احیای ارواح کرونازده

مهم‌ترین سلاح مقابله با بیماری‌های واگیر، واکسن است. واکسن‌ها از شیوع ویروس‌ها جلوگیری می‌کنند. جان میلیون‌ها نفر به واسطه واکسن‌ها از بیماری و مرگ مصون می‌ماند. البته مزیت واکسن تنها در جلوگیری از بیماری‌های جانی نیست. واکسن‌ها می‌توانند موجب کاهش استرس و نگرانی ناشی از بیماری واگیر شوند. تحت تاثیر عواملی همچون نااطمینانی پیرامون آینده بیماری، نگرانی از ابتلا به ویروس، اقدامات پیشگیرانه نظیر قرنطینه و فاصله‌گذاری اجتماعی، شوک‌های اقتصادی و از دست دادن شغل، بیماری‌های واگیر به‌طور معمول با یک «همه‌گیری ثانویه» نیز همراه هستند: بحران‌های روحی و رفتاری ناشی از همه‌گیری. تا دسامبر 2020، بیش از 40 درصد از مردم بزرگسال آمریکا نشانه‌‌هایی از پریشانی و افسردگی را گزارش کردند. در این باره واکسن کرونا با فائق آمدن بر عوامل بالا و زمینه‌سازی برای رفع چالش‌های روانی، می‌تواند به ارواح صدمه‌دیده جامعه جانی دوباره ببخشد. طبق مطالعات علمی، واکسن‌ها از دو طریق شخصی و خارجی (برونی) می‌توانند سلامت روانی جوامع را بهبود دهند. افراد واکسینه‌شده با احتمال کمتری به کووید 19 مبتلا می‌شوند یا عوارض و شدت بیماری برایشان بسیار خفیف‌تر است. بنابراین آنها دیگر چندان نگران ابتلا به بیماری نیستند. این اثرگذاری مستقیم واکسن، نااطمینانی نسبت به آینده و در نتیجه پریشانی و افسردگی ناشی از همه‌گیری را مرتفع می‌سازد. واکسن همچنین می‌تواند اثرات سرریزی داشته باشد. افزایش واکسیناسیون افراد جامعه، خطر ابتلای سایر افراد به ویروس و در نتیجه نگرانی ناشی از ابتلا را کاهش می‌دهد. به‌علاوه افزایش واکسیناسیون می‌تواند کاهش استراتژی‌های مقابله با بیماری همچون فاصله‌گذاری اجتماعی را به دنبال داشته باشد. در واقع رهایی از انزوای فردی و پیوستن به اجتماعات روحیه‌بخش می‌تواند چالش‌های سلامت روانی ناشی از بیماری را ارتقا دهد. در این باره هر‌چه مقیاس واکسینه شدن گسترده‌تر باشد، گردهمایی‌های اجتماعی نیز مقیاس و آثار مثبت بیشتری می‌یابند. از این طریق، افزایش واکسینه شدن افراد جامعه می‌تواند اثرات سلامتی سرریزی برای سایرین (شامل آنهایی که واکسینه نشده‌اند) داشته باشد. بنابراین واکسیناسیون حداکثری با منافع فراوانی همراه است. به همین خاطر است که بسیاری از سیاست‌های اقتصادی بر افزایش نرخ واکسینه شدن تاکید دارند. در همه‌گیری کووید 19 این سیاست‌ها برای آمریکا طیف گسترده‌ای داشته است؛ از توزیع رایگان شیرینی دونات معروف و ورود به قرعه‌کشی جوایز نقدی واکسینه‌شده‌ها تا الزام به واکسیناسیون برای حضور افراد در محل کار. هدف از اجرای این سیاست‌ها، بهره‌برداری حداکثری از منافع فراوان واکسن کووید 19 در جلوگیری از شیوع این ویروس بوده است. البته هنوز مشخص نیست این سیاست‌ها تا چه حد در تشویق افراد جامعه به واکسینه شدن کارایی داشته است. اثربخشی روحی و روانی واکسن کووید‌19 ممکن است بخش اصلی منافع کلی ناشی از این واکسن باشد. پیش از همه‌گیری کرونا، اختلالات روحی و روانی سالانه بیش از 200  میلیارد دلار هزینه پزشکی روی دوش آمریکایی‌ها می‌گذاشت. کاتلر و سامرز (2020) در مقاله‌ای برآورد کردند هزینه‌های ناشی از همه‌گیری کووید 19 می‌تواند به 16 هزار میلیارد (تریلیون) دلار برسد. با توجه به افزایش چشمگیر بیماری‌های روحی و افسردگی در دوران همه‌گیری کرونا، این دانشمندان بخشی از مقاله خود را به برآورد هزینه‌های روحی و روانی ناشی از بیماری اختصاص دادند. طبق این برآوردها پریشانی و افسردگی ناشی از کرونا سالانه بالغ بر 20  هزار دلار هزینه بر هر آمریکایی تحمیل می‌کند. با فرض اینکه علائم اختلالات روحی تنها برای یک سال ادامه می‌یابد، آنها نتیجه گرفتند که هزینه کرونا در زمینه سلامت روانی جامعه حدوداً 1 /6  هزار دلار خواهد بود. بر این اساس اگر واکسن، سلامت روحی افراد جامعه را بهبود دهد، می‌تواند به کاهش چشمگیر در هزینه‌های ناشی از همه‌گیری منجر شود.

