در ستایش خواب

شواهد زیادی نشان می‌دهد که خواب کافی برای بهره‌وری مهم است، اما کمتر درباره تاثیرات برنامه‌هایی که مستقیماً خواب را هدف قرار می‌دهند، اطلاعات داریم. در این مطالعه، پژوهشگران از طریق یک آزمایش میدانی نشان می‌دهند که دادن انگیزه برای خوابیدن بیشتر، می‌تواند هم میزان خواب و هم عملکرد تحصیلی را افزایش دهد. نتایج این مطالعه به ادبیات رو‌به‌رشد در زمینه اقتصاد خواب کمک می‌کند. پژوهش‌های قبلی نشان داده‌اند که خواب می‌تواند تاثیرات مختلفی بر زمان استفاده از صفحه‌ نمایش، عملکرد شناختی و سلامتی داشته باشد، اما مداخله‌هایی که برای بهبود عادات خواب انجام شده باشد، به‌طور مستقیم اندازه‌گیری یا آزمایش نشده‌اند. این پژوهش نخستین‌بار است که نشان می‌دهد یک مداخله مستقیم بر خواب می‌تواند عملکرد تحصیلی را بهبود بخشد. مداخله اصلی شامل ارسال یادآوری‌های شخصی‌سازی‌شده برای زمان خواب، بازخورد صبحگاهی و پاداش‌های فوری برای خوابیدن حداقل هفت ساعت در شب‌های هفته بود. این برنامه باعث شد که تعداد شب‌هایی که دانشجویان حداقل هفت ساعت می‌خوابند، 26 درصد افزایش یابد و میانگین خواب در شب‌های هفته نیز به‌طور تخمینی 19 دقیقه در یک دوره چهارهفته‌ای افزایش پیدا کند. همچنین این تاثیرات پس از پایان دوره بررسی نیز به‌مدت یک تا پنج هفته همچنان وجود داشت و میانگین خواب شبانه به‌میزان حدود هشت دقیقه افزایش یافت. مقایسه با سایر روش‌های درمانی نشان داد که انگیزه‌های فوری نسبت به انگیزه‌های تاخیری یا فقط یادآوری‌ها و بازخوردها تاثیر بیشتری بر خواب دارند. اما این تاثیرات در بلندمدت به‌طور آماری قابل تمایز نبودند. همچنین این مطالعه نشان داد که انگیزه‌های فوری می‌توانند عملکرد تحصیلی را به‌میزان 075 /0 تا 088 /0 نمره بهبود بخشند که معادل افزایش 10 /0 تا 11 /0 انحراف معیار است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که استفاده از انگیزه‌ها برای خواب می‌تواند یک ابزار موثر و کم‌هزینه برای بهبود نتایج آموزشی دانشجویان باشد.

