جهان پیشرو در سال 2024
ده روند تجاری و پانزده پیشبینی برای صنعت
1- با کندی رشد قیمتها، بانکهای مرکزی از جمله فدرالرزرو آمریکا به تدریج نرخ بهره را کاهش میدهند. اما تورم جهانی هنوز در سطح پنج درصد باقی میماند و مصرفکنندگان مقتصدانه رفتار میکنند.
2- مصرف انرژی تجدیدپذیر در میان تلاشها برای کند کردن روند تغییرات اقلیمی تا 11 درصد بالا میرود، اما سوختهای فسیلی همچنان بیش از چهارپنجم از تقاضای انرژی را پاسخ میدهند.
3- هزینهکرد در فناوری اطلاعات تا حدود 9 درصد افزایش مییابد. هوش مصنوعی شور و هیجان زیادی ایجاد میکند اما درآمد آن زیاد نیست و نگرانیهای مربوط به آن هم تشدید میشود.
4- شکاف بین زیرساختارهای مورد نیاز جهان و آنچه به دست میآورد به سه تریلیون دلار میرسد. آسیا برای پر کردن چاله زیرساختاریاش، سرمایهگذاری ناخالص ثابت خود را تا چهار درصد گسترش میدهد.
5- به لطف انتخابات ریاستجمهوری آمریکا و رویدادهای بزرگ ورزشی از جمله المپیک پاریس درآمد صنعت تبلیغات تا پنج درصد افزایش مییابد.
6- با وجود ابهامات اقتصادی و ژئوپولیتیک، گردشگری جهانی افزایش مییابد و درآمد بیسابقه 5 /1 تریلیوندلاری ایجاد خواهد کرد. قیمتهای بالا و عشق به سفر در دوران پس از همهگیری در این افزایش موثرند.
7- جهان رو به کهنسالی پول زیادی را برای سلامت خرج میکند. از هر ده نفر یکی بالای 65 سال سن خواهد داشت و هزینه مراقبتهای درمان به یکدهم تولید ناخالص داخلی جهان میرسد.
8- آمریکا 886 میلیارد دلار به امور دفاعی اختصاص میدهد؛ از تایوان حمایت و با چین مقابله میکند. همسایگان چین از جمله ژاپن، تایوان و فیلیپین نیز هزینه دفاعی خود را بالا میبرند.
9- خودروهای برقی تحت حمایت دولتها با سرعت پیشرفت میکنند. از هر چهار خودرو جدید یک دستگاه برقی خواهد بود و بیش از نیمی از این خودروها در چین به فروش میرسند.
10- امکان دورکاری در 60 درصد از بنگاههای آمریکایی فراهم میشود و یکپنجم از فضای اداری در این کشور خالی میماند. با وجود سختگیری کارفرمایان اروپایی نرخ خالی ماندن فضای اداری در آنجا فقط هشت درصد خواهد بود.
محیط کسبوکار
با افزایش تنشهای آمریکا و چین و تداوم جنگهای اوکراین و غزه وضعیت ژئوپولیتیک در سال 2024 یک بار دیگر تشدید خواهد شد. تورم کاهش مییابد و نرخ بهره تعدیل میشود. موانع زنجیرههای عرضه برطرف میشوند و قیمت کالاهای تجاری هم به ثبات میرسد. در میان روند بیفروغ توسعه در کشورهای ثروتمند، تولید ناخالص داخلی جهان فقط 2 /2 درصد رشد میکند. کشورهای در حال توسعه عملکرد بهتری دارند، اما چین سرمایهگذاری شرکتی را به رقبا میبازد. شرکتها با مقررات زیستمحیطی جدید و احتمالاً حداقل نرخ مالیات شرکتی جهانی مواجه خواهند شد.
خودروسازی
صنعت خودرو در سال 2024 کند میشود. فروش جهانی به سطح دوران قبل از همهگیری نمیرسد. در مقایسه با سال 2023 فروش خودروهای نو شخصی و تجاری به ترتیب سه و یک درصد افزایش مییابد. گازوئیل از بسیاری مناطق دارای تصاعد پایین حذف و مصرف آن در شهرهای فرانسه ممنوع میشود. اما خودروهای برقی با سرعت پیش میتازند. حدود 25 درصد از خودروهای جدید برقی هستند و بیش از نیمی از آنها در چین به فروش میرسند. بازار کمسودده این خودروها هنوز به حمایت دولت وابسته میماند. خودروسازان چینی از معافیت مالیاتی و افزایش صادرات بهرهمند میشوند. خریداران آمریکایی میتوانند اعتبارات مالیاتی خودروهای برقی را به واسطه انتقال و چسبندگی قیمتها کاهش دهند. خودروسازان بریتانیا باید 22 درصد از فروش خود را به خودروهای برقی اختصاص دهند و اگر نتوانند به اندازه کافی قطعات را در داخل تولید کنند مشمول پرداخت تعرفههای پس از برگزیت خواهند شد. با گسترش رقابت سرمایهگذاری آمریکا، چین، ژاپن و اتحادیه اروپا در خودروهای برقی و تولید باتری قوانین مزاحم مشابه زیاد میشوند. آمریکا با استفاده از حدود 108 میلیارد دلار اعتبار این موضوع ظرفیت باتریسازی خود را تقریباً دو برابر میکند. شرکت رنو قصد دارد امپیر (Ampere) کسبوکار الکتریکی خود را در بورس عرضه کند و نیسان سهمی در آن خواهد داشت. با همگرا شدن استانداردهای شبکه، شارژرهای نوع تسلا با همتایان اروپایی و چینی به رقابت میپردازند. در اروپا و آمریکا برای خودروهای بدون سرنشین هم مقررات جدیدی وضع میشود.