در این رابطه اقتصاددان‌هایی به نام‌های ویرات آگراوال و نیراج سود از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، و جاناتان کانتور و کریستوفر والی از شرکت تحقیقاتی «رند» در مقاله‌ای که به تازگی در «سازمان ملی تحقیقات اقتصادی» آمریکا به چاپ رسیده است به بررسی اثرات واکسن کووید 19 بر سلامت روحی و روانی جامعه این کشور پرداخته‌اند. در این مقاله از آمارهای نظرسنجی ملی خانوار که توسط اداره آمار آمریکا انجام شود استفاده شده است. در این نظرسنجی آمارهای سلامت روحی نزدیک به 2 /5  میلیون آمریکایی برای بازه زمانی آوریل 2020  تا می 2021 جمع‌آوری شده است. علاوه بر در‌برداشتن اطلاعات غنی از ویژگی‌های جمعیت‌شناختی، ویژگی منحصربه‌فرد این داده‌ها این است که نشان می‌دهد مشارکت‌کننده‌ها واکسن کووید 19 دریافت کرده‌اند یا خیر. با بهره‌گیری از این آمارها، در مقاله نشان داده می‌شود که دریافت واکسن کووید 19 موجب بهبود چشمگیر سلامت روحی می‌شود. برآورد مدل‌های اقتصادسنجی حاکی از آن است که واکسن کرونا به کاهش 3 /1  و 3 /4 نقطه‌درصدی به ترتیب در علائم اضطراب و افسردگی منجر می‌شود. نسبت به میانگین نرخ‌های 2020، این بهبود به معنی کاهش به ترتیب 9 /5  و 12 /9درصدی است. با این حال شواهد اندکی در خصوص منافع خارجی واکسیناسیون کووید 19 برای سلامت روح و روان جامعه یافت شد. در عوض، کل کاهشی که در علائم پریشانی و افسردگی مشاهده شد مربوط به منافع شخصی و فردی می‌شود. اثرگذاری همه‌گیری کووید 19 یکنواخت نبوده است. در این باره جمعیت با درآمد و موقعیت اقتصادی-اجتماعی پایین‌تر با نرخ‌های بالاتر ابتلا و مرگ‌ومیر مواجه شده‌اند. پیامدهای اقتصادی همه‌گیری نیز برای این گروه از جامعه وخیم‌تر بوده است. در بیماری کرونا در خصوص معیارهای مشکلات زندگی (که شامل غذای ناکافی، از دست دادن درآمد حاصل از شغل، بی‌ثباتی مسکن، چالش‌های سلامت و عدم تحصیل می‌شود) سیاهپوستان و لاتین‌تبارها نسبت به سفیدان سختی‌های بیشتری کشیدند. بر این اساس یافته‌های مقاله به شواهدی مشابه در مورد اثرات ثانویه واکسن کرونا (اثرگذاری بر سلامت روحی) رسیده است. به عنوان مثال، برای خانوارهایی که می‌توانستند در دوران همه‌گیری از طریق دورکاری و اینترنت شغل خود را ادامه دهند هیچ نشانی از بهبود علائم سلامت روانی ناشی از واکسیناسیون کرونا یافت نشد. در مقابل، برای کارگرانی که امکان کار آنلاین و دورکاری وجود نداشت، واکسیناسیون به کاهش 9 /8  و 5 /8  نقطه‌درصدی به ترتیب در علائم پریشانی و افسردگی منجر شده است. همچنین یافته‌های مقاله نشان می‌دهد احیای سلامت روحی برای کارگران شاغل در بخش خصوصی، مستاجران نسبت به مالکان، خانواده‌های دارای فرزند و افراد با درآمد و تحصیل پایین‌تر قابل توجه‌تر بوده است. این یافته‌ها حاکی از آن است که واکسیناسیون کرونا می‌تواند اثرگذاری نامتناسب و ناعادلانه بیماری بر قشر ضعیف را بهبود دهد.