شرح مسئله

توجه به نقش خواب در نتایج اقتصادی در حال افزایش است. در عین حال، آمارها نشان می‌دهند که مردم به‌اندازه کافی نمی‌خوابند. حدود یک‌سوم آمریکایی‌ها کمتر از حداقل توصیه‌شده هفت ساعت در یک شب می‌خوابند و درصد مشابهی بیان می‌کنند که دوست دارند بیشتر بخوابند. کم‌خوابی در میان نوجوانان و جوانان حتی بدتر است، به‌طوری که تنها یک‌سوم آنها روال خواب منظم دارند. این موضوع باعث نگرانی سیاست‌گذاران شده که خواب نامناسب ممکن است نتایج آموزشی را بدتر کند. روننبرگ (2013) کم‌خوابی را به‌عنوان رایج‌ترین رفتار پرخطر در جوامع مدرن معرفی کرده است. بااین‌حال، اطلاعات کمی درباره اینکه آیا مداخلات هدفمند بر خواب می‌تواند بهره‌وری و عملکرد را بهبود بخشد، در دسترس است. تحقیقات زیادی با استفاده از داده‌های طبیعی نشان می‌دهند که خواب بر درآمد و عملکرد تحصیلی، همچنین سلامت جسمی و روانی تاثیر می‌گذارد. در مطالعات آزمایشگاهی، تحقیقات نشان می‌دهند که کم‌خوابی شدید در کوتاه‌مدت باعث بدتر شدن شناخت و خلق‌وخو می‌شود، اما نمی‌توانند اثر بهبود میانگین خواب را در شرایط طبیعی تخمین بزنند. در مقابل، تنها آزمایش میدانی که تاثیر مداخلات خواب را بررسی کرده، نشان نمی‌دهد که افزایش خواب شبانه بر بهره‌وری کارگران شدیداً کم‌خواب در هند تاثیری داشته باشد (بسون و همکاران، 2021). بنابراین همچنان این سوال باقی است که آیا افزایش مداوم خواب شبانه می‌تواند بهره‌وری و عملکرد را در آمریکا بهبود بخشد؟ کشوری که میانگین خواب با کیفیت بالایی دارد و روال خواب نزدیک به راهنمایی‌های توصیه‌شده است. این مطالعه یک آزمایش میدانی تصادفی در میان دانشجویان دانشگاه‌های آمریکا برای بررسی تاثیر مداخلات هدفمند بر خواب بر عادات خواب و عملکرد تحصیلی اجرا می‌کند. این آزمایش در هفت نوبت در طول‌ ترم از بهار 2019 تا بهار 2022 اجرا شد. 1149 شرکت‌کننده دستگاه‌های ردیابی که خواب، ضربان قلب و فعالیت‌های فیزیکی را اندازه‌گیری می‌کنند، پوشیدند. آنها یک اپلیکیشن مخصوص مرتبط با داده‌های ردیابی را دانلود کردند که مداخلات محققان را ارائه می‌داد. آنها همچنین به سوالات نظرسنجی پاسخ دادند تا اطلاعاتی درباره استفاده از زمان، عملکرد شناختی و رفاهشان جمع‌آوری شود. مطالعه شامل یک دوره پایه یک تا چهارهفته‌ای، سپس یک دوره مداخله چهارهفته‌ای و در نهایت یک دوره پس از مداخله یک تا پنج‌هفته‌ای بود (که دوره پس از مداخله برای 75 درصد از شرکت‌کنندگان حداقل چهار هفته طول کشید). مداخله اصلی با هدف ایجاد عادات خواب پایدار طراحی شده است که پس از پایان دوره مداخله چهارهفته‌ای نیز ادامه داشته باشد. برای این کار، محققان از نظریه‌های شکل‌گیری عادات مبتنی بر نشانه استفاده کرده‌اند. این نظریه‌ها تاکید می‌کنند که نشانه‌های محیطی، تکرار و تقویت فوری رفتارهای مطلوب از طریق پاداش می‌توانند به‌تدریج باعث شوند که ارتباطی میان نشانه و پاداش شکل بگیرد. زمانی که این ارتباط ایجاد شد، نشانه می‌تواند به‌طور خودکار و با کمترین تلاش ذهنی، حتی بدون وجود پاداش، رفتار مطلوب را تحریک کند. در این مطالعه، پژوهشگران نشانه‌های روزانه‌ای برای زمان خواب تعیین کرده و به شرکت‌کنندگان برای رسیدن به اهداف خوابشان پاداش‌های فوری دادند. این روند در طول دوره مداخله انجام شد. پس از پایان دوره و برداشتن پاداش‌ها، نشانه‌ها حفظ شدند تا ببینند آیا عادات خواب پایدار باقی می‌مانند یا خیر. در گروه‌های مداخله، هدف‌گذاری شده بود که شرکت‌کنندگان حداقل هفت ساعت خواب تا ساعت 9 صبح (یکشنبه تا پنج‌شنبه)، طبق رهنمودهای توصیه‌شده داشته باشند. در طول دوره مداخله، شرکت‌کنندگان در گروه مداخله اصلی، هر شب هفته یادآور شدند که به روال خواب خود بپیوندند تا حداقل هفت ساعت خواب داشته باشند. در صبح روزهای هفته، آنها می‌دانستند که آیا به هدف خواب خود رسیده‌اند یا خیر و اگر موفق بودند، پاداش مالی فوری 75 /4 دلار دریافت می‌کردند. در دوره پس از مداخله، پاداش مالی متوقف شد اما نشانه‌های زمان خواب و بازخورد صبحگاهی حفظ شد تا پایداری تغییر رفتار در پاسخ به نشانه بررسی شود. در گروه‌های مداخله ثانویه، نسخه‌هایی آزمایش شد که پاداش‌ها را به‌جای فوری با تاخیر ارائه می‌دادند یا پاداش‌ها یا نشانه و بازخورد را متوقف می‌کردند. تحلیل اصلی مقایسه، گروه کنترل (بدون مداخله) با گروه پاداش‌های فوری را شامل می‌شود که در آن شرکت‌کنندگان نشانه‌های زمان خواب، بازخورد صبحگاهی و پاداش فوری برای هر شب هفته که به هدف خواب خود رسیده بودند، دریافت می‌کردند. در ابتدا، شرکت‌کنندگان در حدود 43 درصد شب‌های موردنظر خود را با حداقل هفت ساعت خواب برآورد کرده بودند. در طول دوره مداخله، مداخله باعث افزایش حدود 5 /11 درصد در میزان خواب حداقل هفت ساعت در شب‌های هفته شد که 26 درصد بیشتر از پایه بود. این تاثیرات در دوره پس از مداخله نیز ماندگار، اما کوچک‌تر بودند؛ حدود 2 /5 درصد که معادل 12 درصد افزایش نسبت به پایه بود. همچنین تخمین زده شد که میانگین خواب شبانه در طول دوره مداخله 19 دقیقه و در دوره پس از مداخله هشت دقیقه افزایش می‌یابد.