دفاع و هوا-فضا
با وجود جنگ اوکراین و تشدید تنشهای چین و آمریکا قدرتهای نظامی بودجه دفاعی خود را افزایش میدهند. انتظار میرود حدود یکسوم از اعضای ناتو هدف درازمدت تخصیص دو درصد از تولید ناخالص داخلی به امور دفاعی را در هفتاد و پنجمین سالگرد این پیمان برآورده کنند. فنلاند، عضو جدید ناتو، در میان آنها خواهد بود. بریتانیا و لهستان هدف را حفظ میکنند، اما فرانسه به آن نمیرسد. سوئد، عضو جدید دیگر ناتو هم از هدف عقب میماند. آمریکا که بزرگترین هزینهکرد دفاعی را در جهان دارد، 886 میلیارد دلار به آن اختصاص میدهد. حدود 13 میلیارد دلار علاوه بر 45 میلیارد دلار قبلی به اوکراین کمک میشود. هزینههای بیشتری به تجهیز نیروی هوایی آمریکا و جنگندههای نسل جدید اختصاص مییابد. ولخرجیهای عموسام سرمایههای خطرپذیر را به سمت بنگاههای نوپای دارای فناوری بالا میکشاند و دفاع فضایی را تقویت میکند. آمریکا پس از وقفهای 52ساله به ماه بازمیگردد. با وجود این رشد بودجه کل دفاعی آمریکا فقط سه درصد خواهد بود که متناسب با تورم و افزایش حدود هفتدرصدی بودجه دفاعی چین پیش میرود. ترس از چین هزینههای دفاعی را در آسیا بالا میبرد. فیلیپین افزایشی دورقمی دارد و ژاپن بودجه دفاعی را به بالاترین سطح تاریخی میرساند. تایوان مدت خدمت سربازی اجباری را افزایش میدهد و توان دفاع در برابر پهپادها را تقویت میکند. هند که هنوز بزرگترین خریدار اسلحه روسی است با سفارش از کشورهای غربی خریدهایش را تضمین میکند. اسلحهسازان چین از افزایش سفارشهای پاکستان سود میبرند. آمریکا، چین و ژاپن تلاش برای توسعه و شناسایی موشکهای فراصوت را سرعت میدهند، چون روسیه استفاده از آنها را بیشتر کرده است.
انرژی
استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر 11 درصد افزایش مییابد و به سطح بالای جدیدی میرسد، اما در سال 2024 سوختهای فسیلی همچنان 80 درصد از تقاضای انرژی در جهان را تامین خواهند کرد. با بهبود اقتصادها مصرف نفت یک درصد بالا میرود اما تولید بیشتر از جانب عربستان و آمریکا بهای آن را در کمتر از 85 دلار در هر بشکه نگه میدارد. با وجود تردید سرمایهگذاران در مورد زغالسنگ، مصرف گاز و زغالسنگ هم اندکی بیشتر میشود. بریتانیا (و شاید ایتالیا) نیروگاههای زغالسوز خود را تعطیل خواهند کرد اما تقاضای آسیا برای این ماده کثیف تشدید میشود. در مقایسه با سال 1990، مصرف سوختهای فسیلی در سال 2024، 70 درصد تصاعد بیشتر کربن را به همراه میآورد و بخشی از اهداف انرژی پاک را خنثی میکند. برنامه صفر خالص بریتانیا شرکتها را به کاهش تصاعد ملزم میکند. اتحادیه اروپا هم تحت «پیمان سبز» یارانههایی اعطا میکند. آمریکا به دنبال ذخیره انرژی و چین به دنبال رشد با کربن کمتر خواهند بود. به لطف قانون کاهش تورم آمریکا و برنامه برق تجدیدپذیر اروپا مصرف برق بادی و خورشیدی به دو برابر سطح سال 2019 میرسد. هزینه تولید انرژی تجدیدپذیر کاهش مییابد اما همچنان 10 تا 15 درصد بیشتر از میزان آن در سال 2020 خواهد بود. حداقل 11 نیروگاه اتمی از جمله در مکانهای جدیدی مانند بنگلادش و ترکیه افتتاح خواهد شد. سرمایهگذاری در هیدروژن در آلمان، اردن و دیگر نقاط افزایش مییابد. با وجود این انرژیهای هستهای و تجدیدپذیر رویهمرفته کمتر از 20 درصد از کل انرژی مورد نیاز را تامین میکنند. یکی از موانع سر راه تغییرات اقلیمی است، چون خشکسالی تولید برق آبی را پایین میآورد.
خدمات مالی
افزایش نرخ بهره در سال 2024 متوقف و سودآوری بسیاری از بانکها کمتر میشود. کاهش درآمد خالص حاصل از نرخ بهره و پایین آمدن ارزش سبد دارایی املاک تجاری به بانکهای آمریکایی آسیب میزند. اکثر بانکهای اتحادیه اروپا پس از سال دشوار 2023 شاهد کاهش وامهای معوق خواهند بود و از طریق انتشار اوراق بدهی وابستگی خود را به بانک مرکزی کمتر میکنند. بانکهای آسیایی رشد قدرتمندتری خواهند داشت، چون چین حمایت خود را از بازار املاک آسیبدیدهاش بیشتر میکند. با چرخش جهان به سمت بانکداری دیجیتال، شمار شعبههای بانکی و دستگاههای خودپرداز کمتر خواهد شد. بانکهای اتحادیه اروپا به استیبل کوینها (Stable Coins) روی میآورند و بانکهای برزیل از رئال دیجیتال حمایت میکنند. با این حال شگفتیهای فناوری مالی پایانی ندارند و بسیاری از سرمایهگذاران خواستار سودآوری بنگاههای نوپا هستند. به لطف بازارهای نوظهور پرتکاپو و سهام شرکتهای فناوری بازارهای سهام مالکانه رونق میگیرند. لندن در مقابل تلاش اتحادیه اروپا برای کنترل معامله سهام مقاومت میکند و هند در بازارهای مالی آسیا جاپای خود را محکم میکند. مقررات در حوزه مالی سختگیرانهتر میشوند. اجرای مقررات ریسک بانکی بازل3 در دوسوم از کشورها به مرحله نهایی میرسد. آمریکا الزامات سرمایهای بانکها را افزایش میدهد. بیمهگران نیز با مقررات سرمایهای جدید و ادعای خسارات سنگین اقلیمی روبهرو خواهند شد.