نتایج مقاله از اهمیت مزایای ثانویه واکسیناسیون کووید 19 خبر می‌دهد. تاکنون بهبود در سلامت روحی افراد جامعه چندان در ارزیابی اثرگذاری درمان‌های بیماری (همچون واکسن) در نظر گرفته نشده بود. این در حالی است که اثرات ثانویه درمان‌ها (که همان بهبود در وضعیت روحی و روانی باشد) می‌تواند منافع چشمگیری برای جامعه بیافریند. ارزیابی‌های کمی اولیه حاکی از آن است که واکسیناسیون کووید 19 با کاهش 140 هزارنفری در مرگ‌ومیر و منافع اقتصادی 625  میلیارددلاری تا 1 /4  هزار میلیارد (تریلیون)دلاری در نجات جان انسان‌ها همراه است. با این حال در این مقاله نشان داده می‌شود با در نظر گرفتن اثرات ثانویه واکسیناسیون در خصوص بهبود سلامت روانی جامعه، این منافع بسیار بیشتر است.

داده‌های مقاله

نظرسنجی نبض خانوار: برای اندازه‌گیری وضعیت سلامت روحی در دوران همه‌گیری کووید 19، در این مقاله از آمارهای «نظرسنجی نبض خانوار» که توسط اداره آمار آمریکا با همکاری 13  نهاد دولتی انجام می‌شود استفاده شده است. شروع این نظرسنجی به تاریخ 23 آوریل 2020 برمی‌گردد. در این نظرسنجی که به صورت ادواری است، داده‌های چندوجهی از وضعیت زندگی خانوار آمریکایی به منظور فهم چگونگی اثرگذاری همه‌گیری جمع‌آوری می‌شود. این داده‌ها، اثرگذاری اقتصادی و اجتماعی بر بزرگسالان بالای 18‌سال را شامل می‌شود. پرسش‌های این نظرسنجی پیرامون سلامت روحی بر علائمی همچون نگرانی، پریشانی، از دست دادن علایق و احساس ناامیدی و افسردگی که توسط خود افراد اظهار می‌شود تمرکز دارد. مشارکت‌کنندگان نیز به پرسش‌ها از مقیاس یک (نه، اصلاً) تا چهار (تقریباً هر روز) پاسخ می‌دهند. بر این اساس از اطلاعات به‌دست‌آمده از دو پرسش پیرامون نگرانی و پریشانی، در ایجاد معیاری به نام «اختلالات عمومی نگرانی»، و از دو پرسش از دست دادن امید و افسردگی، در ایجاد معیاری به نام «اختلالات حاد افسرده‌کننده» استفاده می‌شود. این آمارهای ادواری از دوره اول (23 آوریل 2020 تا 5 می 2020) تا دوره 30 (12 مه 2021 تا 24 مه 2021) را شامل می‌شود. این 30 دوره بیش از دو میلیون مشاهده دارد. در نظرسنجی‌ها، از هر مشارکت‌کننده پرسش‌هایی پیرامون سن، جنسیت، نژاد /قومیت، تحصیلات، وضعیت تاهل و درآمد نیز پرسیده می‌شود. آمارهای واکسن: از نظرسنجی دوره 22 (6 ژانویه 2021 تا 18 ژانویه 2021) در «نظرسنجی نبض خانوار» پرسشی مبنی بر اینکه آیا مشارکت‌کنندگان واکسن کرونا دریافت کردند یا خیر پرسیده شده است. در این مقاله از پاسخ‌ها به این پرسش استفاده شده است تا وضعیت دریافت واکسن خوداظهاری مشارکت‌کنندگان با عدد یک برای بله، و صفر برای سایر مشخص شود.

