبر 2011، آرویو به اتهام خرابکاری در انتخابات دستگیر و در مرکز پزشکی یادبود کهنه‌سربازان در شهر کوئزون نگهداری شد، اما در جولای 2012 به قید وثیقه آزاد شد. این اتهامات بعداً به دلیل کمبود شواهد لغو شد.

آرویو یکی از اعضای آکادمی زبان اسپانیایی فیلیپین است و در دوران ریاست‌جمهوری خود از آموزش زبان اسپانیایی در سیستم آموزشی این کشور حمایت کرد. او با وکیل و تاجر، خوزه میگل توازون آرویو ازدواج کرده و دارای سه فرزند است. در ادامه می‌خواهیم بیشتر با زندگی دومین رئیس‌جمهور زن فیلیپین آشنا شویم.

علاقه به اقتصاد

گلوریا ماکاپاگال آرویو در 5 آوریل 1947 در سن خوان مانیل به دنیا آمد. او دختر رئیس‌جمهور سابق دیوسدادو ماکاپاگال و دکتر اوانجلینا ماکاراگ ماکاپاگال است. در سال 1961، زمانی که آرویو فقط 14 سال داشت، پدرش در جایگاه رئیس‌جمهور برگزیده شد و با خانواده‌اش به کاخ مالاکانانگ در مانیل نقل مکان کرد. یک شهرداری نیز به افتخار او، گلوریا، اورینتال میندورو نامگذاری شد.

او تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در صومعه اسامپشن گذراند و در سال 1964 از دبیرستان فارغ‌التحصیل شد. آرویو سپس به مدت دو سال در دانشکده خدمات خارجی والش دانشگاه جرج تاون در واشنگتن دی‌سی، جایی که با بیل کلینتون، رئیس‌جمهور آینده ایالات‌متحده همکلاسی بود، تحصیل کرد. از سال 1964 تا 1966 نام او همیشه در فهرست دانشجویان برجسته دانشگاه جرج تاون قرار داشت؛ جایی که رشته اقتصاد را انتخاب کرد و همان دوره را در کالج اسامپشن ادامه داد، و در سال 1968 از آن فارغ‌التحصیل شد. گلوریا کارشناسی ارشد خود را در اقتصاد در دانشگاه آتنئو دو مانیل در سال 1978 و دکترای اقتصاد خود را در دانشکده اقتصاد UP در سال 1985 گذراند.

سناتور ماکاپاگال آرویو کار حرفه‌ای خود را در سمت استادیار در دانشگاه آتنئو دو مانیل از سال 1977 تا 1987 و استاد دانشکده اقتصاد UP در همان سال‌ها آغاز کرد. او در این سال‌ها، در چندین مدرسه از جمله دانشگاه فیلیپین و دانشگاه آتنئو دو مانیل تدریس می‌کرد. علاوه بر آن، رئیس بخش اقتصاد در کالج اسامپشن شد. او از سال 1984 تا 1987 ریاست دپارتمان اقتصادی کالج اسامپشن را بر عهده داشت و سپس از سال 1989 تا 1992 به سمت دستیار دبیر وزارت تجارت و صنعت برگزیده شد.

دنباله‌روی از پدر

گلوریا تصمیم گرفت در زمینه سیاست، راه پدرش را دنبال کند. در سال 1987، رئیس‌جمهور کورازون آکینو از او دعوت کرد تا در جایگاه معاون وزیر تجارت و صنعت به دولت بپیوندد. او دو سال بعد به معاونت وزیر ارتقا یافت. در سمت همزمان خود به عنوان مدیر اجرایی هیات صادرات پوشاک و نساجی، آرویو بر رشد سریع صنعت پوشاک در اواخر دهه 1980 نظارت داشت. در مقام یک قانون‌گذار، آرویو بیش از 400 لایحه ارائه کرد و 55 قانون را در دوران تصدی سناتوری خود نوشت یا از آن حمایت مالی کرد، از جمله قانون ضد آزار جنسی، قانون حقوق مردم بومی و قانون توسعه صادرات.

گلوریا ماکاپاگال آرویو در سال 1992 وارد سیاست و به عنوان سناتور انتخاب شد؛ او در سال 1995 مجدد انتخاب شد و با نزدیک به 16 میلیون رای در صدر انتخابات مجلس سنا قرار گرفت. سناتور ماکاپاگال آرویو همراه با سایر سناتورها در تصویب لوایح زیر به قوانین نقش داشت: وام برای زنان و شرکت‌های خرد؛ قانون آزادسازی ورود بانک‌ها؛ قانون بانک صرفه‌جویی؛ قانون مبارزه با آزار و اذیت جنسی؛ قانون بیمه محصولات زراعی؛ و Magna Carta‌1 برای دانشمندان، مهندسان، پژوهشگران و کارکنان علم و فناوری در دولت.

