فرار از تهران
آیا مهاجرت معکوس از پایتخت آغاز شده است؟
نام تهران در سال‌های اخیر با عبارات دردناک و نگران‌کننده از جمله ترافیک، تراکم، آلودگی، کم‌آبی، خطر وقوع زلزله، هزینه بالای زندگی و چیزهایی با بار معنایی منفی و از این دست همراه است! تهران دیگر آن طهران سایه‌سار چنارها و چشمه‌ساران ری و تپه‌های پوشیده از علفزار قیطریه و شهر کنگرهای پیر و پرندگان مهاجر نیست.
جواد حیدریان: نام تهران در سال‌های اخیر با عبارات دردناک و نگران‌کننده از جمله ترافیک، تراکم، آلودگی، کم‌آبی، خطر وقوع زلزله، هزینه بالای زندگی و چیزهایی با بار معنایی منفی و از این دست همراه است! تهران دیگر آن طهران سایه‌سار چنارها و چشمه‌ساران ری و تپه‌های پوشیده از علفزار قیطریه و شهر کنگرهای پیر و پرندگان مهاجر نیست. تهران حالا شهر آلوده‌ای است که از کلاغ پر است و خیابان‌هایش از بس موش زاییده‌اند میان‌تهی شده‌اند. شهر شلوغ و پرازدحامی که ظرفیت‌های زیستی‌اش را سال‌به‌سال با تشدید بحران وارونگی، بی‌آبی و خشکسالی از دست می‌دهد. در میانه این همه بد، تلاش‌های زیاد و هزینه‌های سرسام‌آوری برای قابل تحمل شدن تهران برای زیست شهروندانش از سوی متولیان شهری و اداره‌کنندگان سیاسی و اقتصادی پایتخت صورت گرفته است. با این همه تهران در طول 50 سال اخیر، بیشترین کشش برای مهاجرت و ورود شهروندان از شهرهای دیگر به این شهر را داشته است. دهی در ونک و شهری تاریخی در ری حالا جولانگاه میلیون‌ها انسان پرتحرک است. این روستای کوچک و خوش‌آب و هوا در طول 200 سال گذشته پایتخت ایران‌زمین بوده و هر سال بر جمعیت و وسعتش افزوده شده است. دلایل متعددی برای این تراکم جمعیتی و این ترافیک از سازمان و ساختار گرفته تا انسان و ماشین، می‌توان برشمرد اما حالا مجال این بحث نیست. حالا فرصت بررسی اتفاق عجیبی است که در مرور آنچه بر زیست‌بوم تهران می‌گذرد و روزبه‌روز از زندگی خالی‌ترش می‌کند، خبر خوشحال‌کننده‌ای است؛ مهاجرت معکوس از تهران به شهرستان‌ها! آمارهای مرکز آمار و بررسی رسانه‌ها از خروج هرچند کند شهروندان از کلانشهر تهران حکایت دارد. مرکز آمار ایران در اطلاعاتی که چندی پیش منتشر کرد از مهاجرت معکوس در تهران خبر داد. بر اساس اطلاعات سرشماری سال ۱۳۹۵ در فاصله زمانی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵، ۳۵۰ هزار و ۶۳۲ نفر از استان تهران به استان‌های دیگر مهاجرت کرده‌اند. این خبر هرچند رقم ناچیزی از مهاجرت را نشان می‌دهد اما بنا به اظهارنظر کارشناسان نقطه عطفی در فرآیند مهاجرپذیری تهران و آغاز روند معکوس شدن مهاجرت از پایتخت است. در این آمار عنوان شده است که استان البرز بالاترین جذب مهاجر از تهران را داشته و استان‌های گیلان و مازندران به ترتیب در رتبه‌های دوم و سوم جذب مهاجر از استان تهران قرار دارند. اگرچه خالص مهاجرت استان تهران نشان می‌دهد طی فاصله زمانی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵، تعداد افرادی که وارد استان تهران شده‌اند بیشتر از افرادی است که از استان تهران خارج شده‌اند اما آمار می‌گوید که مهاجرت معکوس در حال رخ دادن است. علاوه بر این، از مجموع مهاجران خارج‌شده از استان‌های کشور (یک میلیون و ۹۸۵ هزار و ۹۲۷ نفر)، در طول سال‌های ۱۳۸۵ و ۱۳۹۰ بیشترین تعداد مربوط به استان‌های تهران ۴۰۴ هزار و ۸۶۳ نفر (4 /20 درصد)، خراسان رضوی ۱۱۶ هزار و ۱۰۱ نفر (8 /5 درصد) و خوزستان با ۱۱۵هزار و ۶۲۲ نفر (8 /5 درصد) و کمترین مربوط به استان کهگیلویه و بویراحمد با ۱۷هزار و ۳۵۱ نفر (9 /0 درصد) بوده است.
