بازار پرهیاهو

یک هفته معاملاتی دیگر در بازارهای دارایی به اتمام رسید. در جریان معاملات هفته گذشته، نماگرهای سهامی با افت همراه شدند. شاخص کل پس از هشت روز متوالی منفی، بالاخره در روز سه‌شنبه هفته گذشته به مدار سبز بازگشت. این شاخص در هفته گذشته افت 71 /0درصدی را تجربه کرد. نماگر هم‌وزن نیز در هفته گذشته با افت 52 /0درصدی همراه شد. در بازار ارز نیز از حجم هیجانات به‌طور قابل‌ توجهی کاسته شده است. دلار در هفته گذشته توانست خود را به کانال 63 هزار تومان برساند. نفت نیز پس از افزایش هیجانی تا 81 دلار در روز سه‌شنبه افت سنگینی را تجربه کرد. بازار طلا و سکه نیز همچنان با استقبال حقیقی‌ها همراه است و در این مدت بازدهی‌های قابل ‌توجهی نصیب سرمایه‌گذاران این بازار شده است.

بازار سهام

معاملات بورس تهران در هفته گذشته با کاهش ارتفاع شاخص‌های سهامی پیگیری شد. ترس ناشی از سرایت آتش جنگ به ایران که بعد از ترور دبیرکل حزب‌الله لبنان و همچنین حمله موشکی ایران به اسرائیل در شامگاه دهم مهرماه به اوج خود رسیده بود، سبب شد که بورس تهران دو هفته برزخی را تجربه کند. معاملات بازار سهام در سه روز ابتدایی هفته گذشته با افت قیمت‌ها همراه شد، اما از روز سه‌شنبه از حجم صفوف فروش به‌طور قابل‌ توجهی کاسته شد و تقاضا در بازار تقویت شد و کار به جایی رسید که برخی از نمادهای شاخص‌ساز بازار سهام در محدوده صف خرید قرار گرفتند. به‌‌رغم رشد شاخص کل در دو روز پایانی هفته، برآیند هفتگی معاملات بازار، به افت شاخص‌های سهامی منجر شد. شاخص کل در روز سه‌شنبه هفته گذشته، بعد از سرخ‌پوشی هشت‌‌روزه، به مدار مثبت بازگشت. در هفته‌ای که گذشت، شاخص کل بورس تهران، 71 /0 از ارتفاع خود را از دست داد و به‌‌رغم رشد در دو روز پایانی هفته، نتوانست به کانال دو میلیون و 100 هزارواحدی بازگردد. شاخص کل همچنان 17 درصد با قله تاریخی ثبت‌شده در اردیبهشت‌ماه سال گذشته فاصله دارد و به نظر می‌رسد که شاخص برای گذر از قله و اتراق در ارتفاعات بالاتر، نیاز به محرک‌های بنیادین و برطرف ‌شدن سایه ریسک‌های اثرگذار دارد. بازدهی شاخص کل از ابتدای سال همچنان منفی است و در پایان روز چهارشنبه، شاخص کل، 34 /4 درصد پایین‌تر از مقدار پایان سال گذشته قرار داشت. نماگر هم‌وزن نیز که شمای کلی بازار را به نحو مطلوب نمایش می‌دهد، در معاملات هفته قبل با افت 52 /0درصدی همراه شد. شاخص هم‌وزن نیز بعد از تجربه 9 روز متوالی منفی که پس از ترور سیدحسن نصرالله شروع شده بود، بالاخره در معاملات آخرین روز هفته گذشته توانست با رشد همراه شود. این شاخص نیز از ابتدای سال افت 17 /6درصدی را به ثبت رسانده است. ریسک‌های مختلف حاکم بر معاملات سهام در چند ماه گذشته مانع از آن شده که جریان نقدینگی سیال و سرگردان سطح جامعه به سمت‌وسوی خرید سهام متمایل شود و خدشه‌دار شدن اعتماد عمومی در بورس، پول‌ها را به سمت دیگر بازارها سوق داده است. افزون بر موارد گفته‌شده، کاهش و دستکاری متعدد دامنه نوسان در سال جاری به دلیل ریسک‌های سیستماتیک و تنش‌های ژئوپولیتیک، یکی از مهم‌ترین مواردی بوده که سبب شده ارزش معاملات بازار با افت قابل‌ توجهی همراه شود و بازار رهسپار اعماق تاریکی و باتلاق نومیدی و یأس شود. در نخستین ماه سال به دلیل پاسخ موشکی و پهپادی ایران به حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق، بازار در معرض ریسک سیستماتیک قرار گرفت و سازمان بورس دامنه نوسان بازار را کاهش داد و بعد از چهار روز معاملاتی دامنه را به روال سابق بازگرداند. در دومین نوبت، بعد از سقوط بالگرد حامل رئیس‌جمهور و همراهان، سازمان بورس از ۳۰ اردیبهشت تا ۸ تیر دامنه نوسان را به دلیل ابهام حاکم بر سپهر سیاسی کشور دستخوش تغییر کرد. بعد از ترور اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس در تهران، نیز دامنه نوسان برای سومین بار در سال جاری با کاهش همراه شد. بعد از ترور دبیرکل حزب‌الله لبنان نیز قابل پیش‌بینی بود که بازار سهام با فشار عرضه همراه شود و در همین راستا سازمان بورس تصمیم گرفت که برای چهارمین‌بار در سال جاری، دامنه نوسان را کاهش دهد. بررسی ارزش معاملات بازار نشان می‌دهد در هر چهار نوبتی که دامنه نوسان بازار با کاهش مواجه شده، ارزش معاملات بازار با افت قابل‌ توجهی همراه شده است؛ موضوعی که نشان‌دهنده تاثیر منفی ریسک‌های سیستماتیک و همچنین دستکاری ابزارهای بازار بر ارزش معاملات بازار و مولفه نقدشوندگی است. ریسک حوادث منطقه‌ای و وقایع حادث‌شده در خاورمیانه مانع از آن شده که بازار مولفه‌های مثبت پیرامون خود را نظاره‌گر باشد. قرار داشتن نرخ بهره بدون ریسک در سطح بالا، همچنان مهم‌ترین ریسک بنیادی بازار است که انگشت اتهام فعالان تالار شیشه‌ای به سمت آن نشانه رفته است. به نظر می‌رسد که اعضای اقتصادی کابینه دولت چهاردهم باید اقدامات عملی را در راستای جامه عمل پوشاندن به شعار حمایت از بورس به منصه ظهور برسانند. مشکل بورس خیلی عمیق‌تر و بنیادی‌تر از این حرف‌هاست که با خبردرمانی یا گفتاردرمانی بتوان آن را حل کرد. بازار علاوه بر انواع و اقسام ریسک‌های بنیادینی که در سنوات اخیر تجربه کرده، امسال تحت فشار طیف متنوعی از ریسک‌های سیستماتیک قرار گرفته است و سهامداران زیر فشار این ریسک‌ها ناگزیر به ترک تالار شیشه‌ای شده‌اند. بورس در سالیان اخیر قافیه را به بازارهای موازی باخته و دچار جاماندگی قابل توجهی نسبت به این بازارها و حتی تورم شده است. به هر روی باید منتظر ماند و دید که پس از کمرنگ ‌شدن سایه ریسک‌های سیستماتیک و بازگشت به وضعیت عادی، نهاد بازارساز و متولیان اجرایی، چه تمهیدات ویژه‌ای برای اوضاع نابسامان بازار خواهند اندیشید.