در سال 1998، اگرچه او در فکر نامزدی برای ریاست‌جمهوری بود، اما از سوی رئیس‌جمهور وقت راموس متقاعد شد که برای معاونت رئیس‌جمهور نامزد شود. در 11 می 1998، گلوریا ماکاپاگال آرویو برای سمت معاون رئیس‌جمهور نامزد شد و با اکثریت قاطع نسبت به سایر نامزدهای معاونت ریاست‌جمهوری پیروز شد.

آرویو دوره خود را به عنوان معاون رئیس‌جمهور در 30 ژوئن 1998 آغاز کرد. از نظر تاریخی، او اولین و تنها معاون زن فیلیپین بود که تا آن روز به این مقام رسیده بود. او از سوی رئیس‌جمهور استرادا به سمتی همزمان در کابینه در جایگاه وزیر رفاه و توسعه منصوب شد. در سال 2000، او از سمت خود استعفا کرد و از استرادا به دلیل اتهام فساد مالی فاصله گرفت.

او در ژانویه 2001 در نتیجه انقلاب EDSA II که با محاکمه استیضاح رئیس‌جمهور جوزف استرادا آغاز شد، به عنوان رئیس‌جمهور فیلیپین سوگند یاد کرد و قدم در راهی نهاد که پدرش نیز گذاشته بود. پدر آرویو، دیوسدادو ماکاپاگال، نیز از سال 1961 تا 1965 رئیس‌جمهور فیلیپین بود.

دوره اول ریاست‌جمهوری

سه ماه آخر سال 2000 تا هفته اول ژانویه 2001 دوره عدم اطمینان سیاسی و اقتصادی برای فیلیپین بود. در 16 ژانویه 2001، محاکمه استیضاح نیز مسیر جدیدی پیدا کرد. زمانی که سناتورهای طرفدار استرادا از باز شدن مدارکی (یک پاکت قهوه‌ای) حاوی اسناد بانکی که ادعا می‌شد متعلق به رئیس‌جمهور جوزف استرادا بود، جلوگیری کردند، دادستان‌های خصوصی از دادگاه خارج شدند. با این کناره‌گیری، محاکمه استیضاح به پایان نرسید و فیلیپینی‌ها در نهایت دسته‌جمعی به خیابان‌ها آمدند تا به هیاهوی استعفای رئیس‌جمهور استرادا ادامه دهند.

در 20 ژانویه 2001، پس از روزها آشفتگی سیاسی و شورش مردمی، دیوان عالی کشور ریاست‌جمهوری را خالی اعلام کرد. ارتش و پلیس ملی پیشتر حمایت خود را از استرادا برداشته بودند. در ظهر همان روز، آرویو در سمت رئیس‌جمهور فیلیپین در حضور هیلاریو دیوید جونیور، قاضی ارشد فیلیپین، سوگند یاد کرد. اگرچه رسانه‌های محلی این را نمونه دیگری از قدرت مردمی فیلیپین معرفی کردند، مفسران بین‌المللی از نبود فرآیندهای دموکراتیک انتقاد کردند.

آرویو پیشینه آکادمیک و اداری بی‌سابقه‌ای را برای ریاست‌جمهوری فیلیپین به ارمغان آورد، اما دوران تصدی او با ناآرامی‌های سیاسی همراه بود. تنها چند ماه پس از روی کار آمدن او، هزاران هوادار استرادا به دروازه‌های کاخ ریاست‌جمهوری یورش بردند. چندین نفر کشته شدند و آرویو «وضعیت شورش» اعلام کرد که پنج روز به طول انجامید.

ماجرا از این قرار بود که در اول می 2001، یک هفته پس از دستگیری استرادا به اتهام غارت، چندده هزار معترض که با استرادا هم‌درد بودند، به خشونت کشیده شدند و سعی کردند به کاخ ریاست‌جمهوری حمله کنند تا آرویو را از مقامش برکنار کنند. در درگیری میان نیروهای امنیتی و شورشیان، چهار نفر از جمله دو پلیس کشته و بیش از 100 نفر زخمی شدند. پس از متفرق شدن، این افراد فروشگاه‌ها را غارت کرده و خودروها را سوزاندند. آرویو در مانیل «وضعیت شورش» اعلام کرد و دستور دستگیری رهبران مخالف را صادر کرد که قیام را رهبری و علیه سرنگونی دولت توطئه کرده بودند.

در سال 2003 سربازان ناراضی یک آپارتمان در مانیل را تصرف کردند و خواستار استعفای آرویو شدند. تلاش برای کودتا به صورت مسالمت‌آمیز سرکوب شده و آرویو با وعده کاهش فساد و بهبود اقتصاد، در سال 2004 دوباره به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شد.

ادامه مسیر

او بار دیگر در انتخابات سال 2004 نامزد ریاست‌جمهوری شد و با یک میلیون رای برنده شد. نتایج این انتخابات به چالش کشیده شد و ماه‌ها بعد گزارش‌هایی مبنی بر فساد و آرای نادرست منتشر شد. در سال‌های 2005، 2006، 2007 و 2008، شکایت‌های استیضاح علیه رئیس‌جمهور آرویو ثبت شد، اگرچه هیچ‌کدام از پرونده‌ها به تایید یک‌سوم اعضا برای ارسال و محاکمه از سوی سنا نرسیدند.

