جنگ بیسکویت

  بازار بیسکویت در جهان، روزهای امیدوارکننده‌ای را می‌گذراند و انتظار می‌رود شاهد رشدی پایدار حداقل در یک دهه آینده باشد. خلاقیت و نوآوری‌های موجود، به طور دائم و پیوسته، بازار این محصول را در جهت مثبت، دچار تحول می‌کند. انتظار می‌رود ارزش دلاری این بازار تا پایان سال 2022 به 125 میلیارد دلار بالغ شود. مزه‌ها و طعم‌دهنده‌ها و غلات جدید، شکل و بسته‌بندی و نحوه عرضه خلاق، مردم را در هر گروه سنی در سراسر جهان مشتاق مصرف انواع این محصول می‌کند. این نوآوری‌ها خصوصاً در بخش نحوه عرضه و بسته‌بندی، شدیداً به کمک تولیدکنندگان آمده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد بسته‌بندی‌هایی که پس از باز شدن هم بتواند تا مدتی محصول را تازه و سالم و قابل حمل نگه دارد و در عین حال صرفه اقتصادی داشته و باعث افزایش قیمت محصول نشود، می‌تواند تاثیر بسیاری بر اقبال به یک محصول داشته باشد. در عین حال با توجه به نگرانی‌های مردم درباره سلامت محصولات و مواد استفاده‌شده در آن، به نظر می‌رسد هرچه محصولی برچسب‌های ارزش غذایی خواناتری داشته باشد که هم جزئیات را بیان کرده و هم صادقانه باشد، احتمال بیشتری دارد از سوی یک خریدار بالقوه انتخاب شود و البته خریداران بیسکویت‌های با کالری و البته شکر کمتر را که برای ایجاد طعم شیرین از سایر مواد طبیعی مانند عسل استفاده کرده باشد ترجیح می‌دهند، همچنین به نظر می‌رسد در سال‌های اخیر اقبال به انواع بیسکویت‌های شور، هم به دلیل اینکه راحت‌تر می‌توان آنها را با مواد معدنی و ویتامین و بدون تغییر مزه غنی کرد و هم به دلیل اینکه شکر بسیار کمتری در آن به کار رفته، بسیار بالاگرفته است.

عوامل موثر بر تقاضا در بازار جهانی بیسکویت، مختلفند اما از میان آنها می‌توان به مواردی مثل افزایش شهرنشینی، افزایش درآمد قابل تصرف و البته مهم‌تر از همه زندگی‌های پرمشغله‌ای که لزوم دسترسی آسان و راحت به غذا را الزامی کرده است، اشاره کرد. بیسکویت اگرچه اغلب در دسته‌بندی‌های غذایی در کنار مواردی مانند انواع شکلات و شیرینی‌های دیگر قرار می‌گیرد اما به مراتب دارای ارزش غذایی بالاتری است خصوصاً از نظر کربوهیدرات، بدون توجه به کالری، می‌تواند صبحانه آسان، در دسترس و مقوی باشد که مواد مورد نیاز بدن را حداقل برای بخشی از روز تامین می‌کند. تنوع در بازار این محصول که تا مدتی قبل محصولی لوکس تلقی می‌شد اما در حال حاضر همه بخش‌های اجتماع مصرف‌کننده آن هستند، هر روز در حال گسترش است و تقاضا همچنین به وسیله انواع و اقسام روش‌های بازاریابی، خصوصاً تحقیقات تلویزیونی، تقویت می‌شود. بیشترین اقبال البته همچون سایر بخش‌ها، نصیب تولیدکنندگانی می‌شود که محصولاتی سالم‌تر و خصوصاً دارای ارزش غذایی بیشتری تولید می‌کنند. یکی از این دسته محصولات که به دلیل تقاضای بالا، از طریق اکثر برندهای مهم تولید می‌شود انواع بیسکویت‌های سبوس‌دار با شیرین‌کننده‌های طبیعی غیر‌شکری هستند. همچنین به نظر می‌رسد حذف هر عامل مصنوعی از جمله طعم‌دهنده‌های مصنوعی می‌تواند موجب استقبال بیشتر از محصولات شود. اما همانند همه بازارهای دیگر، اینجا نیز محدودیت‌هایی وجود دارد. افزایش قیمت مواد اولیه خصوصاً اخیراً و با توجه به اینکه سال‌ها با توجه به اوضاع نامناسب اقتصادی جهان قیمت مواد خام ثابت مانده بود، در کنار رقابت شدید از عوامل محدودکننده بازار جهانی تولید انواع بیسکویت هستند. همچنین به نظر می‌رسد با بهبود اوضاع اقتصاد جهان و عبور از بحران و رکود اقتصادی ایجاد شده، مالیات‌ها افزایش داشته باشد که این موضوع هم می‌تواند یکی دیگر از عوامل محدودکننده بازار باشد.