نتایج برآوردها

برآورد الگوهای مختلف اقتصادسنجی نشان می‌دهد دریافت واکسن کووید‌19 با کاهش1 /3  و4 /3  نقطه‌درصدی به ترتیب در علائم اضطراب و افسردگی در ارتباط است. این ارتباط به معنی کاهش نسبی5 /9  و9 /12 درصدی در علائم اضطراب و افسردگی است. جالب است با وارد کردن کنترل‌های مختلف در الگو، نتایج یافته‌ها چندان دستخوش تغییر نمی‌شود.

در الگویی دیگر، متغیر واکسیناسیون کل ایالت وارد الگو می‌شود تا اثرات آن بر وضعیت سلامت روحی افراد سنجیده شود. نتیجه برآورد این مدل، ضریبی کوچک و از لحاظ آماری غیرمعنادار برای متغیر واکسیناسیون ایالتی است، به این معنی که واکسیناسیون ایالتی که معیاری برای اثرگذاری خارجی واکسن است (منافع واکسینه شدن مردم برای سایر افراد جامعه) روی سلامت روحی و روانی افراد اثر نمی‌گذارد. در عوض تمام منافع واکسن در بعد فردی و شخصی اتفاق می‌افتد. البته این احتمال وجود دارد که واکسیناسیون ایالتی معیاری دقیق برای منافع خارجی نباشد. برای مثال، ممکن است افراد از واکسینه شدن مردم ایالت خود چندان از لحاظ روحی منتفع نشوند، در حالی که واکسن زدن دوستان و اعضای خانواده‌شان، سلامت روحی آنها را ارتقا دهد. موضوع دیگر این است که اثرگذاری طاعون کووید 19 برای همه یکسان نبوده است. اثرات این طاعون بر سلامت مردم که با معیار میزان ابتلائات و مرگ‌ومیر ناشی از ویروس سنجیده می‌شود، برای جمعیت کم‌درآمد و اقلیت‌ها شدیدتر بوده است. این نابرابری در خارج از حوزه سلامت هم مصداق دارد. طبق مطالعات، بسته شدن مدارس با احتمال بیشتری بر قشر کم‌درآمد و اقلیت‌ها اثر منفی می‌گذارد. یقه‌سفیدها که اغلب به مدیران و پشت‌میزنشینان اطلاق می‌شود و کارگران با مهارت بالا بهتر می‌توانند در شرایط بیماری‌های واگیر دورکاری کنند و مواردی از این دست. این اثرگذاری متفاوت همه‌گیری کووید 19 می‌تواند باعث اثرگذاری متفاوت واکسن بیماری بر سلامت روحی افراد نیز شود. افرادی که بیشتر در معرض ابتلا هستند، مسوولیت‌های خانوادگی دارند یا امکان دورکاری برایشان فراهم نیست ممکن است از بهبودهای چشمگیرتری در سلامت روحی ناشی از دریافت واکسن بهره‌مند شوند. این منافع بالاتر همچنین می‌تواند به افزایش نرخ واکسیناسیون منجر شود.

