ثبت بازدهی تاریخی در بورس

 مجید حیدری: بازار بورس در هفته گذشته رکورد تاریخی را ثبت کرد و طی یک هفته شاخص به میزان 14 درصد رشد کرد. مهم‌ترین خبری که هفته گذشته باعث صعودی شدن شاخص بورس شد، اخباری مبنی بر اعطای مجوز به صادرکنندگان معدنی، فلزی و پتروشیمی در بازار دوم و گمان افزایش سود در این صنایع بود. هفته گذشته، سکاندار جدید بانک مرکزی کار خود را آغاز کرد، اما بازار روی خوشی به تغییر رئیس‌کل بانک مرکزی نشان نداد، اگرچه برخی از اخبار مبنی بر احتمال گفت‌وگوی دوجانبه میان ایران و آمریکا قیمت‌ها را در بازار نزولی کرد، اما بازار ارز و طلا، چشم‌انتظار تصمیمات جدید دولت است.

سیگنال‌های کاهشی در بازار نفت

روند قیمتی نفت در یک ماه اخیر نزولی شده است، اگرچه در ابتدای هفته گذشته بهای نفت روند صعودی را طی کرد، اما در روزهای بعد از سطح قیمتی آن کاسته شد. روز دوشنبه، تمرکز سرمایه‌گذاران بر اختلالات عرضه و کاهش احتمالی تولید جهانی نفت به واسطه تحریم‌های آمریکا علیه ایران، موجب تقویت بهای نفت شد. ذخایر نفت بندر کوشینگ اوکلاهاما در هفته منتهی به 20 ژوئیه با 7 /23 میلیون بشکه کاهش به کمترین سطح از نوامبر 2014 رسید. بخشی از افت ذخایر نفت بندر مذکور به دلیل تعطیلی تاسیسات شرکت سینکرود کانادا (تولیدکننده نفت شن‌های آغشته به نفت) است. تولید نفت اوپک با افزایش 70 هزار بشکه‌ای به 64 /32 میلیون بشکه در روز رسیده و عرضه بیشتر نفت توسط آن می‌تواند اثرات کاهش تولید و فشارهای قیمتی را خنثی کند. در معاملات پایانی روز دوشنبه، بهای قراردادهای آتی نفت برنت تحویل ماه‌های اکتبر و سپتامبربه ترتیب 79 و 68 سنت و بهای نفت آمریکا 44 /1 دلار افزایش یافت. یکی از سیگنال‌هایی که منجر به کاهش نگرانی بازار نفت نسبت به کمبود عرضه شد، ابراز تمایل رئیس‌جمهوری آمریکا نسبت به دیدار با حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران بود، هرچند این سیگنال آن‌طور که باید بر فروکش قیمت‌ها اثرگذار نبود.

افزایش تولید اوپک در ماه جولای و پیشنهاد ترامپ برای دیدار با رئیس‌جمهوری ایران دو عامل ریزش قیمت‌ها در هفته گذشته بوده‌اند. در کنار این موضوع، آمار تولید دیگر کشورها نیز نشان می‌دهد، سمت عرضه در حال حاضر، قدرت کافی را برای کنترل قیمت‌ها دارد. هفته گذشته بلومبرگ نیز از رسیدن تولید روزانه نفت روسیه به ۲۲ / ۱۱ میلیون بشکه در ماه جاری خبر داد. نتایج یک بررسی در رویترز نشان می‌دهد که رشد تولید روزانه نفت خام کویت و امارات متحده عربی، در ماه یادشده به ترتیب ۸۰ و ۴۰ هزار بشکه در روز بوده است. این گزارش تاکید می‌کند به نظر می‌رسد بخش عمده‌ای از افزایش صادرات نفت خام عربستان که در ماه ژوئن تحویل داده شده است به برداشت این کشور از تانکرهای ذخیره‌سازی نفت خام بازمی‌گردد. به این ترتیب عربستان توانسته است عرضه نفت خام خود را به ۶۰ /۱۰ میلیون بشکه در روز برساند که رقمی بی‌سابقه در عملکرد این کشور به شمار می‌رود. این بررسی نشان می‌دهد ریاض در ماه جولای ۵۰ هزار بشکه بیشتر در روز نفت تولید کرده است زیرا در کنار تلاش برای افزایش سطح صادرات، نیاز پالایشگاه‌های داخلی این کشور در فصل گرم سال نیز افزایش یافته است.

