زهر بی‌آبی
آیا مسیر توسعه در ایران تغییر می‌کند؟
افعیِ کم‌آبی، نیشش را در قلب ایران فرو برده و زهرش را در رگ‌های خاک ریخته است. تنش‌های عصبی حالا دارد به تشنج نزدیک می‌شود. گوشه‌گوشه این سرزمین، زخم بی‌آبی بر تن دارد. برای التیام این زخم‌ها، پادزهری لازم است. آیا تغییر ساختار توسعه در ایران، پادزهر زخم این مار کشنده است؟
جواد حیدریان: افعیِ کم‌آبی، نیشش را در قلب ایران فرو برده و زهرش را در رگ‌های خاک ریخته است. تنش‌های عصبی حالا دارد به تشنج نزدیک می‌شود. گوشه‌گوشه این سرزمین، زخم بی‌آبی بر تن دارد. برای التیام این زخم‌ها، پادزهری لازم است. آیا تغییر ساختار توسعه در ایران، پادزهر زخم این مار کشنده است؟
توسعه ناسازگار با اقلیم خشک و بی‌آب، جانمایی غلط صنایع و در عین حال اصرار بر فعالیت‌های پرمصرف در مناطق کم‌آب، کشاورزی بی‌ضابطه و سنتی، اصرار بر شعارهای توخالی خودکفایی در حوزه غذا، ازدیاد جمعیت بدون در نظر گرفتن ظرفیت اکولوژیکی سرزمین و بسیاری مسائل دیگر که عمدتاً به نبود دانایی مدیریت بر سرزمین درمی‌آمیزد، سبب شده حالا رئیس سازمان محیط زیست از توقف صدور مجوز برای صنایع پرمصرف در مناطق کم‌آب خبر دهد. خبری که در نوع خود نیازمند بررسی و واکاوی جدی است. تحلیل محتوای این خبر به خوبی نشان می‌دهد؛ ایران خشک و کم‌آب، چطور در طول دهه‌ها زیر تازیانه بی‌خردی در توسعه سرزمینی، کبود شده است. به نظر می‌رسد نیاز است بار اقتصاد ایران از دوش مناطق غیرمستعد و بدون توانایی اکولوژیکی برداشته شود. متوقف کردن فعالیت صنایع و کشاورزی در مناطق فقیر از نظر آبی، اولین تصمیم خردگرایانه‌ای است که گرچه با وقفه ولی به صورت ضربتی نیازمند اجرایی شدن است. توقف فعالیت صنایع پرمصرف می‌تواند لااقل التیامی بر زخم عمیق بی‌آبی در مناطق مرکزی ایران باشد.
بسیاری به درستی معتقد هستند، نظام مدیریت کشور برای ایجاد اشتغال و فراهم آوردن فرصت کسب‌وکار نیازمند اقداماتی است. اما آیا ایجاد فرصت‌های شغلی و بهبود رونق بازار و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان تنها از دالان صنایع پرمصرف می‌گذرد؟ بی‌تردید پاسخ منفی است. توسعه اشتغال پایدار در مناطق مرکزی و کویری ایران که از تنش آبی رنج می‌برند، می‌تواند تن رنجور سرزمین را از وخیم‌تر شدن وضعیت بیماری کم‌آبی‌اش نجات دهد.
ترویج و توسعه گردشگری پایدار و رونق استارت‌آپ‌های مرتبط با فناوری، حفاظت از محیط زیست در کنار خروج صنایع پرمصرف و لااقل متوقف شدن ورود صنایع خطرناک به این مناطق می‌تواند آغازگر مسیری باشد که شاید تغییری در روند توسعه سرزمین لقب بگیرد.
برای بررسی این احتمالات بعد از اظهارات رئیس سازمان محیط زیست، می‌خواهیم بدانیم آیا اساساً چنین اتفاقی شدنی است و آیا برای بهبود شرایط و وخامت آبی کشور کافی است؟ همچنین در این پرونده به الزامات سازگاری اقتصاد با اقلیم متعارض ایران خواهیم پرداخت و اینکه در شرایطی که سرزمین ما روزهای سختی را پشت سر می‌گذارد آیا با گذر از این مسیر پرمشقت، بالاخره با اقلیم گرم و خشک خود سر سازگاری خواهیم گذاشت یا خیر؟
