قاعده هرم

  بهاره چراغی: می‌گویند پیرها علاقه دارند در زمین و مسکن سرمایه‌گذاری کنند، جوان‌ها ترجیح می‌دهند در بازار سهام سرمایه‌گذاری کنند و جوان‌ترها وارد بازارهای نوظهور مثل رمزارزها شده‌اند. می‌گویند زن‌ها به سرمایه‌گذاری در زمینه‌های کم‌ریسک‌تر علاقه دارند و مردان از سرمایه‌گذاری در امور پرخطر ابایی ندارند. هر فردی در زندگی خود تصمیمات مالی زیادی مرتبط با فعالیت‌های خود می‌گیرد. همه افراد در انتخاب ابزارهای مالی رویه یکسانی را پیش نمی‌گیرند و با پیچیده‌تر شدن بازارهای مالی فاصله به‌وجودآمده بین این تصمیمات بیشتر شده است. بدیهی است که وضعیت مالی، دارایی اقتصادی و رفتارهای مالی زن‌ها و مردها با یکدیگر تفاوت قابل توجهی دارند. همچنین به جز جنسیت، مولفه‌های موثر دیگری مانند سن، وضعیت اشتغال، تحصیلات و... رفتار افراد در سرمایه‌گذاری را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به‌طور مثال برخی اقتصاددانان معتقدند که مطلوبیت سرمایه‌گذاری در مسکن به تدریج و به‌صورت نامحسوس در حال کاهش است. این در حالی است که در سال‌های گذشته به دلایل اجتماعی، اقتصادی که اتفاقاً ریشه تاریخی دارد، زمین مهم‌ترین سرمایه‌گذاری ایرانیان به حساب می‌آمده است. هم‌اکنون هم مِلک، گزینه‌ای مطلوب برای سرمایه‌گذاری میانسالان است. به این ترتیب که بسیاری از آنها سرمایه‌گذاری را صرفاً در قالب زمین و مسکن می‌شناسند. اما جوانانی که آشنایی بیشتری با ابزارهای نوین سرمایه‌گذاری دارند شاید مِلک را گزینه مطلوبی برای سرمایه‌گذاری ندانند. چه‌بسا افرادی هم هستند که به ابزارهای جدیدتری نسبت به بورس مسلط هستند و اغلب هم جوان هستند. به عنوان مثال اگر فعالان رمزارزها در ایران را رصد کنیم متوجه می‌شویم که عمدتاً در بازه سنی زیر 50 سال قرار دارند. اگر بخواهیم این موضوع را تعمیم دهیم احتمالاً مزیت انحصاری بازار زمین و مسکن رفته‌رفته مقداری کاهش می‌یابد و دارایی‌های رقیب مطلوبیت بیشتری پیدا می‌کنند. در این پرونده تلاش می‌کنیم به این پرسش پاسخ دهیم که ترکیب سِنی و جمعیتی سرمایه‌گذاری در ایران چگونه است و آیا زنان و مردان از نظر تصمیم‌گیری‌های مالی متفاوت هستند؟ بر اساس یافته‌های محققان پاسخ قطعاً مثبت است. مایرز دریافت که اگرچه مردان بر روی نتیجه متمرکز هستند، هدف‌محورند و سطح تحمل ریسک و میزان اعتمادبه‌نفسشان بالاست، از سوی دیگر زنان سیستم توجهی تقسیم‌شده دارند، فرآیندمحور هستند، تحمل ریسک کمتری دارند و کمتر مستعد اعتمادبه‌نفس بیش از حد هستند. برد باربر و ترانس اودین در مقاله تحقیقاتی خود در سال 2001 در فصلنامه اقتصاد با عنوان «پسران پسر خواهند بود: جنسیت، اعتمادبه‌نفس بیش از حد و سرمایه‌گذاری سهام عادی» نیز نتایج مشابهی درباره رفتارهای مالی خاص جنسیت به دست آورده‌اند. پال داوار و گیل نیز در پژوهش خود نشان دادند که زنان سطح آگاهی کمتر، اعتمادبه‌نفس پایین‌تر و ظرفیت تحمل ریسک پایین‌تری نسبت به مردان دارند، از این‌رو در رابطه با سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار که پرریسک هستند احتیاط بیشتری نسبت به مردان از خود نشان می‌دهند، مخصوصاً اگر منبع مالی در دسترسشان محدود و کم باشد.