نیجریه نیز کشوری بوده که تولید نفت خود را ۵۰ هزار بشکه در روز افزایش داده است. عراق نیز صادرات نفت خام از بنادر جنوبی این کشور را افزایش داده است. در این میان، ایران تنها کشوری است که بزرگ‌ترین افت تولید را تجربه کرده است. بررسی رویترز از افت ۱۰۰ هزار بشکه‌ای تولید روزانه نفت ایران در ماه جولای خبر می‌دهد. با این حال برای انتشار رسمی آمار تولید از سمت اوپک باید صبر کرد.

 حرکت اوپک به سمت افزایش تولید تا کاهش پایبندی ۱۶۰‌درصدی کاهش تولید به ۱۰۰ درصد، به درخواست رئیس‌جمهوری آمریکا از این سازمان برای افزایش تولید و جبران خسارات ناشی از کاهش احتمالی صادرات نفت خام ایران بازمی‌گردد. از دیگر سو، احساس خطر دونالد ترامپ از افزایش قیمت‌ها به ۸۰ دلار نیز بر اصرار او به افزایش تولید اوپک بی‌تاثیر نبود. در همین راستا مقامات عربستان سعودی اعلام کردند در صورت نیاز تولیدات خود را تا دو میلیون بشکه در روز افزایش خواهند داد. با این حال واقعیت نشان از آن دارد که عربستان از ذخایر خود برداشت کرده است. از همین‌رو است که نماینده ایران در هیات‌عامل اوپک عقیده دارد «آمریکا نباید به جایگزینی نفت ایران با عربستان امیدوار باشد.»

به گزارش بانک مرکزی روز سه‌شنبه، انتشار اخبار مذاکرات مجدد چین و آمریکا تحت‌الشعاع گزارش افزایش تولید نفت اوپک به بالاترین سطح سال جاری میلادی در ماه ژوئیه قرار گرفت. بدین ترتیب، بهای نفت کاهش یافت. طبق گزارش رویترز؛ در ماه ژوئیه، تولید نفت کشورهای عضو اوپک با 70 هزار بشکه افزایش به 64 /32 میلیون بشکه در روز رسید. در معاملات پس از پایان وقت بازار، به دلیل انتشار گزارش موسسه نفت آمریکا مبنی بر افزایش 6 /5 میلیون بشکه‌ای ذخایر نفت این کشور طی هفته گذشته، بهای نفت آمریکا افت بیشتری کرد. در معاملات پایانی روز سه‌شنبه، بهای نفت برنت و آمریکا به ترتیب 34 /1 و 37 /1 دلار کاهش یافت. طی ماه جاری، بهای نفت برنت و آمریکا به ترتیب با حدود شش و هفت درصد کاهش، بیشترین افت ماهانه از ژوئیه 2016 را تجربه کرد.

روز چهارشنبه، قیمت نفت برنت نسبت به قیمت بسته‌شده در روز قبل از آن کاهش یافت و به زیر بشکه‌ای ۷۴ دلار رسید. دلیل کاهش قیمت نفت انتشار گزارشی صنعتی مبنی بر افزایش موجودی نفت آمریکا و همچنین افزایش تولید اوپک در ماه جولای عنوان شده است. این افزایش تولیدات باعث نگرانی در مورد اشباع بازار نفت شده است. اگرچه سرعت رشد اقتصادی آمریکا در سه‌ماهه دوم سال جاری به بیشترین سرعت خود در حدود چهار سال گذشته رسیده است، اما با این حال تحلیلگران بر این عقیده‌اند که تنش‌های تجاری میان آمریکا و چین می‌تواند موجب کاهش قیمت نفت در هفته جاری شود، چراکه با کاهش فعالیت‌های اقتصادی چین، نیاز این کشور به انرژی می‌تواند کاهش یابد.