شرح نتایج

در این پژوهش، به بررسی تاثیر مداخلات بر عادات خواب و عملکرد تحصیلی دانشجویان پرداخته شده است:

1- تغییر در عادات خواب: مداخله طراحی شده بود تا عادت به خواب زودتر را ایجاد کند که تحت یادآوری‌های شبانه قرار می‌گرفت. این مداخله ابتدا به زمان خواب زودتری منجر می‌شود، اما این رفتارها پس از اتمام مداخله پایدار نمی‌مانند. به‌طور میانگین، زمان خواب به سطوح اولیه بازمی‌گردد و زمان بیداری کمی دیرتر می‌شود. با این ‌حال، در هر فرد، زمان خواب و بیداری مداوم‌تر و منظم‌تر می‌شود.

2- سازوکارهای شکل‌گیری عادت: با مقایسه مداخله اصلی با مداخلات ثانویه که زمان و حضور پاداش‌ها را متفاوت می‌کنند، به بررسی سازوکارهای شکل‌گیری عادت پرداخته شد. نتایج نشان می‌دهند که پاداش‌های فوری تاثیرات بزرگ‌تری دارند تا پاداش‌های تاخیری یا یادآوری‌ها و بازخوردهای بدون پاداش در طول دوره مداخله. در دوره پس از مداخله، تاثیرات پاداش‌های فوری در مقایسه با مداخلات ثانویه بزرگ‌تر هستند، اما اختلافات آماری معناداری ندارند.

3- تاثیرات آموزشی: مداخله با پاداش‌های فوری باعث افزایش میانگین نمره در دوره تحصیلی شده است، به‌طوری که اثرات مشابهی در نمره‌گذاری ترمی دوره‌های تحصیلی بعدی نیز دیده شده است. این تاثیرات بیشتر در کلاس‌هایی که در نیمه روز و در دوره‌های STEM برگزار می‌شوند، قابل مشاهده هستند.

نتایج این مطالعه با تحقیقات قبلی که ارتباط خواب با عملکرد تحصیلی را مورد بررسی قرار داده‌اند، مقایسه می‌شود. تخمین‌ها از آزمایش‌های طبیعی در ایالات‌متحده نشان می‌دهند که یک تاخیر یک‌ساعته در زمان طلوع آفتاب یا شروع کلاس‌ها، میانگین خواب را افزایش می‌دهد (بین 6 تا 36 دقیقه) و تاثیر متمایزی بر عملکرد تحصیلی دارد، به‌گونه‌ای که می‌تواند نمرات و امتیازات آزمون را به مقدار 06 /0 تا 16 /0 انحراف استاندارد (SD) افزایش دهد. مداخلات این پژوهش نیز در طول دوره بررسی، میانگین خواب هفتگی را حدود 19 دقیقه، در دوره پس از مداخله، حدود 8دقیقه و نمرات را به مقدار 10 /0 تا 11 /0 انحراف استاندارد افزایش می‌دهد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که خواب چگونه می‌تواند بر عملکرد تحصیلی از طریق سه کانال اصلی اثر بگذارد: شیوه زندگی، شناخت و رفاه ذهنی. برای این منظور، اثرات مداخله بر زمان استفاده از صفحه‌ نمایش، عملکرد در تمرینات ریاضی و خلاقیت و وضعیت جسمانی و روانی بررسی می‌شود. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، مداخله باعث کاهش زمان استفاده از صفحه‌ نمایش (مانند اینترنت، 

