کانون آلودگی
جنوب تهران چگونه به کانون متان تبدیل شد؟
جواد حیدریان: تصویری ماهواره‌ای از اداره‌کل ملی هوانوردی و فضای آمریکا، ناسا، از توده‌ای از گاز متان به طول نزدیک به «پنج کیلومتر» در جنوب تهران حکایت دارد. ناسا می‌گوید این ابر غول‌آسا مربوط به یکی از مکان‌های دفع زباله کلانشهر تهران است. انتشار گاز متان یکی از پیامد‌های جانبی دفع زباله‌های شهری به شیوه سنتی است. متان یکی از گازهای اصلی پدیده گلخانه‌ای و گرمایش زمین محسوب می‌شود. سازمان ملل متحد پیشتر در گزارشی اعلام کرده بود که کاهش گاز متانِ حاصل از فعالیت‌های انسانی می‌تواند خطرات ناشی از تغییرات آب‌وهوایی را کاهش دهد. ناسا تاکنون ۵۰ نقطه را به عنوان منشا انتشار گاز متان در جهان شناسایی کرده است، جنوب تهران یکی از این نقاط است.
انتشار گاز متان از مرکز دفع پسماند در جنوب تهران، اتفاق خطرناکی است که اکنون تهدیدی برای محیط‌زیست ایران و البته بخشی از گازهای گلخانه‌ای است که به ازن حمله می‌کنند اما با اندکی مدیریت و دوراندیشی می‌توان این تهدید را تبدیل به فرصت کرد. چرا که متان در زندگی روزمره به طور مستقیم دخیل است و کاربرد فراوانی دارد. بیش از 97 درصد از گاز طبیعی و سوخت شهری را گاز متان تشکیل می‌دهد. به همین علت از آن به عنوان ترکیب اصلی گاز طبیعی نیز یاد می‌شود.
«تاریخچه استفاده از گاز متان به چندین هزار سال قبل برمی‌گردد. در سال 1778 هنگام بررسی گازهای مرداب لاک ماجیور، یک فیزیکدان ایتالیایی به نام آلساندرو ولتا آن را کشف کرد. در حدود سال 940 قبل از میلاد، مردم از نی‌های توخالی برای استخراج گاز طبیعی و رساندن آن به محل خشکی استفاده می‌کردند. این کار به آنها در جوشاندن آب دریا و استحصال کمک می‌کرد. حفر چاه‌های گاز در حدود سال 600 قبل از میلاد نیز گزارش شده است. حتی به گفته برخی از صاحب‌نظران نیز، چینی‌ها چاه‌های گاز را تا عمق 600 حفر می‌کردند. این کار تنها به این ملیت محدود نشده و سایر تمدن‌های باستانی نیز متوجه خروج گاز از زمین شده بودند و حتی می‌دانستند که قابل سوختن و اشتعال‌پذیر است.»
حالا به نظر می‌رسد با انتشار خبر ناسا از مرکزی در جنوب تهران این موقعیت فراهم است تا دست‌اندرکاران از گاز تولیدی مرکز دفع پسماند به شکل بهینه استفاده کنند و با استحصال و مدیریت این گاز باارزش هم از آن سود اقتصادی به دست بیاورند و هم مانع ورود آن به جو و ایجاد خسارت و مسوولیت برای کشور در برابر تغییرات اقلیمی شوند.
در این پرونده می‌خواهیم ببینیم انتشار این میزان گاز متان چه آثار زیست‌محیطی دارد؟
