عدم اطمینان آگاهانه

به نظر می‌رسد جهان هر روز بیش از پیش به هم پیوسته‌تر می‌شود. اگر شما کانال‌های تلویزیونی مالی را تماشا می‌کنید یا به صورت آنلاین اخبار را می‌خوانید،‌ به احتمال زیاد از تاثیر فزایند رویدادهای یک کشور بر کشورهای دیگر جهان آگاه خواهید شد. جنبه‌های مشخص جهانی ‌شدن می‌تواند مزایای مثبتی داشته باشد اما زمانی که تهدیدی مثل بحران مالی، جنگ، رکود اقتصادی، عدم توازن تجارت و... رخ می‌دهد، اغلب اوقات باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران پول خود را به سمت سرمایه‌گذاری‌های امن‌تر ببرند و کسری دولت‌ها بیشتر شود.

تاثیر نااطمینانی بر سرمایه‌گذاری

هر زمان که به منظور سودآوری، یک سرمایه‌گذاری پرریسک انجام دهید، سطحی ذاتی از نااطمینانی وجود خواهد داشت. زمانی که تهدیدهای جدید نظیر رکود اقتصادی یا جنگ ظهور می‌کند، سطح نااطمینانی به طرز چشمگیری افزایش پیدا کرده و شرکت‌ها دیگر قادر نخواهند بود پیش‌بینی دقیقی از درآمدهای آتی خود داشته باشند. در نتیجه، سرمایه‌گذاران نهادی دارایی‌های خود را در سهامی که آنها را ناامن می‌دانند کاهش داده و آن را به سمت کلاس‌های دیگر دارایی نظیر فلزات گرانبها، اوراق قرضه دولتی و ابزارهای بازارهای پول روانه می‌کنند. این اقدام که با تغییر آرایش پورتفوهای بزرگ رخ می‌دهد، می‌تواند باعث کاهش ارزش بازار سهام شود.

نااطمینانی در واقع ناتوانی در پیش‌بینی رویدادهای آتی است. مردم نمی‌توانند میزان بزرگی یک رکود احتمالی را پیش‌بینی کنند، نمی‌توانند برآورد کنند که یک رکود کی آغاز می‌شود و چقدر طول خواهد کشید یا درکی از هزینه‌ای که یک رکود بر دوش اقتصاد تحمیل خواهد کرد ندارند. همه این موارد تاییدی بر وجود نااطمینانی در یک اقتصاد است.

اغلب شرکت‌ها به‌طور طبیعی میزان فروش و روند تولید خود را پیش‌بینی می‌کنند تا سرمایه‌گذاران با توجه به این پیش‌بینی‌ها تصمیم به سرمایه‌گذاری روی سهام آن شرکت بگیرند،‌ اما زمانی که سطح نااطمینانی افزایش می‌یابد، این اعداد به طرز شگفت‌آوری غیردقیق خواهد بود.

ریسک‌های کلان و خرد

نااطمینانی به خودی خود می‌تواند در سطوح کلان و خرد روی اقتصاد اثر بگذارد. نااطمینانی در سطح خرد روی سرمایه‌گذاران خرد، شرکت‌ها اثرگذار است در حالی که در سطوح کلان کل اقتصاد را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

ریسک خرد. در سطح خرد و نااطمینانی نگرانی بزرگی برای شرکت‌هایی ایجاد می‌کند که کالاهای روزانه تولید می‌کنند. به عنوان مثال،‌ مصرف ممکن است در اثر تهدید رکود کاهش پیدا کند چرا که مصرف‌کنندگان از خرید خودرو، لوازم و کالاهای غیرضروری جدید خودداری می‌کنند.

این نااطمینانی ممکن است موجب شود شرکت‌ها در برخی از بخش‌های مشخص تعدادی از کارمندان خود را کنار بگذارند تا اثر کاهش فروش خود را جبران کنند. سطحی از نااطمینانی که فروش یک شرکت را تحت تاثیر قرار می‌دهد به بازار سهام نیز سرایت می‌کند. این نااطمینانی باعث می‌شود که قیمت سهام شرکت تولیدکننده کالاهای غیراساسی با افت چشمگیری مواجه شود.