در اواخر سال 2009، پس از اینکه اعضای یک قبیله قدرتمند سیاسی در میندانائو در قتل عام یک مخالف سیاسی و اطرافیانش در آنجا نقش داشتند، آرویو برای مدت کوتاهی در منطقه حکومت نظامی اعلام کرد. او همچنین روابط با قبیله را که تا آن زمان یک متحد سیاسی بود، کنار گذاشت. او که طبق قانون اساسی از تلاش برای یک دوره شش‌ساله دیگر ریاست‌جمهوری منع شده بود، در انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمانی می 2010 نامزد شد و در مجلس نمایندگان موفق به کسب کرسی شد.

پرزیدنت ماکاپاگال آرویو یکی از اعضای شورای زنان رهبران جهان است، یک شبکه بین‌المللی متشکل از روسای‌جمهور و نخست‌وزیران زن فعلی و پیشین که ماموریت آن بسیج کردن رهبران زن در سطح جهانی برای اقدام جمعی در مورد موضوعات مهم برای زنان و توسعه عادلانه است.

محوریت اقتصاد

آرویو که مدرک کارشناسی ارشد و دکترای اقتصاد داشت، اقتصاد فیلیپین را در مرکز ریاست‌جمهوری خود قرار داد. رشد اقتصاد سالانه در فیلیپین در طول دولت آرویو به طور متوسط ​​5 /4 درصد بود که در هر فصل دوران ریاست‌جمهوری او افزایش یافت. این رقم، بالاتر از دولت‌های سه سلف او، کورازون آکینو (8 /3 درصد)، فیدل راموس (7 /3 درصد) و جوزف استرادا (7 /3 درصد) است.

اقتصاد فیلیپین در سال 2007 با بیشترین سرعت خود در سه دهه اخیر رشد کرد و رشد تولید ناخالص داخلی واقعی بیش از هفت درصد بود. اقتصاد این کشور یکی از معدود اقتصادهایی بود که در طول بحران مالی جهانی 2008 از انقباض اجتناب کرد و به دلیل کمترین مواجهه با اوراق بهادار مشکل‌دار بین‌المللی، وابستگی کمتر به صادرات، مصرف داخلی نسبتاً انعطاف‌پذیر، حواله‌های بزرگ از چهار تا پنج میلیون کارگر فیلیپینی خارج از کشور، و صنعت روبه‌رشدِ برون‌سپاری فرآیند کسب‌وکار، وضعیت بهتری نسبت به همتایان منطقه‌ای خود داشت. مدیریت آرویو در اقتصاد مورد تحسین بیل کلینتون، رئیس‌جمهور سابق ایالات‌متحده قرار گرفت، که به «تصمیمات سخت» او اشاره کرد که اقتصاد فیلیپین را به حالت اولیه بازگرداند. با وجود این رشد، نرخ فقر به دلیل توزیع نابرابر درآمد راکد ماند.

یک قانون بحث‌برانگیز توسعه‌یافته مالیات بر ارزش افزوده (e-VAT) که محور برنامه اصلاحات اقتصادی دولت آرویو در نظر گرفته شد، در نوامبر 2005 با هدف تکمیل تلاش‌های افزایش درآمد که می‌تواند کسری بودجه بزرگ کشور را برطرف کند، اجرا شد. دولت او در ابتدا هدفی را برای متعادل کردن بودجه ملی تا سال 2010 تعیین کرد. اقدام مالیاتی، اعتماد به ظرفیت مالی دولت را افزایش داد و به تقویت پزو فیلیپین کمک کرد و آن را به بهترین ارز آسیای شرقی در سال‌های 2005 و 2006 تبدیل کرد. پزو در سال 2007 تقریباً 20 درصد تقویت شد که آن را به یکی از ارزهای آسیایی با عملکرد بهتر در آن سال تبدیل کرد؛ واقعیتی که به ترکیبی از افزایش حواله‌های کارگران فیلیپینی خارج از کشور و اقتصاد داخلی قوی نسبت داده می‌شود.

همچنین در اوایل دوران ریاست‌جمهوری‌اش، یک سیاست بحث‌برانگیز در زمینه اقتصاد تعطیلات را به اجرا گذاشت و تعطیلات را به‌گونه‌ای تنظیم کرد که تعطیلات آخر هفته با هدف تقویت گردشگری داخلی، طولانی‌تر شود و به فیلیپینی‌ها اجازه دهد زمان بیشتری با خانواده‌های خود بگذرانند. 

پی‌نوشت:

1- منشور کبیر (مگنا کارتا) منشور قانونی انگلیسی است که به‌ طور رسمی در سال ۱۲۱۵ میلادی به تصویب رسید. این منشور به زبان لاتین نوشته شده و به نام لاتین آن شناخته می‌شود. ترجمه متداول مگنا کارتا، منشور کبیر است. منشور کبیر در سال ۱۲۱۵ به امضای جان، پادشاه انگلستان رسید.