قدرت‌نمایی دلار در بازارهای جهانی

اگرچه نرخ دلار در برابر سایر ارزها، با نوساناتی روبه‌رو می‌شود، اما روند کلی ماه‌های گذشته حاکی از قدرت‌نمایی دلار در مقابل سایر ارزهای جهانی است. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد هفته گذشته، نرخ تورم یورو، از میزان هدف‌گذاری‌شده عبور کرد.

به گزارش بانک مرکزی، روز دوشنبه، در پی آمادگی سرمایه‌گذاران برای اعلام تغییرات احتمالی سیاست پولی انبساطی بانک مرکزی ژاپن در پایان نشست دوروزه این بانک، نرخ دلار در برابر ین با اندکی تضعیف (05 /0 درصد) به 98 /110 رسید. در این روز، نرخ یورو در برابر دلار پس از رهایی از بدترین عملکرد هفتگی در شش هفته اخیر، در نهایت 46 /0 درصد تقویت شد. بر اساس آمارهای مقدماتی؛ نرخ تورم آلمان و اسپانیا در ماه ژوئیه اندکی بالاتر از هدف تثبیت قیمتی بانک مرکزی اروپا قرار گرفته که این امر از رویکرد محتاطانه این بانک در جهت رهاسازی تدریجی برنامه انگیزشی حمایت می‌کند. نرخ رشد سالانه شاخص قیمت مصرف‌کننده در ناحیه یورو پس از شش سال از سد هدف دودرصدی بانک مرکزی اتحادیه اروپا سبقت گرفت. این نرخ در ماه جولای ۱ / ۲ درصد ثبت شد که نسبت به ماه گذشته یک‌دهم درصد افزایش را نشان می‌داد. آخرین باری که نرخ تورم اتحادیه از دو درصد فراتر رفته بود، به دسامبر سال ۲۰۱۲ میلادی بازمی‌گردد.

به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاران در هفته گذشته، علاوه بر نشست بانک مرکزی ژاپن، اخبار سایر بانک‌های مرکزی جهان از قبیل نتایج نشست فدرال‌رزرو در روز چهارشنبه و افزایش مورد انتظار نرخ‌های بهره انگلیس را نیز پیگیری می‌کنند. بعد از انتشار آمار فراتر از پیش‌بینی تولید ناخالص داخلی سوئد در سه‌ماهه دوم سال 2018، نرخ کرون سوئد در برابر دلار افزایش یافت. به‌رغم روند تقویتی ملایم نرخ پوند در برابر دلار که بازتاب نگرانی سرمایه‌گذاران پیرامون دورنماهای رشد آن قبل از افزایش نرخ بهره انگلیس است، این نرخ 25 /0 درصد رشد نشان داد. در این روز، در آستانه برگزاری نشست فدرال‌رزرو که تعیین‌کننده مسیر آتی نرخ‌های بهره آمریکا و دلار است، بهای طلا تثبیت شد. در این روز، بهای نقدی طلا در سطح 1 /1223 دلار در هر اونس تثبیت و بهای طلای قراردادهای آتی تحویل ماه آگوست 1 /0 درصد تضعیف شد، از اواسط ماه آوریل، تقویت دلار موجب افت 10‌درصدی بهای نقدی طلا شده است. طبق اعلام کمیسیون قراردادهای آتی آمریکا، در هفته منتهی به 24 ژوئیه، اتخاذ موقعیت فروش طلا توسط مدیران پولی و صندوق‌های پوششی به بالاترین سطح از سال 2006 رسید.