غذا و کشاورزی
نشریه اکونومیست پیشبینی میکند که کاهش بهای سوخت و کود و همچنین برداشت خوب محصول در سال 2024 شاخص بهای محصولات کشاورزی را برای دومین سال متوالی پایین آورد. اما این پیشبینی ریسکهای زیادی دارد و عرضه غذا در جهان ایمن نیست. جنگ و آبوهوای نامساعد گرسنگی را بر بیش از 345 میلیون نفر تحمیل میکنند. نااطمینانی در کمربند دریای سیاه زیاد است و روسیه میتواند با بستن راه صادرات غلات اوکراین عرضه جهانی را به خطر اندازد. پدیده النینو که محصول آبهای گرم اقیانوس آرام است تلاطمات آبوهوایی شدیدی پدید میآورد که سه تریلیون دلار برای اقتصاد جهان هزینه دارد. النینو تا اواسط سال 2024 فروکش میکند اما بازدهی کشاورزی در آفریقا، آسیا و آمریکای مرکزی را تهدید خواهد کرد. کشورها با اعطای یارانه و کنترل قیمت به این مشکلات واکنش نشان میدهند. هند یکی از بزرگترین تولیدکنندگان غذای جهان صادرات برنج و شکر را محدود کرده است. غذای سالم بار دیگر پرطرفدار خواهد شد. کانادا تبلیغات غذاهای مضر را محدود میکند. لهستان قصد دارد فروش نوشابههای انرژیزا را به کودکان ممنوع کند. حتی کشورهای در حال توسعه مانند کلمبیا و فیلیپین تعرفه نوشیدنیهای شیرین و غذاهای فرآوریشده را بالا میبرند.
چه میشود اگر؟
تهدید تغییرات اقلیمی برای کسبوکارها به طور یکنواخت افزایش مییابد. دمای جهانی قطعاً از سطح هدف 5 /1 درجه بالاتر از سطوح قبل از دوران صنعتی تجاوز خواهد کرد و توافق 2015 رهبران جهان در پاریس جامه عمل نمیپوشد و باید برای تحقق آن منتظر ماند. دانشمندان میگویند این هدف با احتمال 66 درصد در سالهای 2027-2023 برآورده میشود. الگوهای آبوهوایی النینو که از سال 2023 آغاز شد هوای گرم بیشتری را به همراه دارد. اما اگر دمای جهان از آستانه 5 /1درجهای در سال 2024 فراتر رود چه؟ دمای بالاتر به بازدهی محصولات کشاورزی آسیب میزند و امید به کاهش تورم را از بین میبرد. این امر به همراه آبوهوای گرم خریداران را در خانه نگه میدارد و به تولیدکنندگان کالاهای مصرفی آسیب میزند چون مجبور میشوند باز هم قیمتها را کاهش دهند. زمستانهای گرم و تابستانهای سوزان به کسبوکارها -از پیستهای اسکی فرانسه تا پارکهای سرگرمی آمریکا- زیان وارد میکند. بهرهوری نیروی کار در حوزههای تدارکات، تحویل کالا و ساختوساز کاهش مییابد. هماکنون دمای سوزان باعث وقوع چند اعتصاب در بنگاههایی مانند یوپیاس (UPS) و آمازون شد. افزایش استفاده از دستگاههای خنککننده میتواند به کمبود برق در سرتاسر جهان منجر شود. در مناطقی که در معرض تندباد و آتشسوزی قرار دارند حق بیمه بالا میرود و بسیاری از نقاط آمریکا را نمیتوان بیمه کرد. بنابراین شرایط هم برای کسبوکارها و هم برای بسیاری امور دیگر نامساعد خواهد بود.
مراقبتهای بهداشتی
پول نمیتواند تمامی نابسامانیهای بخش درمان در سال 2024 را برطرف کند. هزینههای درمان که قبلاً به خاطر همهگیری و تورم بالا رفتهاند بیش از 10 درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را میبلعند. با وجود این، امید به زندگی در نیجریه 30 سال کمتر از هنگکنگ خواهد بود. حتی در این صورت 10 درصد از انسانها بالای 65 سال سن خواهند داشت. کشورهای توسعهیافتهای که جمعیت آنها رو به پیری میرود برای جذب کارکنان بخش درمان با یکدیگر رقابت میکنند. تعداد زیادی از این کارکنان دچار افسردگی شغلی میشوند و برخی دست از کار میکشند.
دولتها تلاش میکنند شکافها را پر کنند. حدود 80 درصد از هزینهها از طریق منابع عمومی مانند مالیات یا بیمه اجباری تامین میشوند. این نسبت تا قبل از کووید 75 درصد بود. مصر برنامه بیمه سلامت همگانی را به شهرهای بیشتری تعمیم میدهد. اسلوونی برنامه درمان درازمدتی تهیه میکند. هند تا قبل از انتخابات نمیتواند بودجه بهداشت و درمان را بالا ببرد. آمریکا بسته به تشخیص هر ایالت بر کاهش هزینهها و پایان دادن به (یا دفاع از) حق سقط جنین تمرکز میکند. درمان خصوصی رشد ناچیزی خواهد داشت. آمازون و والمارت درمانگاههای جدیدی تاسیس میکنند اما شرکت سیویاس هلث (CVS Health) به کاهش کارکنان میاندیشد. فروش جهانی اقلام دارویی از 6 /1 تریلیون دلار تجاوز میکند و آمریکا و چین به ترتیب یکسوم و یکدهم از آن را نصیب خود میکنند. بسیاری از حق اختراعات منقضی خواهند شد. در سال 2024 داروهایی با ارزش 38 میلیارد دلار -از جمله بسیاری از داروهای فناوری زیستی- به خاطر رقابت تولیدکنندگان ارزانتر میشوند. پژوهشگران بر سر حق ثبت mRNA به رقابت میپردازند و داروهای ضدچاقی بیشتر میشوند. همهگیری تقریباً از بین میرود اما فراموش نمیشود. پیشنویس یک توافقنامه جهانی مردم را برای همهگیری بعدی آماده میکند.
زیرساختارها
شاید در زمان انتخاب رئیسجمهور، بهبود زیرساختارهای قدیمی آمریکا در راس اولویتهای رایدهندگان نباشد. با وجود این جو بایدن تلاشهای خود را برای تقویت بخش برق و حملونقل به رخ خواهد کشید. اما نتایج این تلاشها به کندی آشکار میشوند. سرمایهگذاری ثابت ناخالص که مقیاسی برای هزینهکرد زیرساختارهاست در آمریکای سال 2024 بر مبنای واقعی کمتر از یک درصد رشد میکند، در حالی که رشد جهانی آن 7 /2 درصد خواهد بود. با این نرخ، شکاف بین هزینهکرد زیرساختاری آمریکا و مقدار مورد نیاز این کشور در دهه منتهی به 2029 معادل 6 /2 تریلیون دلار یا هر سال 260 میلیارد دلار خواهد شد.
