خطای تشخیص

سایه فتحی: بارها شنیده‌ایم؛ مسکن موتور محرکه اقتصاد است و برای رونق اقتصاد باید مسکن رونق پیدا کند. عباس آخوندی در هفدهمین همایش سیاست‌های توسعه مسکن در ایران، قاطعانه این دیدگاه را رد کرد و توضیح داد: «اینکه می‌گویند مسکن موتور محرک اقتصاد است و با تزریق پول و یک مداخله اقتصاد را راه بیندازید اشتباه است همانند قبل زندگی مردم مختل و بدتر خواهد شد.»

درباره دیدگاه اثر مسکن در رونق اقتصادی دو دیدگاه وجود دارد. دیدگاه نخست که پیش‌تر حتی از نظر اقتصاددانان برجسته نیز اعلام شده این است که در حال حاضر سوخت رشد اقتصادی بخش نفتی به اتمام رسیده است و اگر به دنبال رشد اقتصادی بالا هستیم، باید این ظرفیت را در سایر بخش‌ها جست‌وجو کرد. دیدگاه دیگر اما معتقد است که نمی‌توان به بخش مسکن به عنوان یک تکانه بزرگ برای خروج از رکود نگاه کرد. به اعتقاد این گروه، مسکن در کوتاه‌مدت می‌تواند رشد اقتصادی را تحریک کند ولی اگر بخواهیم به مسکن نگاه بلندمدت در رشد داشته باشیم پتانسیل لازم را ندارد. بنابراین نمی‌توان به بخش مسکن به شکل صرف اتکا کرد، چرا که نمی‌تواند پیشران اقتصاد ایران باشد. حتی ممکن است تاکید بر جذب سرمایه در این بخش عملاً باعث شود که سرمایه داخلی در این بخش حبس شود. به اعتقاد گروه دوم، یکی از دلایل اصلی آن این است که بخش مسکن در ایران نمی‌تواند منابعی از خارج کشور جذب کند یا اینکه باعث جذب منابع سرمایه‌گذاران خارجی شود. وقتی چنین موانعی در این بخش وجود دارد نمی‌توان از آن انتظار داشت رشد در بلندمدت ایجاد کند.

اما بدون شک یکی از این بخش‌ها که اثر قابل توجهی در افزایش اشتغال و تولید صنایع خواهد داشت، بخش ساختمان است. بر اساس بررسی‌هایی که صورت گرفته است، بخش مسکن به صورت مستقیم تا هفت درصد و به صورت غیرمستقیم 13 درصد از تولید ناخالص داخلی را در برمی‌گیرد. بر اساس بررسی‌های صورت گرفته به ازای هر 60 متر‌مربع ساخت‌وساز یک شغل مستقیم در کشور ایجاد یا تثبیت می‌شود. همچنین بر اساس تحلیل‌های صورت گرفته، به ازای هر 200 مترمربع ساخت‌وساز، حدود یک شغل غیرمستقیم در کشور وجود خواهد داشت. از نظر حجم اشتغال نیز، گفته شده است 13 تا 15 درصد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم وابسته به این صنعت هستند. این سهم از اشتغال‌زایی و تولید باعث شده که بسیاری از سیاستگذاران، در سال‌های گذشته، سرمایه‌گذاران را تشویق به سرمایه‌گذاری و تجهیز منابع در این بخش کنند. با افزایش بازدهی کوتاه‌مدت حتی بانک‌ها نیز وارد این بازی شدند و بسیاری از منابع بانک‌ها وارد این بخش شد، اما سکته قیمتی در این بخش، باعث شد که طی چهار سال گذشته منابع بانک‌ها و بسیاری از سرمایه‌گذاران در این بخش قفل شود. حال اقتصاددانان معتقدند که نباید به این بخش به عنوان نجات‌دهنده اقتصاد کشور و پیشران رونق اقتصادی نگاه شود، زیرا عملاً این روند در بلندمدت با توجه به ظرفیت‌های محدود توسعه، امکان‌پذیر نخواهد بود. در این راستا وزیر راه و شهرسازی نیز با گروه دوم هم‌نظر بوده و سعی می‌کند که دیدگاه دیگر مسوولان و کارشناسان را نیز در این خصوص تغییر دهد.