جویندگان طلا

هیرش سعیدیان: در تاریخی که دلار در بالاترین قیمت خود قرار داشت (۱۹ هزار تومان) دو ایرانی در گفت‌وگو با وب‌سایت Cointelegraph که اخبار این حوزه را پوشش می‌دهد، اظهار کردند که به‌رغم کاهش چشمگیر قیمت ارزهای دیجیتال، به دلیل «ارزان بودن تعرفه برق در ایران» سرمایه‌گذاری آنها برای واردات دستگاه‌های استخراج ارز دیجیتال هنوز دارای حاشیه سود مناسبی است. وب‌سایتCoinDesk  ضمن اشاره به یارانه سرشار حوزه انرژی در ایران و «هزینه کمتر از 01 /0 دلار به ازای هر کیلووات ساعت برق»، به سرمایه‌گذارانی از «اوکراین، چین، ارمنستان و اسپانیا» اشاره می‌کند که برای استفاده از این یارانه در تعامل با شرکای ایرانی، راهی این کشور شده‌اند. طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، ایران بیشترین میزان یارانه انرژی در جهان را پرداخت می‌کند. ایران در آخرین سال بررسی‌شده (۲۰۱۷) نزدیک به ۴۵ میلیارد دلار یارانه انرژی پرداخت کرده است که معادل 10 درصد GDP کشور تلقی می‌‌شود. لازم به ذکر است که خوش‌بینانه‌ترین برآوردها از کل درآمدهای نفتی کشور در سال 1396 (پیش از تشدید محدودیت‌ها) تاکنون رقم ۵۸ میلیارد دلار بوده است. مقایسه این دو عدد نمایانگر بزرگی رقم یارانه انرژی در اقتصاد کشور است. این یارانه قابل توجه، باعث شده است که به گفته مصطفی رجبی‌مشهدی از مقامات شرکت توانیر، کشور شاهد افزایش هفت‌درصدی مصرف برق در ماه ژوئن ۲۰۱۹ به نسبت دوره مشابه در سال قبل باشد. وی هجوم ماینرهای ارزهای دیجیتال به کشور را دلیل این افزایش قابل توجه مصرف برق عنوان می‌کند. هرچند بانک مرکزی به تبعیت از مصوبه شورای عالی مبارزه با پولشویی «به‌کارگیری ابزار بیت‌کوین در مراکز پولی و مالی» کشور را ممنوع اعلام کرد، اما این نهاد به صراحت به ممنوعیت کامل ارزهای دیجیتال در کشور اشاره‌ای نداشت و تنها استفاده از سیستم بانکی و بسترسازی موسسات مالی برای این نوع ارز را غیرقانونی اعلام کرد. با وجود آنکه واردات دستگاه‌های ASIC (ویژه استخراج) تلویحاً و به شکل غیررسمی ممنوع اعلام شده است، اما واردات و تهیه دستگاه‌های دست‌دوم استخراج در حال حاضر کاری چندان سخت به حساب نمی‌آید. به گزارش بلومبرگ تولید هر بیت‌کوین معادل مصرف سالانه ۲۴ خانه در تهران برق مصرف می‌کند یا معادل مصرف برق یک خانه در تهران به مدت ۲۴ سال؛ همین امر موجب شده است که ماینرها، مزارع استخراج خود را در کنار مدارس، مساجد و مراکز مذهبی یا مزارع کشاورزی برپا کنند تا از برق سوبسیددار این مصرف‌کنندگان برخوردار شوند. وزارت نیرو اعلام کرده است که باید برق مصرفی ماینرها با تعرفه صادراتی محاسبه شود، این نهاد اما اعلام نکرده است که چگونه می‌خواهد ضمن حفظ سوبسید این مراکز، به صورت تعزیراتی، نسبت به شناسایی استخراج‌کنندگان ارز دیجیتال اقدام کند. با وجود آنکه چین خود یکی از بیشترین مبالغ یارانه در حوزه انرژی را پرداخت می‌کند، اما هنوز نرخ برق در این کشور در فصول پرمصرف بیش از شش برابر ایران است، همین مساله باعث شده است که استخراج‌کنندگان چینی به‌رغم محدودیت‌های قابل توجه این کشور به بهانه تحریم برای فعالان اقتصادی ایرانی، برای استفاده از یارانه‌های حوزه انرژی به ایران سرازیر شوند. ناظران و فعالان این حوزه منتظر هستند تا ببینند سیاستگذار دولتی میان دو سناریو، یعنی تکرار روش‌های تعزیراتی گذشته یا اصلاح و بازنگری سیاست‌هایش در حوزه یارانه انرژی کدام‌یک را برمی‌گزیند.