شکاف در آسیا بزرگتر و سالانه 459 میلیارد دلار و در کل جهان سه تریلیون دلار است. سرمایهگذاری ثابت ناخالص آسیا در سال 2024 رشدی چهاردرصدی خواهد داشت. اندونزی به تنهایی 28 میلیارد دلار به این امر اختصاص میدهد. چین بر زیرساختارهای دیجیتال و دفع زباله تمرکز میکند. آلمان در راس رشد یکدرصدی اروپا قرار میگیرد و 61 میلیارد دلار برای زیرساختارهای سبز در نظر میگیرد.
سرمایهگذاری در انرژی خورشیدی و بادی رکوردی جهانی را ثبت میکند و بیشتر آن در چین خواهد بود. کشورهای بالتیک که از نمایش قدرت مسکو به هراس آمدهاند شبکههای برق خود را از روسیه جدا و به اروپای مرکزی متصل میکنند. تسلا و دیگر خودروسازان شبکههای شارژ میسازند. هند نیز به ساخت بزرگراه روی میآورد و از این بابت به سطح آمریکای دیوانه اتومبیل میرسد.
چه میشود اگر؟
آیا امکان دارد یوآن چین ارز برتر جهان شود؟ بهرغم تلاشهای چین برای افزایش کاربری یوآن در تجارت و پرداختهای بینالمللی، چنین چشماندازی بسیار دور به نظر میرسد. سهم یوآن از تامین مالی تجاری جهان فقط پنج درصد است در حالی که سهم دلار به 85 درصد میرسد و 59 درصد از ذخایر ارزی جهان هم دلاری است. ماهیت تبدیلناپذیری یوآن بزرگترین نقص آن بهشمار میرود. اما از ژانویه سال 2024 این واحد پولی تقویت میشود چون گروه بریکس (شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) با پیوستن آرژانتین، مصر، اتیوپی، ایران، عربستان سعودی و امارات متحده عربی به بریکسپلاس تبدیل خواهد شد. اگر بریکسپلاس استفاده از یوآن در تجارت را آغاز کند چه خواهد شد؟ اعضای این گروه 25 درصد از کل صادرات و 42 درصد از تجارت نفت را در اختیار دارند. درست است که اکثر کشورهای بریکس به دلار متکی هستند و برخی پول خود را به آن پیوند زدهاند اما برزیل و روسیه هماکنون با چین به روبل تجارت میکنند. ایران با فروش نفت به چین بر حسب یوآن تحریمها را دور میزند. آرژانتین با استفاده از سوآپ یوآن بدهی خود را به صندوق بینالمللی پول پرداخت کرد. اگر عربستان و امارات در سال 2024 بپذیرند که تجارت نفت در بریکس را با یوآن انجام دهند و برزیل در تجارت با آرژانتین از آن استفاده کند سلطه دلار تضعیف خواهد شد.
فناوری اطلاعات
بنا به گزارش موسسه مشاورتی گارتنر (Gartner)، هزینهکرد جهانی فناوری اطلاعات در سال 2024 پس از دو سال کندی رشد سرعت میگیرد و تقریباً 9 درصد رشد میکند. هزینهکرد سختافزارها دوباره بالا میرود. انتقال محمولههای کامپیوترهای شخصی به 261 میلیون دستگاه میرسد، هرچند هنوز از آمار سال 2019 کمتر است. هوش مصنوعی پویاترین حوزه فناوری خواهد بود. کسبوکارها برای تقویت بهرهوری، کاهش هزینهها و مدیریت ریسک به هوش مصنوعی و دیگر فناوریهای جدید چشم دوختهاند. اما هوش مصنوعی به آن اندازه که طرفدارانش امیدوارند درآمدزایی نمیکند.
با اجرای کامل قانون بازارهای دیجیتال در سال 2024، اتحادیه اروپا جایگاه خود را به عنوان تنظیمگر جهانی فناوری مستحکم میکند. قوانین خاص هوش مصنوعی تدوین میشوند و مقرراتگذاران تلاش میکنند بر باتها (bot) نظارت کنند. الگوریتمها یکبار دیگر نگرانیهای مربوط به اطلاعات غلط و امنیت سایبری را تشدید میکنند و مقرراتگذاران اتحادیه اروپا با قدرت واکنش نشان میدهند. اعضای این بلوک تا ماه اکتبر آییننامهای را برای مقابله با متخلفان میپذیرند. همزمان، بانک مرکزی اروپا در میان ابهامات اقتصادی، تابآوری سایبری بانکهای برتر را در معرض آزمون استرس قرار میدهد.
پیشرفتهای فناوری تقاضا برای نیمهرساناهای پیشرفته را بالا میبرد اما فراوانی عرضه بر اقلامی مانند تراشههای حافظه (کاربردی در الکترونیک مصرفکننده) تاثیر میگذارد. دولتهای غربی با اعطای یارانه تولیدکنندگان نیمهرسانا را به داخل کشورهایشان میکشانند و با سلطه چین مقابله میکنند. اما منتظر اخبار کمبود نیروی کار و تاخیر در افتتاح کارخانهها باشید. به عنوان مثال میتوان به تاخیر در افتتاح اولین کارخانه تراشهسازی TSMC در آمریکا اشاره کرد. قرار بود این کارخانه در سال 2024 راهاندازی شود اما این کار تا سال 2025 به تاخیر افتاد. بازمهندسی زنجیرههای عرضه با اهداف ژئوپولیتیک میتواند نوآوریها در فناوری را تسهیل کند.
رسانه و سرگرمی
امید بر آن است که درآمد جهانی تبلیغات پس از سال نومیدکننده 2023 دوباره زنده شود. شرکت رسانهای دنتسو (Dentsu) پیشبینی میکند این درآمد در سال 2024 با پنج درصد افزایش به 5 /762 میلیارد دلار برسد. این افزایش به دلیل انتخابات ریاستجمهوری آمریکا، المپیک پاریس و تورنمنت فوتبال یورو 2024 اتفاق میافتد. بیش از نیمی از این هزینهکرد به تبلیغات دیجیتال مربوط میشود. فروشگاههای خردهفروشی لوازم الکترونیک هم آگهیها را در شعبهها و وبسایتهایشان به نمایش میگذارند تا بخشی از کاهش هزینهکرد مصرفکنندهها را جبران کنند.