ریسک‌های کلان. در سطح کلان، نااطمینانی در صورتی تشدید می‌شود که یک کشور عرضه‌کننده یا مصرف‌کننده بزرگ دچار بحرانی نظیر جنگ شود. یک مثال خوب در این زمینه کشوری است که بخش عمده‌ای از نفت جهان را تولید می‌کند. اگر چنین کشوری وارد جنگ شود، نااطمینانی مرتبط با سطح ذخایر نفتی جهان رشد خواهد کرد. از آنجا که تقاضای نفت زیاد بوده و عرضه دچار نااطمینانی است، کشوری که قادر به تولید نفت کافی در داخل مرزهایش نباشد نیاز خواهد داشت که نفت موردنیاز برای عملیات صنایع خود را تضمین کند. در نتیجه قیمت نفت افزایش خواهد یافت.

یکی دیگر از رویدادهای سطح کلان که روی شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران تاثیر می‌گذارد خروج سرمایه و کاهش ارزش نرخ ارز است. زمانی که یک کشور با تهدید جنگ یا رکود مواجه می‌شود، اقتصاد آن دچار نااطمینانی می‌شود. سرمایه‌گذاران تلاش دارند ارزهای خود را از منابع بی‌ثبات به منابع باثبات منتقل کنند،‌ بنابراین در بازارهای مالی ارز کشوری که با جنگ دست و پنجه نرم می‌کند فروخته شده و ارز کشورهای دیگر به جای آن خریداری می‌شود. اگر چه سرمایه‌گذاران خرد ممکن است چنین کاری نکنند اما سرمایه‌گذاران نهاد و معامله‌گران بازار آتی ارز احتمالاً چنین اقدامی را انجام دهند. این اقدامات به کاهش ارزش واحد پولی کشور دچار نااطمینانی منجر خواهد شد.

استراتژی‌های سرمایه‌گذاری در زمان‌های نااطمینانی

زمانی که شرایط به نحوی است که نااطمینانی به اوج می‌رسد، بهترین دفاع این است که تا حد امکان آگاهی خود را افزایش دهید. دنبال کردن اخبار تاثیرگذار بر بازار و تحقیق در مورد تک‌تک شرکت‌های حاضر در بازار سهام، می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. تجزیه و تحلیل اینکه کدام بخش در بحران سود یا ضرر بیشتری را متحمل شده و تصمیم‌گیری روی یک برنامه بلندمدت، یک استراتژی سرمایه‌گذاری مناسب است.

زمان‌های اوج‌گیری نااطمینانی البته برای برخی از سرمایه‌گذاران یک فرصت استثنایی است، آنهایی که خود را از مدت‌های پیش آماده چنین شرایطی کرده‌اند. برخی از سرمایه‌گذاران ممکن است تصمیم بگیرند رویکردی تهاجمی اتخاذ کنند و به دنبال شرکت‌هایی بگردند که کالاها یا خدماتی را ارائه می‌کنند که با تغییر اوضاع بازدهی عالی کسب کنند. سرمایه‌گذاری در زمان‌های نااطمینانی بسیار دشوار است، اما اغلب می‌تواند در درازمدت پاداش‌های بزرگی را به همراه داشته باشد. افرادی که می‌خواهند نااطمینانی و ریسک را کاهش دهند، ممکن است راضی باشند که پول خود را در جایی که هست حفظ کرده یا آن را به سمت اوراق بهادار امن‌تر منتقل کنند.

تنوع‌بخشی یکی دیگر از تاکتیک‌های سرمایه‌گذاری کلیدی است که نه‌تنها در زمان نااطمینانی بلکه در دوران ثبات هم بسیار اثربخش است. داشتن یک سبد سرمایه‌گذاری متنوع از کلاس‌های مختلف دارایی نظیر سهام، اوراق قرضه و فلزات گرانبها می‌تواند در صورت بحران در یک حوزه، میزان ضرر را به شدت کاهش دهد.