کلام آخر

به‌طور کلی همه‌گیری کووید 19 دو نوع اثرگذاری بر جوامع دارد: اثرگذاری مستقیم مربوط به ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از بیماری، و اثرگذاری ثانویه که مربوط به سلامت روح و روان مردم است. به این ترتیب واکسن کرونا نیز علاوه بر منافع مستقیم در رابطه با کاهش ریسک ابتلا به ویروس، می‌تواند به ریسک‌های ثانویه بیماری شامل بحران‌های روحی و روانی هم رسیدگی کند. بر این اساس در این یادداشت، مقاله‌ای مورد بررسی قرار گرفت که هدفش ارزیابی اثرگذاری واکسیناسیون کووید 19 بر علائم اضطراب و افسردگی مردم آمریکا بود. یافته‌های این مقاله حاکی از آن است که دریافت واکسن کرونا موجب بهبود حدود 30درصدی در علائم سلامت روحی می‌شود. مهم‌تر اینکه تقریباً تمام منافع واکسن در حوزه فردی است، و شواهد چندانی در خصوص اثرگذاری خارجی واکسیناسیون کرونا بر سلامت روحی جامعه یافت نشد. به‌علاوه ناهمگنی قابل ‌توجهی در اثرگذاری واکسن کرونا بر سلامت روحی مشاهده شد. بر این اساس برای گروه جمعیتی کم‌درآمد، آنهایی که قادر به دورکاری نیستند و خانوارهایی که مستاجرند دریافت واکسن به کاهش بیشتر در علائم پریشانی و افسردگی منجر می‌شود. در واقع ناهمگنی در منافع واکسن کووید 19 بازتابی از اثرات اقتصادی و سلامتی ناهمگن این بیماری واگیر است. البته مقاله فارغ از محدودیت نیست. اول، نظرسنجی نبض خانوار یک مجموعه آماری چندوجهی است. بنابراین با وجود تغییرات ترکیبی و متناوب درون نمونه، نمی‌توان تغییرات سلامت روحی منحصر به هر فرد را شناسایی یا متغیر اثرات ثابت هر فرد را وارد مدل‌ها کرد. دوم، وضعیت سلامت روحی افراد اغلب از تغییرات فصلی اثرپذیر است، و برخی از بهبودهای مشاهده‌شده ممکن است ناشی از این تغییرات باشد. البته با وارد کردن متغیر اثرات ثابت مرتبط، تا حدی می‌توان این محدودیت را مرتفع کرد. به‌علاوه، در برآوردهای مقاله اثرگذاری واکسیناسیون جمعیت زیر 18  سال جایی نداشت. در این باره ممکن است یافته‌های مقاله در مورد اثرگذاری واکسیناسیون کووید 19 در بهبود وضعیت سلامت روحی، برآوردی کمتر از حد واقعیت بوده باشد. به‌رغم این محدودیت‌ها، نتایج مقاله از اثرات ثانویه قابل ‌توجه واکسن حکایت دارد، اثراتی که اغلب در ارزیابی منافع درمان‌های کرونایی نادیده گرفته می‌شوند و می‌توانند منافع عظیمی برای جامعه به ارمغان آورند. ارزیابی‌های اولیه از واکسن کووید 19 بیانگر این است که واکسیناسیون این بیماری به کاهش 140 هزارنفری در مرگ‌ومیر که معادل ارزش اقتصادی 1 /4 ‌هزار میلیارد است منجر می‌شود. در این باره یافته‌های مقاله نشان می‌دهد زمانی که بهبودهای سلامت روحی افراد لحاظ می‌شود، منافع مذکور بسیار قابل توجه‌تر است. پیشتر کاتلر و سامرز (2020) برآورد کردند اضطراب و افسردگی ناشی از همه‌گیری هزینه 1 /6  هزار میلیارددلاری بر دوش جامعه می‌گذارد. بر اساس نتایج مقاله، با 72درصدی از مردم بزرگسال آمریکا که واکسن کرونا را به‌طور کامل دریافت کردند و کاهش 30درصدی اضطراب و افسردگی در پی آن، منافع اقتصادی واکسن تقریباً به 346 میلیارد دلار می‌رسد.