آیا دهه بیست می‌خروشد؟
امیدهایی که بیشترشان موجه به نظر می‌رسند
ترجمه: سارا بنی‌صدر- در دهه گذشته پیشرفت تکنولوژی بسیاری از مردم، به ویژه اقتصاددانان مفلوک را تحت تاثیر قرار داد. رشد اقتصادی تیره‌و‌تار بود و محبوب‌ترین اختراعات جدید، تلفن‌های هوشمند و شبکه‌های اجتماعی، آنقدرها مفید به نظر نمی‌رسید. عوارض جانبی زیانبار آنها چون ایجاد انحصارهای قدرتمند به طرز وحشتناکی ظاهر شدند. تکنولوژی‌های امیدوارکننده‌ای چون ماشین‌های خودران در این دوره متوقف شدند، اتفاقاتی که باعث می‌شود بشارت‌دهندگان سیلیکون‌ولی ساده‌لوح به نظر برسند. جنگ‌طلبان هشدار دادند که چین مستبد در حال عقب زدن غرب است و برخی از مردم ناامید نیز هشدار دادند که ایده‌های مفید جهان بالاخره در حال اتمام است.
امروز اما خوشبینی درباره آینده فناوری طلوع کرده است. سرعت تولید واکسن کووید19 این دانشمندان را به همگان شناسانده است. پیشرفت‌های برجسته، رونق سرمایه‌گذاری در تکنولوژی و استفاده از فناوری‌های دیجیتال در طول این همه‌گیری با هم تلفیق شده‌اند تا نویدبخش عصر جدیدی در پیشرفت باشند به طوری‌که خوش‌بینان دهه 2020 را «دهه خروشان» پیش‌بینی کرده‌اند. درست همان‌طور که بدبینی نسبت به دهه 2010 بیش از حد بود، چراکه این دهه شاهد پیشرفت‌های بسیاری به عنوان مثال در درمان سرطان بود. بنابراین پیش‌بینی‌ها درباره کمال مطلوب در تکنولوژی نیز اغراق‌آمیز است. ولی احتمال واقع‌بینانه‌ای برای ظهور عصر نوآوری جدید وجود دارد، عصری که می‌تواند استانداردهای زندگی را بالا ببرد، بالاخص در صورتی‌که دولت‌ها فناوری‌های جدید را برای شکوفایی یاری کنند.
در تاریخ سرمایه‌داری پیشرفت سریع تکنولوژی بسیار اتفاق افتاده است. قرن هجدهم انقلاب صنعتی و کارخانه‌های مکانیزه را به ارمغان آورد؛ قرن نوزدهم راه‌آهن و الکتریسیته و قرن بیستم ماشین‌ها، هواپیماها، پزشکی مدرن و به لطف ماشین‌های لباسشویی رهایی از خانه را. در دهه 1970 پیشرفت، که با رشد کلی بهره‌وری اندازه‌گیری می‌شد، روند آهسته‌ای به خود گرفت. تاثیر اقتصادی آن اما با اضافه شدن زن‌ها به نیروهای کاری جامعه و افزایش بسیار بالای بهره‌وری به دنبال استفاده از کامپیوترهای شخصی در دهه 1990، برای مدتی پنهان بود. پس از سال 2000 اما روند رشد دوباره کند شد.
به سه دلیل می‌توان گمان کرد که این رکود بزرگ در حال اتمام است: نخست هجوم اکتشافات اخیر با پتانسیل تحول‌آفرینی است. موفقیت پیام‌رسان rna، روش تولید واکسن‌های فایزر-بیون‌تک و مدرنا و درمان آنتی‌بادی سفارشی، نشان می‌دهد که چگونه علم در حال کمک‌رسانی به پزشکی است. امروز بشر به طور فزاینده‌ای قادر است از زیست‌شناسی برای رسیدن به خواسته‌اش استفاده کند، چه با هدف درمان بیماری‌ها و ویرایش ژن‌ها، چه برای تولید گوشت در آزمایشگاه. هوش مصنوعی سرانجام پیشرفت چشمگیری را در زمینه‌های مختلف نشان داده است. برنامه‌ای که توسط شرکت دیپ مایند، بخشی از شرکت آلفابت ساخته شده، توانایی فوق‌العاده‌ای را در پیش‌بینی شکل پروتئین‌ها به نمایش گذاشته است؛ تابستان گذشته شرکت تحقیق و توسعه اوپنای از gpt-3 بهترین الگوریتم زبان طبیعی (Natural Language) که تا به امروز ساخته شده، رونمایی کرد؛ و از اکتبر تاکسی‌های بدون راننده در حال گرداندن مردم اطراف فونیکس در آریزونا هستند. کاهش چشمگیر قیمت انرژی‌های تجدیدپذیر به دولت‌ها این اطمینان را می‌دهد که سرمایه‌گذاری‌های سبزشان نتیجه می‌دهد. حتی چین هم قول خنثی‌سازی انتشار کربن تا سال 2060 را داده است.