علاوه بر این، سرمایه‌گذاری در مناطق و بخش‌ها و صنایع مختلف همچنین تنوع‌بخشی را افزایش می‌دهد. به عنوان مثال، اگر شما کل سرمایه‌تان را در شرکت‌های نفت سرمایه‌گذاری کنید و قیمت نفت به دلیل بروز جنگ در خاورمیانه سقوط کند، شما با خطر یک ضرر بزرگ مواجه خواهید شد. در چنین حالتی اگر شما روی بخش‌های تکنولوژی و انرژی تجدیدپذیر نیز سرمایه‌گذاری کرده باشید، سبد سرمایه‌گذاری شما چندان تاثیر نخواهد پذیرفت.

صرف نظر از اینکه کدام استراتژی را انتخاب می‌کنید، با آگاه نگه داشتن خود احتمال اشتباه کمتر خواهد شد. اینکه بتوانید از اخبار مطلع باشید و سبد خود را بر اساس آن تنظیم کنید، به شما کمک می‌کند در زمان‌های نامشخص سرمایه‌گذاری عاقلانه‌ای داشته باشید.

یکی از کتاب‌هایی که در همین زمینه اخیراً منتشر شده است، «اجتناب از مشت-سرمایه‌گذاری در زمان‌های نااطمینانی» نوشته لوئیس وینسنت گیو است. هدف این کتاب که در تابستان 2021 منتشر شد، مروری بر چگونگی ایجاد یک سبد سرمایه‌گذاری در زمان افزایش منازعات ژئواستراتژیک است.

سرمایه‌گذاری در زمان‌های نااطمینانی نوشته دونالد آر. نیکولز هم کتاب دیگری است که در این زمینه در سال 1988 منتشر شده است. این کتاب با مطالعه بیکاری، شاخص قیمت مصرف‌کننده، نرخ‌های بانکی و ظرفیت صنعتی یک برنامه صحیح برای پاسخ به شرایط نامطمئن مالی و پیش‌بینی روندهای اقتصادی ارائه می‌دهد.

مواجهه با نااطمینانی

انسان به‌طور طبیعی تمایل دارد که روی پول خود کنترل کامل داشته باشد، به ویژه در زمان سرمایه‌گذاری. شما اطلاعات کامل و تضمینی می‌خواهید که هر معامله‌ای که انجام می‌دهید برنده خواهد بود. انسان‌ها ریسک‌گریز هستند و بیشتر مردم در پی سود تضمینی هستند. عموم افراد با کمال میل دنبال آن هستند که سود کوچکی را پیشاپیش به دست آورند تا اینکه روی یک برد بزرگ‌تر در آینده قمار کنند. اما در معامله هیچ امنیت و تضمین کاملی وجود ندارد.

معامله‌گر کوتاه‌مدت حاضر است با هدف کسب سود بزرگ، ریسک کند. این کار را چگونه انجام می‌دهد؟ معامله‌گری مستلزم این است که با داده‌های ناقص سروکار داشته باشید و در بازاری کار کنید که غیرقابل پیش‌بینی است. آشفتگی ذات اغلب بازارهاست. هیچ‌کس واقعاً نمی‌داند که بعداً چه اتفاقی خواهد افتاد. معامله‌گر زیرک از این عدم اطمینان آگاه است و اقداماتی انجام می‌دهد تا از تاثیر نامطلوب آن بر تصمیمات معاملاتی جلوگیری کند. معامله‌گر برنده معامله‌گری است که می‌داند چگونه با نااطمینانی کنار بیاید.