با افزایش تبلیغات دیجیتال نگرانیها پیرامون حفظ حریم خصوصی تشدید میشوند. گوگل در سال 2024 از اپل پیروی و کوکیهای (Cookies) شخص ثالث را مسدود میکند. اما مقرراتگذاران خشم خود را متوجه برتری گوگل در تبلیغات دیجیتال میکنند. پرونده فدرال آنتیتراست که دومین پرونده علیه گوگل در سالهای اخیر است به دادگاههای آمریکا میرسد. مقامات آمریکا خودتنظیمگری بهوسیله بنگاهها را ترجیح میدهند اما ممکن است در سال انتخابات جلوی استفاده از هوش مصنوعی در تبلیغات سیاسی را با هدف ریشهکنی اطلاعات غلط بگیرند.
محتوای تولیدشده بهوسیله هوش مصنوعی هالیوود را هم به دردسر میاندازد. نگرانیهای مربوط به رقابت با باتها آتش اعتصاب نویسندگان و بازیگران را روشن کرد. خروج آنها ممکن است نمایش فیلمهای مشهوری مانند «ماموریت غیرممکن: تعیین موقعیت، بخش دو» را به تاخیر اندازد (تام کروز در این فیلم با یک هوش مصنوعی شیطانی درگیر میشود). این امر مانع از بازگشت درآمد سینمای آمریکا به دوران قبل از کووید خواهد شد. خدمات پخش اینترنتی هم در جذب اشتراک مشکل خواهند داشت. دیزنیپلاس با تقلید از نتفلیکس به مشترکان اجازه نمیدهد گذرواژههایشان را در اختیار دیگران قرار دهند. همچنین، این شرکت بنگاه پخش هولو (Hulu) را طبق قرارداد سال 2019 تصاحب میکند. باید منتظر ماند و دید که آیا این اقدام در نهایت سودی برای دیزنیپلاس دارد یا خیر.
فلزات و معادن
بهای بسیاری از کالاهای تجاری بخش تجاری در سال 2024 کاهش مییابد اما اکثر فلزات گرانتر میشوند. مس ستاره درخشان سرمایهگذاری سبز میشود و اقتصاد دیجیتال تقاضا برای کابلهای برق و باتریها را افزایش میدهد. بنگاههای ساختوساز و خودروسازان آسیایی قیمت آلومینیوم را بالا میبرند. بهای فولاد هم افزایش مییاید اما باز هم از نقطه اوج سال 2021 خود حدود 36 درصد کمتر خواهد بود. با توقف افزایش نرخ بهره و جستوجوی سرمایهگذاران برای دارایی ایمن، طلا و پلاتین جذابیت بیشتری پیدا میکنند.
تمام فلزات جذاب نیستند. نیکل و روی در سال 2022 اوج گرفتند اما جهش تولید در اندونزی و چین قیمت آنها را سرکوب میکند. سرب نیز کمارزش میشود چون از خودروهای بنزینی و گازوئیلی حذف خواهد شد. با افزایش تولید لیتیوم بهوسیله زیمبابوه (با بزرگترین ذخایر) و دیگر کشورها بازار آن مازاد پیدا میکند. تولیدکنندگان فولاد و آلومینیوم نیز در سازوکار تعدیل مرزی کربن اتحادیه اروپا با کارمزدهای جدید روبهرو خواهند شد.
اروپا و آمریکا سعی میکنند نگذارند چین در فرآروی مواد معدنی ضروری برای انرژی پاک برتری داشته باشد. آنها به این منظور در معادن همهجا -از استرالیا تا شیلی- سرمایهگذاری خواهند کرد. آنگولا و بوتسواتا در استخراج الماس با یکدیگر همکاری میکنند. خصوصیسازی شرکت تولید الماس آنگولا این روند را سرعت میدهد.
املاک
سرمایهگذاران در املاک تجاری در سال 2024 نقرهداغ خواهند شد چون نرخ بالای بهره، انقضای قراردادهای اجاره و تغییر الگوهای کاری تقاضا را سرکوب میکنند. حدود 60 درصد از شرکتهای آمریکایی امکان دورکاری را فراهم میکنند و در نتیجه یکپنجم ادارات خالی میشوند. نرخ خالی بودن ادارات در کانادا 15 درصد و در اروپا که کار ترکیبی کمتری دارد به هشت درصد میرسد. بازار املاک چین (و امور مالی مناطق) بهرغم حمایتهای دولت متزلزل خواهد بود. دیگر نقاط آسیا شاهد بهبود متناسب قیمتها خواهند بود.
اما در برخی مناطق به خاطر کندی عرضه قیمتها بالا میروند چون پروژهها به تاخیر میافتند یا لغو میشوند. مناطق تجاری متراکمتر و ساختمانهای سبز پرطرفدارتر خواهند شد. تقاضا برای انبار و کارخانه بالا میرود. املاک بخش درمان و مراکز دادهها جذابیت بیشتری پیدا میکنند. با کاهش نرخ بهره در اواخر سال 2014 سرمایهگذاران دوباره به املاک بازمیگردند. بریتانیا درصدد جذب مجموعههای سرمایهگذاری در املاک است و در هند نیز چندین مورد از این مجموعهها بورسی میشوند. سختگیریهای چین در بخش املاک خریداران را به سمت دوبی یا استرالیا میراند. با تسهیل مقررات برخی ادارات و مغازههای متروک به خانههای مسکونی تبدیل میشوند. اما حتی در این صورت هم نرخ بالای بهره وام مسکن و کمبود خانههای جدید کار خرید املاک را دشوار میکند. بهای مسکن که در نتیجه کووید بالا رفته بود در اکثر نقاط اروپا کاهش مییابد اما در آمریکا همچنان بالا میماند. اجاره خانه در آمریکا ارزانتر از لندن خواهد بود، هرچند دولت بریتانیا تلاش زیادی برای بهبود حقوق مستاجران انجام داده است. برخی شهرها برای اجارههای کوتاهمدت محدودیتهایی اعمال میکنند.