بازار ارز

دلار که تا پیش از افزایش ریسک‌های خاورمیانه و وقوع حوادث اخیر لبنان در کانال 60 هزار تومان قرار داشت، در دو هفته اخیر در جریان یک روند صعودی توانسته خود را به کانال 63 هزار تومان برساند. قله قیمتی دلار در روند صعودی اخیر در پانزدهم مهرماه و در قیمت 63 هزار و 900 تومان تجربه شد. هیجانات و تلاطمات کاذب افزایشی فعلاً از بازار ارز دور شده است، اما رصد معاملات و روند افت‌وخیزهای قیمتی نشان می‌دهد که تمایلات صعودی بیش از تمایلات نزولی است. مهم‌ترین محرک و پیشران نرخ ارز در هفت ‌ماه نخست سال جاری ریسک‌های داخلی و خارجی بوده که تکانه‌های قیمتی را در نمودار اسکناس آمریکایی شکل داده است. رصد نوسانات اسکناس آمریکایی در سال جاری گویای این نکته است که عمده نوسانات بازار در نتیجه ریسک‌هایی بوده که در اثر تشدید تنش‌ها در خاورمیانه رخ داده یا حوزه سیاست داخلی را با ابهاماتی همراه کرده است. دلار نیمایی نیز در معاملات امسال عملکرد قابل‌ توجهی را از خود بر جای گذاشته و با رشد 17درصدی به میانه‌های کانال 47 هزار تومان رسیده است. بعد از روی کار آمدن کابینه دولت چهاردهم، دلار نیمایی شتاب بیشتری به خود گرفته و با رشد آهسته و پیوسته خود به سمت کانال 50 هزار تومان در حال حرکت است. اختلاف میان نرخ آزاد و نیمایی به کمتر از 30 درصد کاهش یافته بود که اخیراً و با صعود قابل توجه نرخ ارز در منطقه که در نتیجه ریسک‌های خارجی بود، مجدد این اختلاف به بیش از 30 درصد رسیده است.