برخی از معامله‌گران هنگام نااطمینانی احساس ناراحتی می‌کنند. عدم اطمینان ترسناک است. منطقی است که وقتی مطمئن نیستید که چه اتفاقی خواهد افتاد، کمی ترس داشته باشید. نوعی محافظت است. ما به‌طور غریزی می‌خواهیم کنترل خود را حفظ کنیم. هرچه بیشتر بتوانیم بر محیط خود تسلط داشته باشیم، ایمن‌تر خواهیم بود. این تمایل طبیعی در معاملات هم وجود دارد. ما اغلب می‌خواهیم بازارها را کنترل کنیم، اما عمیقاً می‌دانیم که بهترین کاری که می‌توانیم انجام دهیم این است که با آنها کار کنیم و آنچه بازارها به ما ارائه می‌دهند را بپذیریم. همان اندازه که ما نمی‌توانیم آب و هوا را کنترل کنیم،‌ کنترل بازارها هم از دسترس ما خارج است.

خیلی از افراد سعی می‌کنند با نااطمینانی کنار بیایند و وانمود کنند که اوضاع را تحت کنترل خود دارند. آنها با این توهم زندگی می‌کنند که بازارها را کنترل می‌کنند. اما مهم است که بپذیرید بازارها همیشه دچار نااطمینانی هستند. از احساس ناراحتی خود پنهان نشوید. به برخی از مردم در کودکی آموزش می‌شود ترس و سایر احساسات خود را پنهان کنند و در برابر ناملایمات موضعی شجاعانه داشته باشند. اما تلاش برای پنهان کردن احساسات خود اغلب کنترل آنها را دشوارتر می‌کند. بهتر است فقط اعتراف کنید که می‌ترسید و بپذیرید که بازارها دچار نااطمینانی هستند.

شما نمی‌دانید که نتایج چه خواهد بود، بنابراین، احتمال زیادی وجود دارد که در برخی از معاملات خود پول از دست بدهید. متوجه خواهید شد که وقتی احتمال از دست دادن را پذیرفتید، احساس بسیار بهتری خواهید داشت و راحت‌تر کنترل را به دست خواهید آورد. اگرچه بازارها نامطمئن هستند، اما به این معنی نیست که اگر ریسک خود را کنترل کنید و با روش‌های صحیح معامله کنید، سودی نخواهید داشت. به تصویر بزرگ فکر کنید. ممکن است شما از نتیجه یک معامله باخبر نباشید، اما در یکسری از معاملات، اگر از روش‌های معاملاتی استفاده کنید که اوضاع را به نفع شما تغییر می‌دهد، به سودآوری خواهید رسید.

شاید مهم‌ترین راه برای کنار آمدن با نااطمینانی، شناخت شخصیت خود باشد. افراد از نظر نحوه برخورد با نااطمینانی و ترس و ناراحتی مرتبط با آن متفاوت هستند. برخی افراد به راحتی می‌ترسند در حالی که برخی دیگر می‌توانند در آشفته‌ترین شرایط آرام بمانند. این مهم است که بدانید در تداوم تحمل ترس در کجا ایستاده‌اید. اگر تحمل شما در برابر ترس و هرج‌ومرج کم باشد، به دست آوردن کنترل دشوارتر خواهد بود و با رفتارهایی که گویی مشکلی با کسب تسلط ندارید، به خودتان آسیب می‌رسانید. برای برخی از افراد نیز تنظیم یک استراتژی معاملاتی امری حیاتی است.

به عنوان مثال، اگر شخصی در یک محیط پرهرج‌ومرج با سرعت بالا در معامله مشکل داشته باشد، ممکن است لازم باشد فقط سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت انجام دهد، جایی که تصمیمات سریع ضرورت کمتری ندارند. یا در هنگام معامله کوتاه‌مدت، ممکن است استفاده از تنظیمات خودکار در نرم‌افزار معاملاتی خود برای خروج یا ثبت سفارش‌های خاص مفید باشد. صرف‌نظر از استراتژی‌ای که امتحان می‌کنید، بسیار مهم است که تحمل خود را برای نااطمینانی بسنجید و گام‌های مناسب برای جبران آن بردارید. مقابله با نااطمینانی بازارها برای موفقیت پایدار در بازارها حیاتی است. هرچه بیشتر بتوانید نااطمینانی را بپذیرید و راهی برای مقابله با آن بیابید، سود بیشتری به دست خواهید آورد.