روز سه‌شنبه، بعد از اعلام تصمیم بانک مرکزی ژاپن پیرامون تثبیت نرخ‌های بهره این کشور در پایین‌ترین سطح و تقویت شاخص دلار قبل از خاتمه نشست سیاستی دوروزه فدرال‌رزرو، نرخ دلار در برابر ین با 69 /0  درصد افزایش، بیشترین میزان رشد روزانه در حدود سه هفته اخیر را تجربه کرد و در مسیر رشد یک‌درصدی در ماه ژوئیه (دومین رشد متوالی ماهانه) قرار گرفت. در حالی که نرخ تورم آمریکا به طور ملایم رشد داشته، آمارهای منتشره بیانگر افزایش قوی مخارج مصرف‌کننده آمریکا در ماه ژوئن است. با توجه به آمادگی سرمایه‌گذاران برای نشست سیاستی بانک مرکزی انگلیس در هفته گذشته که ناظران بازارها احتمال حدود 90‌درصدی برای افزایش نرخ‌های بهره این کشور (25 /0 واحد درصد) قائل هستند، نرخ پوند در برابر دلار به کمتر از 31 /1 تضعیف شد. بعد از انتشار گزارش بلومبرگ از ادامه مذاکرات آمریکا و چین با هدف اجتناب از جنگ تجاری بین دو اقتصاد بزرگ دنیا، در معاملات فرامرزی نرخ یوآن در برابر دلار افزایش یافت. در این روز، پس از انتشار اخباری در خصوص شروع مجدد مذاکرات چین و آمریکا برای پایان دادن به جنگ تجاری، نرخ یوآن در برابر دلار تقویت شد. در نتیجه؛ بهای طلا ضمن جبران افت اولیه، در نهایت تقویت شد. اما تقویت دلار و انتظارات برای افزایش نرخ‌های بهره آمریکا موجب افت بهای طلا در معاملات اولیه این روز به کمترین سطح 5 /1 هفته گذشته شده بود.

در ابتدای هفته گذشته، جلسه تودیع و معارفه رئیس‌کل بانک مرکزی برگزار شد. ناصر همتی، رئیس‌کل جدید، از اعمال سیاست‌های جدید ارزی خبر داد. اگرچه به دلیل مشخص نبودن این سیاست‌ها، ابتدای هفته گذشته نیز با افزایشی بودن قیمت‌ها سپری شد. عمق کم بازار ارز همچنان عامل اصلی نوسانات شدید قیمت است؛ به گفته فعالان، بخش زیادی از تقاضاهایی که امکان دریافت ارز با قیمت رسمی یا از بازار دوم را ندارند؛ با ورود به بازار آزاد تلاطم زیادی را در قیمت‌ها ایجاد می‌کنند. در واقع، با اینکه اکثر تقاضاهای ارزی با نرخ چهار هزار و ۲۰۰ تومان یا با نرخ توافقی در بازار دوم پاسخ داده می‌شود، ورود تقاضاهای محدودتر به بازار آزاد موجب نوسانات سنگین در قیمت ارزها می‌شود. روز شنبه، قیمت دلار در ساعات ابتدایی روز به سمت مرز ۹ هزار و ۵۰۰ تومان حرکت کرد؛ ولی در مرحله اول با مقاومت معامله‌گران به سوی ابتدای کانال ۹ هزار و ۴۰۰ تومان عقبگرد کرد. در دومین روز هفته، بازار ارز و سکه یکی از هیجانی‌ترین روزهای خود را در سال ۹۷ تجربه کرد. روز یکشنبه قیمت‌ها در بازار بیشتر لفظی بودند؛ در این روز عرضه‌کننده چندانی در بازار وجود نداشت و نبود فروشنده زمینه‌ساز گم‌شدن قیمت دلار و سکه در ساعت‌هایی از بازار شد. در واقع، در این روز معامله‌گران قیمت مشخصی را بعضاً برای دلار به مشتریان اعلام نمی‌کردند؛ بلکه دامنه‌ای از قیمت‌ها را به‌عنوان نرخ احتمالی فروش عنوان می‌کردند. در سومین روز هفته، دلار از همان شروع معاملات تمایل زیادی به کاهش قیمت از خود نشان داد. با قیمت ۱۱ هزارتومانی پیشنهادهای فروش آغاز شد و قیمت ظرف ۴۰ دقیقه تا عدد ۱۰ هزار و ۴۰۰ تومان عقب‌نشینی کرد. پس از برخورد به این محدوده، خریداران وارد بازار شدند و قیمت را به سرعت به سوی کانال ۱۰ هزار و ۸۰۰‌تومانی حرکت دادند. به گفته فعالان، نوسان‌گیران در روزهای اخیر سعی کرده‌اند با عبور دلار از مرزهای مقاومتی تقاضاهای جدید را وارد بازار کنند.