خردهفروشی
کمرنگ شدن تورم در سال 2024 خردهفروشی را در مبنای واقعی تا دو درصد افزایش میدهد که تقریباً دو برابر سرعت رشد آن در سال 2023 است. اما مصرفکنندگان بلافاصله نرخ بالای بهره، کاهش پسانداز خانوارها و افزایش نکول کارتهای اعتباری را از یاد نمیبرند. بنابراین بازارهای خردهفروشی در غرب آرام میمانند. این بازارها در بریتانیا و آلمان پس از دو سال انقباض به آهستگی رو به بهبود خواهند گذاشت. آمریکا یک سال رکود دیگر را پیشرو دارد.
حتی چین، دومین بازار بزرگ خردهفروشی جهان، فقط چهار درصد رشد میکند، در حالی که قبل از کووید نرخ رشد آن بهطور میانگین هفت درصد بود. بازار متزلزل املاک چین و کمبود کار برای جوانان را میتوان از دلایل این امر دانست. خردهفروشانی که در پی جذب مصرفکنندگان آسیایی هستند به سراغ جنوب شرق آسیا میروند. مالزی، تایلند و ویتنام در این منطقه سریعترین رشد را دارند. رونق تجارت الکترونیکی (که محصول دوران همهگیری است) در کشورهای در حال توسعه به این روند کمک میکند. سریعترین نرخ رشد فروش آنلاین را در هند خواهیم دید. سیاستگذاران این کشور سخت در تلاشاند تا فناوریهای مالی (فینتک) و دیگر اشکال دیجیتالسازی را تقویت کنند.
ورزش
در تابستان سال 2024 پاریس پس از یک قرن و برای سومینبار میزبان بازیهای المپیک خواهد بود. پس از مراسم افتتاحیه در کنار رود سن، رویدادهای المپیک و پارالمپیک در مناطق دیدنی فرانسه برگزار میشوند. رقص نمایشی اسبها (درساژ) در ورسای و فوتبال نابینایان در کنار برج ایفل برگزار خواهد شد. میدان کنکورد پاریس عرصه رقص بریک المپیک و جزیره تاهیتی میزبان موجسواری هستند. مقررات مربوط به مکانهای اجارهای سختگیرانه هستند اما این امر مانع از آن نمیشود که مردم پاریس خانههایشان را به بیش از یک میلیون بازدیدکننده اجاره دهند.
رویدادهای ورزشی دیگر هم برای جلب توجه با یکدیگر رقابت میکنند. تورنمنت فوتبال یورو 2024 در ماه ژوئن و شش هفته قبل از بازیهای المپیک پاریس در آلمان آغاز میشود. بازیهای آفریقایی که یک سال به تاخیر افتاده است همزمان با المپیک در ماه آگوست در کشور غنا برگزار میشوند. بازیهای کوپا (فوتبال) آمریکا پس از انصراف اکوادور از میزبانی به دلایل امنیتی به ایالاتمتحده منتقل میشوند. جام ملتهای آفریقا در ساحل عاج و جام آمریکا هم در ساحل بارسلونای اسپانیا برگزار خواهند شد.
رویدادهای زنان هم در کانون توجه خواهد بود. زنان دوچرخهسوار برای سومینبار در تور فرانسه رکاب میزنند. همزمان با برگزاری اولین جامجهانی کریکت مردان در آمریکا، بنگلادش میزبان نسخه زنانه آن خواهد بود. برای اولینبار بازیکنان دوجنسیتی در این بازی شرکت میکنند. توجه داشته باشید که زنان ترنس به خاطر داشتن تستوسترون بالا از حضور در بازیهای المپیک منع شدهاند.
مخابرات
به گفته نهاد صنعتی GSMA، در سال 2024 شبکه 5G جای 4G را میگیرد و به شبکه برتر موبایلی در چین تبدیل میشود. اما فقط 20 درصد از جهان شبکه 5G خواهند داشت. اریکسون سازنده زیرساختارهای مخابراتی گزارش میدهد که در سال 2024 یکچهارم جمعیت جهان هنوز از دسترسی به پهنای باند موبایلی محروم خواهند بود.
کمکها از آسمان فرا میرسند. ایلانماسک که در جریان جنگ اوکراین به این کشور کمک کرد تا اتصال شبکه را حفظ کند امیدوار است مجوز گسترش خدمات اینترنت ماهوارهای استارلینک به اندونزی را دریافت کند. این اتفاق سرعت دسترسی و انتقال را در کشوری با بدترین ضریب نفوذ اینترنت در آسیا بهبود میبخشد. جف بزوس میلیاردر دیگر حوزه فناوری از پروژه کویپر (Kuiper) حمایت میکند که قصد دارد اولین ماهوارههای تجاری را در سال 2024 به فضا بفرستد. تعدادی از دولتها دوست ندارند تسلیم سلطه آمریکا بر آسمانها شوند. چین، اتحادیه اروپا و روسیه ماهوارههای خودشان را پرتاب میکنند. گسترش ارتباطات اینترنتی بازار جهانی تلفنهای هوشمند را تا حدی از آشفتگی خارج میکند. سامسونگ و اپل همچنان بزرگترین شرکتهای سازنده تلفن هوشمند خواهند بود اما شرکت ترنسیون (Transsion) هم در زمره پنج شرکت برتر قرار میگیرد.
سفر و گردشگری
صنعت سفر و گردشگری به روزهای درخشانتری در سال 2024 امید بسته است اما این امیدواری چندان پررنگ نیست. اکثر مسافران بدون فرزند به خاطر دوری از آتشسوزیها و گرمای سوزان از سفرهای تابستانی منصرف میشوند. شرکتهای هواپیمایی برنامه خود را با این فرض تغییر میدهند. ورود مسافران بینالمللی به 8 /1 میلیارد نفر افزایش مییابد و تقریباً به سطح سال 2019 بازمیگردد. این در حالی است که حضور مسافران چینی به دلیل نگرانیهای ژئوپولیتیک و اقتصادی در اکثر نقاط جهان کمرنگتر میشود.
