خردهجنایتهای اقتصادی
افزایش جرائم خرد ناشی از وضعیت اقتصادی چه پیامی برای سیاستگذاران دارد؟
وضعیت اقتصادی ایران اگر متاثر از شرایط تحریم باشد یا سوءمدیریت داخلی یا ترکیبی از این دو و عوامل دیگر، یک علامت خطرناک را اکنون از خود بروز داده است که به نظر میرسد شاخک ذهن جامعهشناسان و اقتصاددانان را حساستر کرده است.
جواد حیدریان: وضعیت اقتصادی ایران اگر متاثر از شرایط تحریم باشد یا سوءمدیریت داخلی یا ترکیبی از این دو و عوامل دیگر، یک علامت خطرناک را اکنون از خود بروز داده است که به نظر میرسد شاخک ذهن جامعهشناسان و اقتصاددانان را حساستر کرده است. بعد از آنکه محمدباقر نوبخت از واریز یارانه 55هزارتومانی بنزین تحت عنوان طرح حمایت معیشتی به نزدیک به 60 میلیون ایرانی خبر داد و تاکید کرد که طرح حمایت معیشتی و اصلاح قیمت و سهمیهبندی بنزین در راستای اجرایی شدن مصوبه شورای عالی هماهنگی اقتصادی سه قوه اجرا میشود، بسیاری به این جمعبندی رسیدند که وضعیت اقتصادی جامعه چنان وخیم است که باید منتظر تبعات بیش از پیش آن بود.
حدوداً یک ماه بعد از حوادث تلخ افزایش قیمت بنزین در آبان و تصمیم دولت برای واریز یارانه جدید، جانشین پلیس پایتخت آب پاکی را روی دست همگان ریخت و از وضعیت اقتصادی نامناسبی گفت که باعث افزایش سرقت خرد شده است! اگرچه سردار حمید هداوند، معتادان را عامل اصلی سرقتهای خرد دانست و از طرحی گفت که برای جمعآوری و ساماندهی آنان در دستور کار پلیس است اما حقیقتاً این تقلیل دادن حقیقت و فروکاستن واقعیت است. نگاه تحلیلی آسیب شناسان عمدتاً متکی بر یافتههای علمی و مطالعات میدانی است. آنها بر این باورند که معتادان هرگز به صورت هدفمند و سازمانیافته و همگانی و در مقیاس آماری بزرگ نمیتوانند جرائم خرد را به یکباره افزایش دهند. بلکه افزایش جرائم خرد مستقیماً به پایین آمدن کیفیت زندگی و افزایش فقر ربط دارد. فقیرتر شدن مردم ایران دارد خود را در میان آمار افزایش جرائم خرد فریاد میزند.
اما در پس افزایش جرائم خرد چه تهدیدهایی پنهان است و سیاستگذاران چگونه باید از این بحران جدی اجتماعی به درستی استفاده کنند و ساخت اجتماعی را از یک گذرگاه تاریخی عبور دهند؟ با افزایش میزان جرائم خرد، جنایتهای بزرگتری نیز رخ خواهد داد. افراد برای تامین نیازهای اولیه خود دست به سرقت خرد میزنند و در این راه کارآزمودهتر میشوند و این توالی و تواتر سرقتهای خرد و دیگر خردهجنایتها سبب میشود افراد این شیوه را راهحل و میانبری برای بهبود زندگی خود در نظر بگیرند.
بنابراین ممکن است دست به جنایتهای بزرگتر بزنند و در نتیجه امنیت اجتماعی را به میزان قابل توجهی کاهش دهند. سیاستگذاران باید هرچه سریعتر بسترهای اقتصادی را برای بهبود فضای کسبوکار و تولید و در نتیجه ایجاد اشتغال و کاهش تورم و رکود و از بین بردن شکافهای طبقاتی و... فراهم کنند چرا که اگر روند اقتصادی بهبود پیدا نکند، آسیبهای اجتماعی انباشت میشود و مثل دومینویی همه پیکره اجتماعی ایران را هدف قرار میدهد و تبهکاری حالتی سازمانیافته پیدا میکند و آن روز بسیار دیر است.