تغییر نگرش در سیاست‌های ارزی

در روز دوشنبه رئیس مجلس و معاون اول رئیس‌جمهور از بازنگری در سیاست ارزی خبر دادند. اسحاق جهانگیری در این خصوص اعلام کرد که بانک مرکزی با جدیت به‌دنبال بازنگری سیاست‌های ارزی و ارائه بسته جدید برای مدیریت بازار است. بیان این خبر از سوی معاون اول، به‌عنوان سیگنالی مهم از سوی بازار ارز شناسایی شد؛ چراکه قیمت‌ها حداقل برای ساعتی به عقب رانده شدند و رژیم افزایشی فروکش کرد. تقویت‌کننده خبر جهانگیری، اظهارات رئیس مجلس بود. علی لاریجانی نیز از نهایی شدن سیاست‌های جدید ارزی در روزهای آینده خبر داد. رئیس مجلس سیاست‌های ارزی در سه ماه گذشته را نادرست دانست و خواستار هدایت قیمت ارز به شکل شناور شد.

روز سه‌شنبه، مسیر بازار ارز کاهشی شد، به گفته فعالان، افت قیمت دلار از دقایق پایانی روز دوشنبه آغاز شد. در این زمان، در کانال‌های اطلاع‌رسانی معامله‌گران صحبت‌های دونالد ترامپ به‌طور گسترده‌ای منتشر شد؛ معامله‌گران بخشی را که ترامپ از مذاکره بی‌قید و شرط صحبت کرد مورد توجه قرار دادند؛ به‌دنبال این اتفاق ربع ساعت مانده به پایان روز دوشنبه عنوان شد که قیمت دلار در معاملات پشت‌خطی هرات افغانستان سیر نزولی گرفت و در روز سه‌شنبه، دلار تا محدوده 10 هزار و 500 تومان عقب‌نشینی کرد. همچنین در پنجمین روز هفته، دلار نوسان چندانی را تجربه نکرد. روز چهارشنبه دلار معاملات خود را در کانال 10 هزار و 700 تومان آغاز کرد؛ این ارز در ادامه روز به سوی مرز 11 هزارتومانی حرکت کرد ولی نتوانست از آن عبور کند و به سرعت به سوی قیمت‌های ابتدای روز برگشت. به نظر می‌رسد که دلار در ابتدای هفته آینده در انتظار بسته جدید ارزی باشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در این بسته بازار دوم ارزی، با عرضه ارز صادرات غیرنفتی اعم از صادرات پتروشیمی، فولادی و معدنی تعمیق شود و عرضه و تقاضا در این بازار، قیمت تعادلی را مشخص کند، همچنین ارز حاصل درآمدهای نفتی با قیمت رسمی به کالاهای اساسی و دارویی تخصیص یابد. این در حالی است که در روز چهارشنبه اخباری نیز مبنی بر سهمیه‌بندی شدن عرضه ارز پتروشیمی‌ها در بازار رسمی و بازار دوم منتشر شد که البته مسوولان اقتصادی این موضوع را رد کردند.