بیسکویت یکی از انواع مواد غذایی است که سادگی تولید آن می‌تواند مشوقی برای سرمایه‌داران جزء برای ورود به بازار باشد. علاوه بر این امکان ابتکارات جدید با هزینه اندک در زمینه تولید این محصول زیاد است و می‌توان آن را به سادگی و برای مدتی نسبتاً طولانی انبار کرد و با هزینه نگهداری یا بار برای اندک انتقال داد. این عوامل اگرچه باعث می‌شود بازار این محصول تا حد بسیار زیادی رقابتی باشد اما در عین حال خصوصاً در بخش اقتصادهای نوظهور و کشورهای در حال توسعه، فرصت خوبی برای سرمایه‌گذاران محلی ایجاد می‌کنند که در سود تولید این محصول شریک باشند. علاوه بر این، صنعت بیسکویت به دلیل همین ویژگی‌ها می‌تواند راه را برای جذب سرمایه‌های خارجی در مقیاس کوچک در کشورهای در حال توسعه باز کند. البته همچنان بازار صادرات و واردات این ماده غذایی یا میان‌وعده وجود خواهد داشت، اگرچه هم درصد رشد و هم میزان آن کمتر از بازارهای انواع دیگر مواد غذایی است. پیش‌بینی می‌شود میزان صادرات بیسکویت تا سال 2022 سالانه حدود دو درصد رشد داشته باشد. بزرگ‌ترین صادرکنندگان بیسکویت جهان در حال حاضر به ترتیب کشورهای آلمان، هلند، بلژیک، انگلستان، مکزیک و کانادا هستند که پیش‌بینی می‌شود همین ترکیب، کمابیش حفظ شود.

در بازار جهانی بیسکویت هم مانند سایر مواد غذایی مشابه، بیشترین سهم بازار را اروپا در اختیار دارد. رتبه بعدی در اختیار آمریکای شمالی است. اما در مورد بیشترین نرخ رشد بازار، همچنان با رکوردداری اقتصادهای نوظهور روبه‌رو هستیم. البته بر‌خلاف بعضی مواد غذایی لوکس که افزایش مصرف آنها در اقتصادهای نوظهور صرفاً ناشی از افزایش درآمد سرانه و نشانه تمایل مردم به داشتن مظاهر تمکن مالی است، در مورد بیسکویت به نظر می‌رسد دلیل اصلی افزایش مصرف، تغییر روش زندگی افراد و کاهش وقت در دسترس برای استفاده از سایر موارد غذایی در وعده‌های مختلف است. در واقع با گسترش شهرنشینی و افزایش ساعات کاری، به نظر می‌رسد هنوز فرهنگ غذایی مردم فرصت انطباق را پیدا نکرده و مردم تلاش دارند با استفاده از مواد غذایی با قیمت اقتصادی و در دسترس نیاز خود را برطرف کنند. اینکه آیا این انطباق رخ خواهد داد و در صورت رخ دادن آن در نهایت برد با بازار مواد غذایی آماده از جمله بیسکویت خواهد بود یا انواعی از غذاهای خانگی با قابلیت تهیه سریع و جابه‌جایی آسان جایگزین آن خواهند شد، هنوز معلوم نیست. اما حداقل در حال حاضر چین، یکی از بهترین و خوش‌آتیه‌ترین بازارهای جهان محسوب می‌شود. بیسکویت هم به عنوان خوراکی مورد علاقه خانواده‌ها و هم به عنوان هدیه خصوصاً در شهرها بسیار طرفدار دارد. همچنین انواع بسته‌بندی‌های آن، خصوصاً در مقیاس‌های بزرگ‌تر از تک‌نفره، طرفداران خاص خود را دارد. با توجه به افزایش درآمد سرانه در چین احتمالاً میزان رشد مصرف در این کشور، فعلاً ادامه‌دار خواهد بود و حتی محصولات با متوسط قیمت و همچنین کیفیت بالاتر به راحتی مشتریان خود را پیدا خواهند کرد. انواع بیسکویت شور نیز خصوصاً اگر با ویتامین‌ها غنی شده باشند حتی بیشتر هم مورد پذیرش قرار می‌گیرند. این وضعیت تقریباً در همه اقتصادهای نوظهور، کمابیش وجود دارد. البته این بار تفاوت در اینجاست که اقتصادهای نوظهور و در راس آنها هند و چین، علاوه بر داشتن بازار مصرفی در حال رشد سریع، بزرگ‌ترین تولیدکنندگان بیسکویت در جهان، البته بعد از ایالات متحده نیز هستند.

به نظر می‌رسد تولیدکنندگان بیسکویت، یکی از معدود ارائه‌دهندگان غذاهای سریع و حاضری باشند که از سالم‌تر شدن رژیم غذایی مردم جهان سود می‌برند. معمولاً غذاهای حاضری و بسته‌بندی میزان چربی و شکر بسیار بالایی دارد که حذف یا حتی کاهش آن، می‌تواند طعم محصول را دچار مشکل جدی کند تا حدی که مصرف‌کننده دیگر علاقه‌ای به خرید نداشته باشد. اما در مورد انواع بیسکویت و ویفر، نه‌تنها کاهش میزان شیرینی و چربی استفاده‌شده به راحتی و بدون تغییر شدید مزه امکان‌پذیر است که حتی انواع بدون شکر و دارای مواد تشکیل‌دهنده مفید و توصیه شده توسط پزشکان هم در این صنعت به راحتی قابل تولید است. استفاده از انواع سبوس یا غلاتی غیر از گندم با ارزش غذایی بیشتر و کالری کمتر، در کنار تولید انواع اسنک و بیسکویت‌های شور، انواعی از این مواد غذایی حاضری و در عین حال مفید هستند که می‌تواند مشتریان بسیاری را به خود جذب کند.