تورم هانکه‌ای
چرا نمی‌توان متد هانکه برای محاسبه تورم ایران را پذیرفت؟
چندی است که استیو هانکه، اقتصاددان آمریکایی و استاد دانشگاه جانز هاپکینز تخمین‌هایش از تورم سالانه ایران را در توئیتر منتشر می‌کند؛ تخمین‌هایی که مبنا و اساس آنها نرخ ارز در بازار سیاه است و حدود 10 برابر چیزی است که بانک مرکزی اعلام می‌کند.
مرتضی مرادی: چندی است که استیو هانکه، اقتصاددان آمریکایی و استاد دانشگاه جانز هاپکینز تخمین‌هایش از تورم سالانه ایران را در توئیتر منتشر می‌کند؛ تخمین‌هایی که مبنا و اساس آنها نرخ ارز در بازار سیاه است و حدود 10 برابر چیزی است که بانک مرکزی اعلام می‌کند.
با این حال هانکه منتقدان زیادی را در داخل و خارج از کشور دارد. بسیاری از اقتصاددانان متدولوژی او را نپذیرفته‌اند و این‌طور می‌گویند که این‌گونه محاسبات بیشتر اهداف سیاسی دارد تا علمی! بدون شک نرخ ارز یکی از عوامل تاثیرگذار در تورم است اما اینکه بخواهیم همه تورم در ایران را صرفاً به خاطر وجود بازار سیاه ارز به نوسانات ارز نسبت دهیم یا به عبارت دیگر میان تغییرات نرخ ارز و تورم رابطه‌ای یک به یک متصور شویم دور از واقعیت است زیرا ایران به هیچ عنوان در شرایطی قرار ندارد که بتوان چنین تصوری داشت؛ شرایطی که از آن با عنوان دلاریزه شدن خودجوش اقتصاد یاد می‌شود که ونزوئلا یکی از مثال‌های چنین شرایطی است. در این پرونده به این سوالات پاسخ داده‌ایم که تئوری‌های علم اقتصاد در مورد محاسبه تورم چه می‌گویند؟ در این تئوری‌ها چه عواملی به عنوان ایجادکنندگان تورم در کوتاه‌مدت و بلندمدت شناخته می‌شوند؟ موسسات بین‌المللی همچون صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی چه متدی را برای محاسبه تورم به کار می‌برند و بر چه اساسی به داده‌های مراجع رسمی کشورها اعتماد می‌کنند؟
همچنین اینکه رابطه شوک‌های ارزی با تورم چیست؟ نرخ ارز تا چه اندازه بر تورم تاثیرگذار است؟ تاثیر افزایش نرخ ارز در اقتصادهای آزادتر و اقتصادهایی که دولت در آنها بزرگ‌تر است، روی تورم چیست؟ تفاوت نرخ ارز در بازار آزاد و بازار رسمی چگونه و تا چه حد با تورم در ارتباط است؟
علاوه بر این، در میزگردی با حضور رضا بوستانی و رامین مجاب، به بررسی اشکالاتی که متدولوژی هانکه دارد و اهدافی که می‌تواند در پس محاسبات او وجود داشته باشد پرداخته‌ایم. در پایان نیز در گفت‌وگویی با استیو هانکه توضیحات او درباره روش کارش را به بحث گذاشته‌ایم.