تلویزیون / ویدئوها و بازی‌ها) می‌شود که می‌تواند به بهبود عملکرد تحصیلی کمک کند. همچنین مداخله به جابه‌جایی زمان مطالعه از ساعات شب به ساعات صبح منجر می‌شود. در بررسی این مطالعه، اثرات مداخله بر عملکرد شناختی (ریاضی و خلاقیت)، فعالیت‌های جسمانی و سلامت روان در پایان‌ ترم مشاهده نمی‌شود. بااین‌حال، شواهد نشان می‌دهند که شرکت‌کنندگان در آزمایش بهتر می‌توانند با استرس مقابله کنند. مطالعات اساسی در زمینه خواب نشان می‌دهد که در نظرسنجی‌های زمان استفاده از صفحه‌نمایش، ارتباط منفی میان خواب و ساعات کار وجود دارد، اما قادر به تشخیص علت نیستند. تحقیقات مرتبط نشان می‌دهد که خواب ارتباط مثبتی با نتایج سلامت دارد. مطالعات دیگر نشان می‌دهد که کمبود خواب بر تصمیم‌گیری، رفتار اخلاقی، تصمیم‌های اجتماعی و رای‌دهی تاثیر می‌گذارد. مطالعات با استفاده از داده‌های طبیعی نشان می‌دهد که زمان غروب دیرتر با عملکرد شناختی پایین‌تر و درآمد کمتر و همچنین سلامت جسمی و روانی بدتر همبستگی دارد و این اثرات احتمالاً از طریق کمبود خواب به ‌وجود می‌آید. تحقیقات مرتبط نشان می‌دهد که خواب کمتر با عملکرد تحصیلی پایین‌تر در هر دو سطح تحصیلی K-12 ابتدایی و پس از دبیرستان همبستگی دارد. همچنین مطالعات اخیر نشان می‌دهد که عملکرد تحصیلی دانشجویان در ایالات‌متحده با خواب خوب، به‌ویژه در نیمه اول‌ ترم، همبستگی مثبت قوی دارد. با این حال بررسی مطالعه لیوشر و همکاران (2019) نشان داد که تاثیر قابل‌ توجهی از تنظیم منظم خواب بر نتایج تحصیلی در یک مطالعه گسترده در یک دانشگاه ویتنامی مشاهده نمی‌شود و همچنین تاخیر زمان شروع کلاس‌ها تاثیر معنا‌داری بر نتایج تحصیلی نداشته است. با ‌وجود این، هیچ یک از مطالعات گذشته به‌طور مستقیم میزان خواب را تغییر نداده‌اند یا روش‌هایی را برای بهبود عادات خواب آزمایش نکرده‌اند. بسون و همکاران در سال 2021 یک آزمایش میدانی تصادفی را در هند انجام دادند که با استفاده از پاداش‌ها، خواب شبانه را به میانگین 27 دقیقه در طول دوره بررسی بیشتر کرد، اما تاثیر معناداری بر شناخت یا بهره‌وری نداشت. احتمالاً عدم بهبود عملکرد بازار کار به‌دلیل شرایط محیطی مطالعه بود: شرکت‌کنندگان در ابتدا به‌شدت خواب کم داشتند و شرایط محیطی باعث کاهش کیفیت خواب شده بود. در تایید این نکته، نتایج نشان می‌دهند که خواب با کیفیت بالا از طریق خواب‌های کوتاه‌مدت در محل کار می‌تواند به بهبود بهره‌وری منجر شود، اما این مطالعه نمی‌تواند تاثیرات مختلف خواب روزانه را نسبت به خواب شبانه، به‌دلیل تفاوت در زمان یا کیفیت آن مشخص کند. در مقابل، این مطالعه و به‌طور کلی در ایالات‌متحده، خواب با کیفیت بالا وجود دارد و خواب اولیه نزدیک به حداقل توصیه‌شده هفت ساعت در شب است:

6 /6 ساعت در میان شرکت‌کنندگان در مقایسه با 5 /5 ساعت در مطالعه بسون و همکاران (2021). این مطالعه همچنین در یک دوره زمانی بلندتر (چهار هفته در دوره بررسی و یک تا پنج هفته در دوره پس از درمان) اجرا شده که ممکن است به نمایان‌ شدن اثرات افزایش معتدل و پایدار خواب بر عملکرد کمک کند. دو آزمایش میدانی دیگر نیز مداخلاتی را برای بهبود خواب بررسی کرده‌اند، اما این تاثیرات را به بهره‌وری یا عملکرد مرتبط نکرده‌اند. آوری و همکاران (2022) نشان دادند که تشویق به خواب زودهنگام و افزایش مدت زمان خواب عملکرد کلی را افزایش می‌دهد و تقاضا برای روش‌های بهبود عادات خواب وجود دارد. بارنس و همکاران (2017) تاثیر درمان بی‌خوابی با روان‌درمانی رفتاری مبتنی بر اینترنت را بر افکار منفی، رضایت شغلی و خودکنترلی مثبت می‌یابند. در تحقیقات مرتبط، بریج و همکاران (2020) یک آزمایش میدانی با استفاده از ردیابی اجرا کردند تا نقش تفاوت در برآورد و زمان خواب را در توزیع زمان و شروع زمان بررسی کنند. یافته‌های این مطالعه همچنین به ادبیات گسترده‌ای درباره بهبود عملکرد تحصیلی، به‌ویژه در میان دانشجویان دانشگاهی اضافه می‌کند. مداخلات محققان در مقایسه با سیاست‌های قبلی که شامل کمک‌های مالی، راهنمایی و خدمات پشتیبانی و پاداش‌های عملکردی بوده‌اند، از نظر اقتصادی کارآمدتر است. یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد که ممکن است عملکرد تحصیلی از طریق خواب بهبود یابد، به‌جای اینکه به‌طور مستقیم عملکرد را تشویق کند. این یافته شباهتی به کارهای اخیر دارد که نشان می‌دهند تشویق به ورزش می‌تواند به بهبود عملکرد تحصیلی منجر شود.

بهره سخن

این مقاله نشان می‌دهد که یک مداخله برای بهبود عادات خواب می‌تواند عملکرد تحصیلی را افزایش دهد. در این مقاله، پژوهشگران سازوکارهای تاثیر مداخله خود را بر روی عادات خواب و عملکرد تحصیلی بررسی کردند. با الهام از نظریه‌های مبنی بر نهادینه‌سازی عادت‌ها، مداخله «پاداش فوری» بر ایجاد عادات خودکار از طریق تکرار نشانه‌های متداول هدفمند بود. در دوره بررسی، مداخله باعث افزایش خواب در شرایط تعیین‌شده شد و اثرات کوچک‌تری نیز در دوره پس از بررسی داشت. نتایج نشان می‌دهند که پاداش‌های فوری می‌توانند در دوره بررسی عادات را نسبت به روش‌های پاداش تاخیری یا بدون ارائه پاداش ارتقا دهند. بااین‌حال پاداش‌های فوری به‌طور مستقیم عادات خودکار را ایجاد نمی‌کنند. در عوض، شرکت‌کنندگان تمایل دارند عادات خود را پس از دوره بررسی حفظ کنند که ممکن است ناشی از تجربه بیشتر بهره‌مندی از خواب و همچنین یافتن رفتارهای خوابی که آسان‌تر قابل حفظ هستند، باشد. نتایج این مقاله همچنین به بررسی راهکارهایی که خواب ممکن است بر عملکرد تحصیلی بگذارند پرداختند. نتایج نشان داد که مداخله موجب کاهش زمان استفاده از صفحه ‌نمایش و بهبود عملکرد تحصیلی شد. همچنین شواهد مثبتی از تاثیر مثبت آن بر توانایی دانشجویان برای مقابله با استرس به دست آمد.