دومین علت خوشبینی پایان رکود بزرگ افزایش سرمایه‌گذاری در فناوری است. در سه ماه دوم و سوم سال 2020 بخش خصوصی غیرساکن آمریکا برای اولین بار در طول دهه گذشته پول بیشتری برای کامپیوترها، نرم‌افزارها و تحقیق و توسعه، نسبت به ساختمان‌ها و تجهیزات صنعتی خرج کرد. دولت‌ها اشتیاق بیشتری برای پول دادن به دانشمندان نشان می‌دهند. هزینه‌های عمومی تحقیق و توسعه در 24 کشور عضو OECD پس از سال‌ها کاهش دوباره در سال 2017 شروع به رشد کرد. اشتیاق سرمایه‌گذاران به تکنولوژی حالا به تشخیص پزشکی، تدارکات، بیوتکنولوژی و نیمه‌رساناها گسترش پیدا کرده است. خوشبینی بازار نسبت به وسایل نقلیه الکتریکی تا حدی است که مدیرعامل تسلا، ایلان ماسک، که یک شرکت موشکی را نیز اداره می‌کند، ثروتمندترین مرد جهان است.
سومین دلیل دلخوشی نسبت به آینده فناوری پذیرش سریع تکنولوژی‌های نوین است. این پذیرش فقط به این معنا نیست که کارمندان به استفاده از کنفرانس‌های ویدئویی و مصرف‌کنندگان به تجارت الکترونیک روی آورده‌اند، مهم‌تر از این پیشرفت‌ها به عنوان نمونه کاهش محدودیت‌های کاریابی ناشی از کمبود مسکن است. پاندمی کرونا پذیرش پرداخت‌های الکترونیک، پزشکی از راه دور و اتوماسیون صنعتی را نیز سرعت بخشیده است که به ما یادآوری می‌کند مشکلات اغلب جوامع را مجبور به پیشرفت می‌کند. مبارزه با تغییرات اقلیمی و رقابت قدرت‌های بزرگ آمریکا و چین نیز می‌تواند سبب برداشتن گام‌های جسورانه دیگری شود.
افسوس که نوآوری به اقتصادها اجازه رها شدن از موانع ساختاری برای رشد را نمی‌دهد. هرچه جوامع ثروتمندتر می‌شوند سهم بیشتری از درآمد خود را صرف خدماتی می‌کنند که بیشتر به نیروی کار وابسته هستند، مثل غذای رستوران، که در آنها رشد بهره‌وری به علت شدت بالای اتوماسیون ناچیز است. پیر شدن جمعیت همچنان کارگران را به سمت مراقبت‌های در خانه، که بهره‌وری پایینی دارند، سوق می‌دهند. با این حال هنوز می‌توانیم امیدوار باشیم که موج جدیدی از نوآوری ممکن است به زودی روند نزولی در پویایی‌های اقتصاد را، که مسوول یک پنجم از کاهش رشد در قرن 21 است، معکوس کند. با گذشت زمان این امر منجر به رشد چشمگیر استانداردهای زندگی خواهد شد. شاید هنوز هم چیزهای بیشتری قابل دستیابی باشد، چراکه بسیاری از صنایع خدماتی چون مراقبت‌های بهداشتی و آموزش، از نوآوری‌های بیشتر بهره زیادی خواهند برد. در نهایت، مهندسی زیست‌شناسی، هوش مصنوعی و روباتیک می‌توانند تقریباً نحوه انجام هر کاری را متحول کنند.
گرچه این بخش خصوصی است که در نهایت تعیین می‌کند کدام نوآوری موفق می‌شود یا شکست می‌خورد، دولت‌ها نیز نقش مهمی در این خصوص دارند. این دولت است که باید ریسک انجام بیشتر پروژه‌های تحقیقاتی بلندپروازانه پیشگام و اکتشافی را بپذیرد. به طور معمول دولت قادر است یارانه‌های بهتر و بیشتری برای طرح‌های تحقیق و توسعه، چون تعیین جایزه برای حل مشکلات ارائه دهد. دولت همچنین تاثیر بسیار زیادی در سرعت انتشار نوآوری‌ها در اقتصاد دارد. دولت‌ها باید اطمینان حاصل کنند که تنظیم مقررات روند تغییرات اساسی در صنایع یا بازارها را که در نتیجه نوآوری‌ها پدید می‌آید، کند نخواهد کرد، که تا حدی می‌تواند با تشکیل یک شبکه ایمنی برای افرادی که معیشت آنها با این تغییرات تحت تاثیر قرار می‌گیرد، صورت گیرد. امروز نوآوری بر چند شرکت محدود متمرکز شده است. اطمینان از اینکه کل اقتصاد می‌تواند از تکنولوژی‌های جدید بهره‌برداری کند، نیازمند اجرای قدرتمند قوانین ضدانحصار و رژیم‌های مالکیت فکری آزادتر است. اگر دولت‌ها به مقابله با مشکلات برخیزند آنگاه رشد سریع‌تر و استانداردهای بالاتر زندگی در دسترس خواهند بود و به آنها این امکان را می‌دهد که در مقابل بدبینی‌ها بایستند. دهه 2020 با ناله‌های دردآلود شروع شد ولی با سیاست‌های درست می‌تواند پرخروش و پررونق باشد.
منبع : اکونومیست