رشد بی‌سابقه بورس تهران

در هفته منتهی به 10 مردادماه سال جاری، شاخص بورس تهران با رکوردشکنی بی‌سابقه‌ای 9 /13 درصد رشد هفتگی را ثبت کرد و به سطح 123 هزار و 951 واحد رسید. با این رشد بی‌سابقه بازدهی بازار از ابتدای سال تا تاریخ مورد بررسی به 5 /28 درصد رسیده است. شاخص کل هم‌وزن نیز در هفته گذشته رشد 6 /3‌درصدی داشته و به سطح 5 /18935 واحد رسید. شاخص کل فرابورس نیز در مدت مذکور علاوه بر دو کانال‌شکنی، 6 /16 درصد بازدهی هفتگی را ثبت کرد که رشد قابل ملاحظه‌ای بوده است. انتشار اخباری مبنی بر اعطای مجوز به صادرکنندگان معدنی، فلزی و پتروشیمی در بازار دوم ارز گمان افزایش سود این سهام‌ در بازار را افزایش داد و سبب صف‌های خرید سنگین برای این شرکت‌ها شد. پیش‌بینی تحلیلگران بازار این است که اگر همزمان با آزادسازی نرخ تسعیر درآمدهای صادراتی، نرخ خوراک و سایر هزینه‌هایی که با دلار رسمی مرتبط بودند نیز آزاد شود تاثیر قابل ملاحظه‌ای بر سودآوری صنایع پتروشیمی، معدنی و فلزی خواهد داشت.

رشد 40‌درصدی معامله‌گران تازه‌کار

روابط عمومی شرکت بورس تهران در خبری اعلام کرده است که در چهارماهه اول سال 97، تعداد 55 هزار کد جدید معاملاتی در بورس تهران و در 22 تالار منطقه‌ای ایجاد شده است که رشد 40‌درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته است. به گفته مدیرعامل بورس تهران، این سرمایه‌گذاران برای نخستین بار وارد بازار سرمایه شده‌اند و این کدهای معاملاتی، وجوه جدیدی را به بازار سرمایه تزریق می‌کنند که در خدمت تامین مالی شرکت‌ها و بنگاه‌ها در سراسر کشور قرار می‌گیرد. علاوه براین، حسن قالیباف با اشاره به بهتر شدن وضعیت بازار از نظر نقدشوندگی اعلام کرده که ارزش معاملات در بورس تهران در چهار ماهه نخست سال جاری از مرز 254 هزار میلیارد تومان عبور کرده که به نسبت مدت مشابه سال قبل رشد 28‌درصدی داشته است. او همچنین اعلام کرده است متوسط روزانه ارزش معاملات به بیش از 3300 میلیارد ریال رسیده که نسبت به دوره مشابه سال قبل با افزایش 32‌درصدی همراه شده است.

تعدیل 220‌درصدی نماد دارویی

هفته گذشته در گروه دارویی شرکت تولید و صادرات ریشمک با در نظر گرفتن دلار ۷۵۰۰‌تومانی اقدام به تعدیل ۲۲۰‌درصدی سود هر سهم کرد. «ریشمک» که ۹۵ درصد محصولات خود را صادر می‌کند، سود ۱۴۴۸ ریالی هر سهم را ۴۶۳۶ ریال افزایش داد و در عملکرد شش ماهه هم ۴۸ درصد معادل ۲۲۲۸ ریال را پوشش داد. این شرکت در توضیح این تعدیل اعلام کرده است که میزان فروش در بودجه پیش‌بینی‌شده اولیه ۲۳۰۰ تن محصولات بوده است که در بودجه تعدیل‌شده با توجه به شرایط اقتصادی، سیاسی و تحریم حاکم بر جامعه به ۱۵۰۰ تن در سال کاهش یافته است. همچنین خالص سایر درآمدها و هزینه‌های عملیاتی شرکت در بودجه پیش‌بینی‌شده یک میلیارد و ۹۸۶ میلیون تومان ناشی از هزینه جذب‌نشده در تولید بوده و مبلغ تسعیر ارز صفر منظور شده که با عنایت به نوسانات نرخ ارز و افزایشی بودن آن بیش از حدود ۲۶ میلیارد تومان سود تسعیر ارز با دلار ۷۵۰۰‌تومانی (نرخ ارز قابل دسترس) منظور شده و در نتیجه مبلغ سایر درآمدها و هزینه‌های عملیاتی با کسر مبلغ هزینه جذب‌نشده در تولید، حدود ۲۴ میلیارد تومان محاسبه شده است.