تب‌شکن
اوراق ارزی به چه کار بازار ارز می‌آید؟
سردار خالدی: بانک مرکزی از روز شنبه 28 آبان سال جاری، فروش برگه‌های اوراقی را آغاز کرد که خرید آنها به منزله خرید دلار است. برای فهم بیشتر شاید بهتر است در این باره مثالی بیاوریم: فرض کنید تصمیم دارید معادل یک هزار دلار اوراق ارزی بخرید. به یکی از شعب ارزی بانک ملی مراجعه می‌کنید. نرخی که با آن به شما ارز می‌فروشند، نرخ پایانی روز قبل «دلار توافقی» است. به‌طور مثال، قیمت دلار توافقی در روز گذشته ۳۳ هزار و ۲۳۳ تومان است. بنابراین، شما باید برای خرید هزار دلار اوراق، ۳۳ میلیون و ۲۳۳ هزار تومان بپردازید. بانک ملی ۱۰ برگه اوراق به نام شما صادر می‌کند که معاف از مالیات هم هست. سررسید اوراق دلاری سه‌ماهه است. یعنی بانک مرکزی مکلف است در تاریخ ۲۵ بهمن ۱۴۰۱ اوراق را از دارندگان به نرخ دلار توافقی روز ماقبل بخرد. فرضاً اگر قیمت دلار توافقی در زمان سررسید ۳۵ هزار تومان باشد به شما ۳۵ میلیون تومان می‌پردازد.
معایب اوراق ارزی
اقتصاددانان منتقد می‌گویند، این اوراق معایبی دارد؛ نخست آنکه، در شرایط نااطمینانی زیاد در اقتصاد، افراد اغلب ترجیح می‌دهند اسکناس نگهداری کنند، در نتیجه احتمال دارد این اوراق با استقبال مواجه نشود.
دوم اینکه، همان‌طور که در مشخصات اوراق آمده، این اوراق ریالی است؛ یعنی سود آن با ریال تغییر می‌کند. این سخن بدین‌معناست که اگر از زمان انتشار تا زمان سررسید اوراق، نرخ دلار افزایش معناداری یابد، بانک مرکزی باید سود آن را از محل پایه پولی بدهد که باعث افزایش پایه پولی می‌شود.
نکته سوم هم این موضوع است که برای این اوراق بازار ثانویه شکل نمی‌گیرد. در نتیجه چون نرخی برای اوراق کشف و در بازار خرید و فروش نمی‌شود، اساساً نرخ بازدهی آن نیز در بازار تعیین نمی‌شود و وابسته به بازار متشکل ارزی است. همین مساله می‌تواند به عنوان نقطه‌ضعف اوراق، در قیاس با دیگر ابزارها همچون اوراق سکه، از جذابیت آنها بکاهد.
البته منتقدان با اشاره به شرایط فضای بی‌اعتمادی شکل گرفته نسبت به تصمیم‌های سیاستگذار، بازسازی اعتماد را در شرایط کنونی برای اجرای هر نوع سیاستی ضروری می‌دانند و به دولت توصیه می‌کنند دولت به جای انتشار اوراق ارزی، انتظارات تورمی را کاهش دهد.
تجارت فردا در پرونده این هفته می‌خواهد بداند کارکرد و ماهیت اوراق گواهی ارزی چیست و این اوراق برای اقتصاد ایران چه آورده‌ای دارد؟ در ادامه هم می‌خواهد این مساله را بررسی کند که این اوراق چه مزایا و معایبی دارد؟
