آرایش جدید بازار
آیا تغییر نرخ سود بازارها را دستخوش تغییر می‌کند؟
سردار خالدی: بانک مرکزی در بخشنامه جدیدش به صورت رسمی به بانک‌ها اجازه داد نرخ سود را به میزانی که شورای پول و اعتبار تعیین کرده، تغییر دهند. بدین ترتیب سقف نرخ سود علی‌الحساب سالانه سپرده‌های سرمایه‌گذاری مدت‌دار از پنج تا 5 /22 درصد (کوتاه‌مدت عادی و ویژه سه‌ماهه و شش‌ماهه و بلندمدت با سررسید یک، دو و سه سال) تعیین شد. بر مبنای این بخشنامه، نرخ سود تسهیلات عقود غیرمشارکتی غیربانکی حداکثر 23 درصد و نرخ سود مورد انتظار عقود مشارکتی قابل درج در قرارداد میان بانک /موسسه اعتباری غیربانکی با مشتری معادل 23 درصد تعیین شد.
همچنین نرخ سود علی‌الحساب سپرده‌های سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت ویژه و بلندمدت که قبل از سررسید برداشت شوند، معادل نرخ سود علی‌الحساب سپرده سرمایه‌گذاری متناظر با دوره ماندگاری آن با کسر یک واحد درصد خواهد بود.
در حال حاضر در اقتصاد ایران متوسط نرخ رشد سالانه نقدینگی، حدود 34 درصد و متوسط نرخ تورمی که دولت به صورت رسمی اعلام کرده، حدود 45 درصد است. همچنین نرخ بهره (سود) در بازار آزاد حدود 30 درصد و نرخ بهره اسمی حدود 25 درصد است که نشان می‌دهد نرخ سود بانکی دست‌کم حدود 20 درصد پایین‌تر از نرخ تورم قرار دارد. اکنون این گزاره را هم در نظر بگیرید که در 9 ماه گذشته، واحد پولی کشور (ریال) بیش از 60 درصد ارزش خود را از دست داده و احتمال می‌رود در صورت تداوم افزایش نرخ تورم و افزایش قیمت دلار با مختصات کنونی اقتصاد، روند کاهش ارزش پولی باز هم ادامه داشته باشد.
در مختصات کنونی، وضعیت متغیرهای اصلی اقتصاد ایران هم نشان‌دهنده بی‌اعتمادی نسبت به سیاست‌های اقتصادی کشور است که باعث تشدید نگرانی مردم شده و البته به انتظارات تورمی هم دامن زده است. در چنین شرایطی اکنون این پرسش در ذهن بسیاری نقش بسته که با توجه به نرخ‌های جدید سود اعلامی بانک‌ها که بازارساز به صورت دستوری تعیین کرده، کدام بازارها ارزش سرمایه‌گذاری دارد؟ پیش از این، البته نرخ سود بانکی در بانک‌ها بسیار بالاتر از میزان مصوب و حتی این نرخ‌ها تا مرز ۲۵ درصد افزایش یافته بود. پرسش اینجاست که با اعمال کنترل بیشتر بر بانک‌ها همزمان با افزایش نرخ سود بانکی، کاهش میانگین نرخ سود بانکی چه فرصت‌ها و تهدیدهایی با خود به همراه خواهد آورد؟ آیا تغییر جدیدی در رفتار بازارها رخ خواهد داد؟ در این پرونده قصد داریم با بررسی ابهام‌ها به این پرسش‌ها پاسخ دهیم.