حتی در این صورت هم به لطف قیمتهای بالاتر، هزینهکرد گردشگری بینالمللی رکورد 5 /1 تریلیون دلار را میزند. اگر پروازهای داخلی را هم لحاظ کنیم مسافرت هوایی به دوران اوج قبل از همهگیری بازمیگردد. سودآوری همچنان زیاد خواهد بود. شرکتهای هوا-فضا سفارشهای عقبمانده زیادی دارند اما رقم خیرهکننده 1484 هواپیمای جدید را به شرکتهای هوایی تحویل میدهند که از میان آنها میتوان به ایرباس جدید A321XLR اشاره کرد که میتواند بدون توقف 8700 کیلومتر پرواز کند. هواپیمایی نیوزیلند در بخش اکونومی خود صندلی تختخوابشو با امکان خوابیدن ارائه میدهد. مسافرانی که در جستوجوی تازهترینها هستند میتوانند از بلندترین هتل دنیا در دوبی یا هتل چاپ سهبعدی تگزاس لذت ببرند. با وجود این، قیمتهای بالا نرخ اشغال اتاق در هتلها را پایین میآورد.
تقویم 2024: گزیدهای از رویدادهای جهان
ژانویه
شش عضو جدید به اقتصادهای نوظهور بریکس میپیوندند و آن را به بریکسپلاس تبدیل میکنند. اعضای کنونی شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی پذیرای آرژانتین، مصر، اتیوپی، ایران، عربستان سعودی و امارات متحده عربی خواهند بود.
اولین نسخه میکیموس وارد حوزه عمومی میشود. طبق قانون کپیرایت آمریکا، شخصیتها تا 95 سال پس از معرفی اولیه تحت حمایت قرار میگیرند. میکیموس پس از اولین ظهور در سال 1928 در فیلم «قایق بخار ویلی» چندینبار بازطراحی و بهروزرسانی شد و شرکت دیزنی حق خود را در قبال نسخههای بعدی این شخصیت محفوظ میدارد.
پیرو معاهدهای که در سال 2021 بین 130 کشور جهان برقرار شد نرخ 15درصدی حداقل مالیات شرکتی اعمال میشود. برخی کشورها از بنگاههای بزرگی که با استفاده از خلأهای قانونی سودها را به بهشتهای مالیاتی با نرخ پایین انتقال میدهند مالیات مضاعف میگیرند.
انتخابات ریاستجمهوری در تایوان برگزار میشود. چین ادعای مالکیت این جزیره خودگردان را دارد. نتایج این انتخابات بر روابط دو سوی تنگه تایوان و همچنین بر سطح تنشهای بین چین و آمریکا تاثیر میگذارد.
فوریه
با شروع سال اژدهای چوبی، جشنهای سال نو چینی آغاز میشوند. گفته میشود کسانی که در سال اژدهای چوبی متولد میشوند افرادی خلاق، کنجکاو، بااراده و صادق هستند.
بازی قهرمانی فوتبال آمریکایی با عنوان Super Bowl LVIII در ورزشگاه الجینت (Allegiant) در لاسوگاس برگزار میشود. این شهر برای اولینبار میزبان چنین رویدادی خواهد بود.
اندونزی سومین دموکراسی بزرگ جهان در روز ولنتاین انتخابات ریاستجمهوری و مجلس را برگزار میکند.
مارس
فصل فرمول یک برای اولینبار در بحرین آغاز میشود و مسابقه به جای یکشنبه در روز شنبه خواهد بود. این تغییر روز امکان میدهد تا دومین مسابقه فصل که برای یک هفته بعد در جده عربستان برنامهریزی شده است قبل از آغاز ماه رمضان برگزار شود.
سیزدهمین بازیهای آفریقایی در غنا آغاز میشوند. قرار بود این بازیها در سال 2023 برگزار شوند اما تاخیر در ساختوسازها و مناقشه بر سر حقوق بازاریابی آنها را به تاخیر انداخت.
نودوششمین مراسم جایزه آکادمی در لسآنجلس برگزار میشود. چه کسی برنده اسکار خواهد شد؟
آوریل
خسوف کامل با عنوان خسوف بزرگ آمریکای شمالی در سرتاسر این قاره قابل رویت خواهد بود. سایه این خسوف که در آن ماه کاملاً جلوی خورشید را میگیرد از ساحل اقیانوس آرام در مکزیک تا جزیره پرنده جنوب در ساحل نیوفاندلند امتداد مییابد.
اجلاس بهاره صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی در واشنگتن برگزار میشود.
هفته ملی مارمالاد در بریتانیا جشن گرفته میشود. هدف از این جشن آن است که افراد تشویق شوند مزه مارمالاد را بچشند و خود آن را درست کنند.
می
جشنهای بزرگداشت 200سالگی گالری ملی در لندن آغاز میشوند. موزهها و گالریهای 12 منطقه پادشاهی متحده یکی از شاهکارهای نقاشی گالری ملی را به نمایش میگذارند تا اطمینان دهند که بیش از نیمی از جمعیت کشور میتوانند با یک مسافرت یکساعته از یکی از گنجینههای ملی بازدید کنند. برنامه بزرگداشت شامل نمایشگاهی بینظیر از آثار ونگوگ خواهد بود که قرار است در ماه سپتامبر افتتاح شود.
مرحله نهایی مسابقه آواز یورو ویژن در مالمو سوئد برگزار میشود. این هفتمین بار است که سوئد چنین رویدادی را میزبانی میکند.
ماراتن دیوار بزرگ در مسیری در امتداد بقایای دیوار بزرگ چین در نزدیکی پکن برگزار میشود.
قرار است چین فضانورد چانگ ئی 6 (Chang e 6) را به ماموریتی دوطرفه بفرستد. در این ماموریت یک ماهنورد روباتی به طرف دیگر ماه میرود و ابزارهایی علمی از فرانسه، ایتالیا، پاکستان و سوئد در آن هستند.
ژوئن
بیستمین دوره جام جهانی کریکت با میزبانی مشترک ایالاتمتحده و هند غربی برگزار میشود. طرفداران کریکت امیدوارند این رویداد یک جشن اجتماعی بزرگ برای معرفی این ورزش در آمریکا باشد. به دنبال آن، جام جهانی 20 زنان در ماه سپتامبر برگزار میشود.
روز جهانی «دویدن» جشن گرفته میشود تا مردم سراسر جهان به تحرک تشویق شوند؛ هم برای سرگرمی و هم برای حفظ سلامت.
سران کشورها کهنهسربازان و مقامات در ساحل اوماها (Omaha) در نرماندی گردهم میآیند تا هشتادمین سالگرد پیادهسازی را در روز دی (D-Day) در طول جنگ جهانی دوم گرامی بدارند.
