خط و ربط خطاها
سیاستگذاری‌های اقتصادی دولت ریشه در کدام تفکر اقتصادی دارد؟
این روزها تحلیل‌های زیادی درباره «اقتصاد سیاسی خطای سیاستگذاری» مطرح می‌شود. برخی با طرح این پرسش که مگر می‌شود بی‌هدف این‌قدر خطا کرد، معتقدند عمدی در کار سیاستگذاری بوده است.
محمد طاهری: این روزها تحلیل‌های زیادی درباره «اقتصاد سیاسی خطای سیاستگذاری» مطرح می‌شود. برخی با طرح این پرسش که مگر می‌شود بی‌هدف این‌قدر خطا کرد، معتقدند عمدی در کار سیاستگذاری بوده است. برخی قائل به نابلدی سیاستگذار هستند و احتمال می‌دهند این حجم از خطا، به دلیل کم‌تجربگی رخ داده است. برخی دولت را فاقد اراده می‌دانند و معتقدند سیاست‌های خطا از بیرون به دولت تحمیل شده و خود دولت در این وضع نقشی ندارد. عده‌ای هم معتقدند خطاها عمدی بوده و احتمالاً عده‌ای ذی‌نفع آشفته‌بازار فعلی هستند.
هرچه هست، نظر موافقان و مخالفان سیاست‌های مناقشه‌برانگیز در رسانه‌ها ثبت و ضبط شده و می‌شود با مراجعه به آرای افراد و گروه‌ها جهت‌گیری آنها را مرور کرد. به گواه آنچه در رسانه‌ها به ثبت رسیده، تنها مخالفان قطعی سیاست‌های نادرست ارزی، اقتصاددانان مستقل بودند که متاسفانه هیچ‌کس به حرفشان گوش نکرد.
به طور مثال سیاستگذاری غلط ارزی که منجر به اتلاف بخش قابل توجهی از منابع کشور شد، حمایت همزمان راست میانه (اعتدال و توسعه)، جناح راست اصلاح‌طلبان (کارگزاران)، جناح چپ اصلاح‌طلبان (نهادگرایان) و جناح چپ اصولگرایان (مدعیان اقتصاد اسلامی) را به دنبال داشته است.
در عین حال برخی معتقدند این تصمیم‌ها به طور مشخص محصول تدبیر دو حزب اعتدال و توسعه و کارگزاران سازندگی بوده است، هرچند نباید از محدودیت‌های دولت و جنجال‌هایی که مخالفان آن به راه می‌اندازند و اغلب بر موج پوپولیسم سوار می‌شوند، غافل بود. به هر حال گروهی از تحلیلگران می‌گویند با کوچ محمد نهاوندیان از دفتر ریاست‌جمهوری، حسن روحانی به طور محسوس از اقتصاد آزاد فاصله گرفته و به همین نسبت، اقتصاددانان مدافع بازار نیز از دفتر رئیس‌جمهور دور شده‌اند.
دبیرکل حزب اعتدال و توسعه که در حال حاضر رئیس سازمان برنامه و بودجه است، نقش مهمی در سیاستگذاری اقتصادی دولت دوازدهم داشته و دارد. حسن روحانی پس از توافق با وزرای اقتصادی دولت دوازدهم میثاق‌نامه‌ای به امضای آنها رسانده و از آنها قول گرفته که در همه امور اقتصادی، نظرات سازمان برنامه و بودجه را رعایت کنند.
پس از حزب اعتدال و توسعه، حزب کارگزاران سازندگی، مهم‌ترین حامی سیاسی روحانی به شمار می‌رود که نقش مهمی در شکل‌گیری وضع موجود دارد و بسیاری از چهره‌های آن در دولت دوازدهم حضور داشته و به ویژه در ماه‌های گذشته نقش مهمی در سیاستگذاری اقتصادی داشته‌اند. از آنجا که اقتصاددانان وزن سیاستگذاری غلط اقتصادی را در شکل‌گیری وضع موجود سنگین می‌دانند، در این پرونده تلاش کرده‌ایم به این پرسش پاسخ بدهیم که سیاستگذاری‌های اقتصادی دولت ریشه در کدام تفکر اقتصادی دارد و احزاب حامی دولت چه نقشی در شکل‌گیری این تفکرات داشته و دارند؟ همین‌طور این موضوع را نیز بررسی کرده‌ایم که وضع فعلی اقتصاد کشور به میزان زیادی محصول تکنوکراسی بدون توجه به دانش اقتصادی است.