بازار طلا و سکه

تنش‌های منطقه‌ای و ریسک‌های داخلی در سال جاری کاملاً به نفع بازار طلا و سکه عمل کرده است و این دارایی امن در سایه رشد اونس در بازار جهانی و رشد دلار در داخل و همچنین تقاضایی که به خاطر ریسک‌های سیستماتیک به بازار روانه شده، توانسته افزایش قیمت قابل توجهی را تجربه کند. دلار از ابتدای سال رشد چهاردرصدی را به ثبت رسانده و در سمت مقابل اونس جهانی نیز توانسته با رشد 21درصدی در سال جاری، از کانال دو هزار و 100 دلار، به کانال دو هزار و 600 دلار برسد. در نتیجه چنین رشدی، دارایی‌ها و ابزارهای معاملاتی بازار طلا و سکه با رشد همراه شده‌اند. سکه امامی به کانال 48 میلیون تومان رسیده و رشد 25درصدی را از ابتدای سال به ثبت رسانده است. نیم‌سکه در کانال 26 میلیون تومان معامله می‌شود و رشد 15درصدی را از ابتدای سال به ثبت رسانده است. ربع‌سکه نیز در کانال 17میلیونی بین خریداران و فروشندگان دست‌به‌دست می‌شود. نکته قابل توجه در بازار طلا و سکه، استقبال از معاملات صندوق‌های طلا بوده است. صندوق‌های طلا در سال جاری به پناهگاه سرمایه‌های خرد تبدیل شده‌اند و رشدهای خوبی را نیز به ثبت رسانده‌اند. از ابتدای سال تا پایان معاملات هفته گذشته، بیش از 13 همت پول حقیقی وارد این صندوق‌ها شده است. این در حالی است که در کل سال 1402، رقمی بالغ بر هشت هزار و 500 میلیارد تومان پول وارد این صندوق‌ها شده بود. ارزش دارایی‌های تحت مالکیت 13 صندوق طلای حاضر در بازار نیز به بیش از 60 همت رسیده است. فقدان جذابیت در بورس نیز از عواملی بوده که بر جذابیت بازار طلا و سکه افزوده است. در واقع برخی از سرمایه‌گذاران که به صورت بین‌بازاری فعالیت می‌کنند، با رخوتی که بر بورس حاکم شده راهی بازار طلا و سکه شده‌اند. کاهش نرخ بهره فدرال‌ر‌زرو و تنش‌های منطقه‌ای از جمله مهم‌ترین پارامترهایی بوده که به افزایش قیمت اونس منجر شده و اثر مثبت این موضوع نیز در تقویت تقاضای داخلی برای طلا قابل مشاهده است.

بازار نفت

قیمت نفت در معاملات روز سه‌شنبه هفته گذشته به خاطر خبر آتش‌بس احتمالی میان حزب‌الله و رژیم صهیونیستی افت بیش از چهاردرصدی را تجربه کرد. قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال در روز چهارشنبه با 29 سنت معادل 36 /0 درصد کاهش به ۷6 دلار و 91 سنت رسید. نفت وست تگزاس اینترمدییت آمریکا هم با 39 /0 سنت کاهش معادل 53 /0 درصد، ۷۳ دلار و 18 سنت معامله می‌شود. تحلیلگران عقیده دارند قیمت نفت تا حد زیادی تحت تاثیر تیتر خبرها قرار دارد. خبر آتش‌بس احتمالی قیمت نفت را پایین می‌آورد و ترس از تشدید درگیری‌ها در منطقه آن را بالا می‌برد. قیمت نفت برنت در روز دوشنبه بیش از سه درصد افزایش قیمت روزانه داشت و برای اولین‌بار از ماه آگوست تا بیش از ۸۰ دلار در هر بشکه افزایش یافت. برنت هشت درصد هم در هفته گذشته افزایش قیمت داشت که بیشترین افزایش قیمت هفتگی طی یک سال گذشته بود. دلیل اصلی این بالا رفتن قیمت نگرانی در مورد گسترش جنگ در خاورمیانه بوده است. روند افزایش قیمت نفت پس از حمله موشکی ایران به سرزمین‌های اشغالی در اول اکتبر آغاز شد و در روز سه‌شنبه نفت به سقف قیمتی خود در این روند صعودی رسید. از طرف دیگر طوفان میلتون در راه رسیدن به فلوریداست و باعث بسته شدن برخی از سکوهای نفت و گاز در خلیج مکزیک آمریکا شده است. گزارش موسسه نفت آمریکا نشان می‌دهد ذخایر نفت خام این کشور حدود ۱۱ میلیون بشکه طی یک هفته گذشته کاهش داشته است. ذخایر بنزین آمریکا ۵۵۷ هزار بشکه و ذخایر میعانات گازی این کشور 6 /2 میلیون بشکه پایین آمده‌اند.