انتخابات پارلمان اروپا در 27 کشور عضو اتحادیه برگزار و نمایندگان 720 کرسی این مجلس برگزیده میشوند.
تورنمنت فوتبال یورو 2024 در آلمان آغاز میشود. یک هفته پس از آن، آمریکا شاهد برگزاری تورنمنت کوپا (Copa) آمریکا خواهد بود.
جولای
رهبران ناتو برای اجلاس سالانه در واشنگتن گردهم میآیند و هفتاد و پنجمین سالگرد تاسیس آن را با اعضای جدید گرامی میدارند.
حزب جمهوریخواه به طور رسمی نامزد خود را برای انتخابات ریاستجمهوری آمریکا در مقر ملی جمهوریخواهان در میلواکی معرفی میکند. انتخاب این مکان برای مراسم اهمیت میدوست (Midwest) به عنوان یک میدان مهم نبرد انتخاباتی را نشان میدهد.
بازیهای المپیک 2024 با مراسم افتتاحیه در حاشیه رود سن در پاریس و صد سال پس از آخرین دور بازیها در این شهر آغاز میشود. رقص بریک برای اولینبار در بازیها گنجانده میشود.
آگوست
شهر جدید نوسانتارا (Nusantara) رسماً به عنوان پایتخت اندونزی معرفی میشود و جای جاکارتا را میگیرد. این مراسم در روز استقلال اندونزی برگزار خواهد شد. ساخت این شهر در سال 2022 آغاز شد و قرار است در سال 2045 به پایان برسد.
حزب دموکرات رسماً نامزد خود را برای انتخابات ریاستجمهوری آمریکا در مقر ملی حزب در شیکاگو معرفی میکند. همانند گزینه جمهوریخواهان، انتخاب مکان معارفه به دلیل اهمیت میدوست در تعیین سرنوشت انتخابات است.
سپتامبر
«اجلاس آینده» سازمان ملل در نیویورک برگزار میشود. نمایندگان کشورها با هدف تقویت همکاری در زمینه تغییرات اقلیمی و دیگر چالشهای حیاتی درباره اصلاح نهادهای چندجانبه و حاکمیت جهانی به گفتوگو مینشینند.
سازمان فضایی ژاپن (JAXA) فضاپیمای کاوش قمرهای مریخ (MMX) را برای کاوش درباره قمرهای فوبوس (Phobos) و دیموس (Deimos) به فضا میفرستد. این کاوشگر در سال 2025 تلاش خواهد کرد بر سطح فوبوس فرود آید و نمونههای سنگ آن را برای بازگرداندن به زمین در سال 2029 جمعآوری کند.
اکتبر
جیمی کارتر کهنسالترین رئیسجمهور آمریکا یکصدمین سال تولدش را جشن میگیرد.
مسابقه پایانی سیوهفتمین جام آمریکا در بارسلونا برگزار میشود. این مسابقات قدیمیترین رقابت در ورزش بینالمللی هستند و اسکادران کشتی سلطنتی نیوزیلند از مقام قهرمانی خود دفاع خواهد کرد.
مراسم افتتاحیه نمایشگاه هنرهای نمایشی هنگکنگ در چندین مکان در سراسر هنگکنگ بر روی صحنه برگزار میشود. این نمایشگاه بر آن است تا تبادل فرهنگ و هنر بین هنگکنگ، سرزمین اصلی چین و سایر نقاط جهان را سرعت بخشد.
نمایشگاه موسیقی جهانی (WOMEX)، بزرگترین همایش بینالمللی صنعت موسیقی، در منچستر انگلستان برپا میشود.
ناسا، آژانس فضایی ایالاتمتحده، کاوشگر یوروپا کلیپر (Europa Clipper) را پرتاب میکند. این کاوشگر امکان حیات در یکی از بزرگترین قمرهای مشتری را بررسی خواهد کرد. گمان میرود قمر یوروپا یک اقیانوس زیرسطحی داشته باشد که میتواند محل زندگی موجودات فضایی باشد. قرار است این کاوشگر در سال 2030 به مشتری برسد.
نوامبر
جهان شاهد حضور مردم آمریکا بر سر صندوقهای رای و انتخاب رئیسجمهور و رئیس کنگره خواهد بود. تمام 435 کرسی مجلس نمایندگان و 34 کرسی از 100 کرسی سنا در معرض رقابت قرار میگیرند. فرمانداری 13 ایالت و منطقه نیز کانون رقابتها خواهند بود.
همایش اقلیمی Cop29 برگزار میشود. انتخاب کشور میزبان به تاخیر افتاد چون روسیه با میزبانی هیچکدام از کشورهای عضو اتحادیه اروپا موافقت نکرد.
پس از گذشت نیمقرن از آخرین بازدید انسان از ماه، ماموریت آرتمیس 2 آغاز میشود و چهار فضانورد را به طرف دیگر ماه میبرد. خدمه پرواز شامل اولین سیاهپوست، اولین زن، و اولین غیرآمریکایی که از مدار زمین خارج میشوند تلاشی برای فرود آمدن انجام نخواهند داد.
دسامبر
قرار است آژانس فضایی هند (ISRO) کاوشگر شوکرایان (Shukrayaan) را به سیاره زهره ارسال کند. پس از اعزام کاوشگر ژاپنی آکاتسوکی (Akatsuki) در سال 2010، این اولین ماموریت به سمت سیاره همتای دوقلوی کره زمین خواهد بود. کاوشگر هندی ترکیب شیمیایی جو زهره را مطالعه میکند و به دنبال نشانههایی از فوسفین (Phosphine) خواهد بود. تصور میشود این ماده که تداعیکننده حیات است در آنجا وجود داشته باشد.
زمانی در اواخر سال 2024
انتظار میرود اتحادیه اروپا سامانه ورود-خروج (EES) را راهاندازی کند. در این برنامه ثبتی شهروندان غیر از اتحادیه اروپا ملزم میشوند در زمان ورود به حوزه سفر آزاد شنگن پاسپورتهایشان را اسکن کنند. قرار بود این سامانه در سال 2022 افتتاح شود اما راهاندازی آن تا پس از بازیهای المپیک پاریس به تاخیر افتاد.