ماموریت غیرممکن 2
آیا مذاکرات ایران و اروپا برای حفظ برجام به نتیجه می‌رسد؟
«گفت‌وگوها ادامه می‌یابد.» این را فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پایان نشست کمیسیون برجام در وین گفته است. سخنی که نشان می‌دهد بازی مذاکرات هسته‌ای دوباره از سر گرفته شده است.
هادی چاوشی: «گفت‌وگوها ادامه می‌یابد.» این را فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پایان نشست کمیسیون برجام در وین گفته است. سخنی که نشان می‌دهد بازی مذاکرات هسته‌ای دوباره از سر گرفته شده است. هرچند این‌بار وقت بسیار محدود است: کمتر از یک ماه به آغاز دور نخست و کمتر از چهار ماه به احیای سنگین‌ترین تحریم‌های آمریکا علیه ایران باقی است.
دو ماه قبل در پی اعلام خروج واشنگتن از توافق هسته‌ای، اتحادیه اروپا تهران را به خویشتن‌داری دعوت کرد و قول داد از برجام حمایت کند. ولی ظاهراً ایران از حمایت‌های پیشنهادی راضی نیست. دو روز قبل از مذاکرات وین، رئیس‌جمهور ایران در گفت‌وگو با صدراعظم آلمان صراحتاً بسته پیشنهادی اروپا را «مایوس‌کننده» خواند و گفت: «متاسفانه در بسته پیشنهادی ارائه‌شده راهکار عملیاتی و شیوه مشخصی برای ادامه همکاری‌ها وجود نداشت.»1 البته بعد از نشست وزرای خارجه 1+4 محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران موضعی نرم‌تر اتخاذ کرد: «بسته پیشنهادی اروپا قابل اجرا بود، اما اولاً کافی و ثانیاً دقیق نبود.»2
در بیانیه پایانی نشست 15 تیرماه «اعضای برجام بر تعهد خود [از جمله] در رابطه با موارد زیر، با حسن نیت و در یک فضای سازنده تاکید کردند: حفظ و استمرار کانال‌های موثر مالی برای تعامل با ایران و تداوم صادرات نفت و میعانات گازی، محصولات نفتی و پتروشیمی.»3 درباره جزئیات اجرایی این راهکارها به طور رسمی چیزی اعلام نشد، ولی روزنامه «دنیای اقتصاد» گزارش داد که «ایران و سه کشور اروپایی به‌طور مشخص در دو حوزه بانکی و نفت با یکدیگر مذاکره کرده‌اند. در حوزه بانکی، اروپایی‌ها به دنبال ایجاد کانالی هستند که از طریق آن امکان ارتباط بانکی فراهم شود و با توجه به تحریم‌های آمریکا، کانال طراحی‌شده باید به نحوی باشد که از طرف این تحریم‌ها مورد تهدید قرار نگیرد. به همین دلیل، اروپا در پی ایجاد یک حساب مخصوص است که بر مبنای آن بتواند، درآمدهای ایران را به‌صورت متمرکز در آن نگهداری کند... در حوزه نفتی اما دیدگاه‌های دو طرف فاصله دارد. در حالی که ایران به دنبال دریافت ضمانت کمی برای فروش نفت است، اروپا در بسته پیشنهادی به کمیت خرید نفت اشاره‌ای نداشته است. به عبارت دیگر ایران به‌طور مشخص خواستار روشن شدن سطح فروش نفت و ضمانت آن و همچنین تضمین دسترسی به پول حاصل از فروش آن است. مذاکرات در این زمینه همچنان ادامه دارد.»4
امروز در سومین سالگرد امضای برجام دوباره صحبت از مذاکره است. مساله اصلی اما شاید این باشد که حالا ایران می‌داند امضای دولت‌ها کافی نیست. به گفته ظریف «بالاترین کاری که دولت‌ها می‌توانند انجام دهند این است که در سطح وزرای خارجه تعهد دهند. اما آیا این تعهد کافی است؟ حتماً کافی نیست».5 در چنین شرایطی، چه می‌توان کرد که ماندن در برجام همچنان برای ایران بصرفد؟
