توسعه تشنگی

  بهاره چراغی: اورگلیدز منطقه‌ای طبیعی از تالاب‌های گرمسیری در بخش جنوبی فلوریدا در ایالات متحده آمریکاست و مارگوری استونمن داگلاس در کتابی با نام «رودخانه علف» داستانی از تخریب محیط زیست این تالاب‌ها را نوشته است. به توصیف داگلاس، ریشه مشکلات بحران آب و محیط زیست نیست، بلکه توسعه به دست دولت (لویاتان هابز) است.در شروع قرن بیست و یکـم افـزایش تقاضای آب موجبات کاهش نگران‌کننده سرانه منابع آب تجدیدشونده را با توجه به محدودیت این منابع در نقاط مختلف جهان فراهم آورده است. وضعیت این ماده حیاتی در مناطق خشک و نیمه‌خشک کره زمین از حساسیت بیشتری برخوردار بوده و هم‌اکنون در تعدادی از کشورهایی که در این مناطق قرار گرفته‌اند تقاضای آب از امکانات منابع آب قابل استحصال تجاوز کرده است و پیش‌بینی می‌شود در سال‌های آینده، تداوم افزایش میزان تقاضا، باعث تشدید محدودیت‌ها از جمله ایجاد محدودیت در روند توسعه کشورها خواهد شد.آب در توسعه ایران هم، مهم‌ترین و در عین حال محدودکننده‌ترین عامل محسوب می‌شود. از یک طرف کاهش شدید منابع آب ناشی از بهره‌برداری غیرمجاز و بی‌رویه و از طرف دیگر رشد شدید تقاضا در بخش‌های مختلف مصرف، نقش این ماده حیاتی را در زمینه توسعه برجسته‌تر کرده است. در چند هفته گذشته زنگ هشدار کمبود شدید آب در مناطق مختلف ایران به صدا درآمد.در زمینه ارتباط مستقیم بین کمبود منابع آبی و امنیت انسانی و توسعه‌یافتگی مطالعات مختلفی صورت گرفته و مکرر بر این مساله تاکید شده که بحران موجود در مساله منابع آبی کمبود آب نیست بلکه مدیریت و حکمرانی آب است. نظریه‌های مدیریتی که سال‌ها پیش بر فرض وفور منابع تدوین شده‌اند، امروزه باید بر فرض‌های محدودیت منابع بنا شوند. بر این اساس برای همه جهانیان محرز شده است که حرکت جامعه بشری در راستای توسعه پایدار، تنها راه تداوم حیات روی کره زمین است. برای تحقق این امر، باید در نظریه‌های مدیریتی منابع آب با توسعه پایدار، به محدودیت منابع طبیعی به‌خصوص ایران به‌طور جدی پرداخته شود. در حال حاضر به نظر می‌رسد که این چالش‌ها در حوزه‌های پراکنده مدیریتی کاملاً آشکار است از این‌رو ضروری است که اندیشمندان و مدیران ارشد مرتبط با مدیریت آب کشور برای تحقق «توسعه پایدار» و رسیدن به پارادایم «پایدارمحوری» در مدیریت منابع آب گامی جدی و اساسی بردارند.در این پرونده به بهانه به صدا درآمدن زنگ هشدار کمبود آب شدید در ایران، می‌خواهیم ببینیم بحران چه اثراتی روی توسعه ایران می‌گذارد. همچنین این موضوع مورد بررسی قرار گرفته است که کمبود آب در بلندمدت به کدام صنایع بیشترین صدمه را وارد می‌کند؟ به گفته تحلیلگران تردیدی نیست که رشد و شکوفایی جامعه ایرانی پیوندهای مهمی با مساله «آب» دارد و این پرسش مهم را پیش‌روی ما قرار می‌دهد که «آینده ایران بدون آب چه وضعیتی پیدا می‌کند»؟