آزادی اطلاعات

«در زمینه مالیات باید افرادی که فرار مالیاتی می‌کنند و به یقه‌سفیدها معروف هستند، شناسایی شوند و مالیات آنها گرفته شود.» ابراهیم رئیسی، نامزد دوازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در اولین مناظره زنده تلویزیونی با بیان این جملات، انتقادهای خود در زمینه مالیات را آغاز کرد. تولیت آستان قدس رضوی در حالی این سخنان را مطرح می‌کرد که خودش هم در این زمینه مورد نقد برخی بود. 17 اردیبهشت‌ماه امسال حسن روحانی هنگامی که در آذربایجان غربی سخنرانی می‌کرد، این طور واکنش نشان داد: «دم از مالیات می‌زنند، آیا در آنجایی که مدیریت می‌کنید، تاکنون مالیات داده‌اید؟» رئیسی هم درباره وضعیت پرداخت مالیات آستان قدس رضوی توضیح داد که حدود 30 سال پیش امام خمینی‌(ره) پس از شنیدن توضیحات مرحوم واعظ طبسی، تولیت سابق آستان قدس درباره گردش اقتصادی آستان، با دستخط خودشان نوشتند آستان قدس رضوی و شرکت‌های وابسته مالیات ندهند و آن را برای زائران و فقرا هزینه کنند. رئیسی گفت: «این موضوع برای 30 سال قبل است و این رویه از همان زمان آغاز شده و ادامه دارد.  من از زمان آمدن به آستان قدس برای مقام معظم رهبری نامه نوشتم که تکلیف شرعی در این موضوع چیست، ایشان فرمودند همان که نظر امام لحاظ شود، به علاوه آنکه دو مالیات ارزش افزوده و مالیات تکلیفی نیز پرداخت شود.» در همین حال کامل تقوی‌نژاد به‌عنوان رئیس سازمان امور مالیاتی در نامه‌ای به رئیسی عنوان کرد: «مالیات بر ارزش افزوده، شفافیت اقتصادی را به دنبال دارد به‌طوری که مقام معظم رهبری در خصوص معافیت مالیاتی آستان قدس رضوی و شرکت‌ها و موسسات وابسته اشاره به این مهم می‌کنند که معافیت آستان شامل مالیات‌های تکلیفی و مالیات بر ارزش افزوده نمی‌شود چراکه باید فعالیت‌های اقتصادی شفاف و رقابت‌پذیرتر باشد.» حال با گذشت چند ماه از پایان رقابت‌های انتخاباتی و طرح چنین مباحثی، روزنامه شرق خبر داده است: «شفافیت مالی برای نخستین‌بار در دستور کار بزرگ‌ترین نهاد موقوفاتی جهان اسلام قرار گرفت.» مرتضی بختیاری، قائم‌مقام تولیت آستان قدس رضوی(ع) در این مورد اعلام کرده است: «کلیه موقوفات قرار است در سیستمی گذاشته و در آن به مردم گزارش شود که هر موقوفه چقدر درآمد دارد و نیت واقف آن چه بوده و اکنون آن درآمد در چه موردی صرف شده است که این اطلاعات تا آخر شهریور کامل می‌شود و سپس در یک سیستمی قرار داده خواهد شد تا عموم مردم از آن مطلع شوند.» پیش از این در مردادماه سال گذشته نیز ابراهیم رئیسی عنوان کرده بود: «به‌دلیل ذهنیت‌های نادرست در مورد ثروت آستان قدس رضوی در میان عوام و حتی خواص، توقعات و درخواست‌های زیادی از این نهاد وجود دارد و ما علاقه‌مندیم حقیقت وضع مالی آستان قدس را شفاف‌سازی کنیم.» حال پس از گذشت یک سال از این سخنان به نظر می‌رسد این نهاد عمومی قرار است اطلاعات مالی خود را به صورت شفاف منتشر کند. اما آیا شفافیت مالی آستان قدس رضوی شدنی است؟ آیا این اتفاق می‌تواند مقدمه شفافیت در سایر نهادهای عمومی باشد؟