همهمه رکود

سایه فتحی: سال گذشته اکثر پیش‌بینی‌ها و نتایج نظرسنجی‌ها حکایت از رخت بربستن دوره طولانی رکود با فرا رسیدن نیمه دوم آن سال داشت. سرانجام هم پیش‌بینی‌ها درست از آب درآمد و این اتفاق رخ داد. اما حالا شرایط بازار به شکل دیگری رقم خورده است. هنوز جای پای رونق مسکن خشک نشده پیش‌بینی‌ها و نظرسنجی‌های جدید از احتمال بازگشت رکود در نیمه دوم سال جاری خبر می‌دهد. از ابتدای سال جاری همزمان با قرارگرفتن بازار مسکن در دوره جدید رونق، رشد قیمت همراه با افزایش معاملات آغاز شد اما روند رشد ملایم قیمت‌ها دیری نپایید و با بروز التهابات ارزی به ‌تدریج آثار آن بر بازار مسکن نمایان شد. هجوم نقدینگی به سمت بازار مسکن سبب شد تا قیمت‌ها در یک بازه زمانی چندماهه در یک شیب صعودی و با حرکت تند همراه شود. حالا تحت تاثیر جهش قیمت مسکن، برداشت غالب کارشناسان بروز رکود زودرس در این بازار است. به‌زعم این کارشناسان با توجه به تجربه دوره‌های گذشته رونق و رکود بخش مسکن، بازار در شرایط فعلی کشش افزایش قیمت‌های مداوم چندماه گذشته را ندارد. به گفته آنها کاهش حجم معاملات طی دو ماه گذشته نشانه جدی عقب‌نشینی متقاضیان از بازار به دلیل جهش قیمت‌های مداوم است. بنا بر آخرین گزارش بانک مرکزی در تیرماه امسال، تعداد معاملات آپارتمان‌های مسکونی شهر تهران به 5 /13 هزار واحد مسکونی رسید که نسبت به ماه قبل و ماه مشابه سال قبل به ترتیب 2 /9 و 7 درصد کاهش نشان داده است. با توجه به این گزارش‌های آماری رونق معاملات مسکن در تهران از اواخر پاییز سال گذشته آغاز شد اما از تیرماه امسال شاهد کاهش تعداد معاملات ماهانه هستیم و اکنون بازار مسکن در نقطه‌ای ایستاده که فاصله آن با رونق زیاد و با رکود اندک است. بر این اساس روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی با عنوان «محافظ مسکن از رکود زودرس» به بررسی محتوای یک نظرسنجی از فعالان بازار مسکن پرداخته است که حاکی از آن است که طیف گسترده‌ای از فعالان بازار مسکن معتقدند در نیمه دوم سال شاهد بازگشت رکود خواهیم بود. در این نوشتار عنوان شده که اصلی‌ترین ریشه این نگاه فعالان بازار مسکن، به تفاوت جنس رونق معاملات در این دوره نسبت به دوره‌های دیگر بازار مسکن بازمی‌گردد. در دوره‌های گذشته رونق، نوسان قیمت مسکن به لحاظ شیب رشد وضعیت متفاوتی با رونق چند ماه اخیر داشته است و البته موجودی عرضه مسکن نیز در وضعیت مناسب‌تری قرار داشت. به این ترتیب در اغلب دوره‌های رونق چند دهه اخیر در بازار مسکن تهران، مدت زمان تغییرات قیمتی در بازار طولانی بوده و جهش ناگهانی و چندماهه نادر بوده است. در دوره رونق اخیر، به دلیل اینکه جهش قیمت واقعی و اسمی مسکن در فاصله زمانی اندکی از شروع رونق معاملات رخ داد، چنین فرصتی ایجاد نشد و در نتیجه انتظار بازگشت رکود زودهنگام به بازار مسکن، بعید نیست. با توجه به این امر در پرونده پیش‌رو به بررسی سناریوهای متحمل در وضعیت بازار مسکن در نیمه دوم سال جاری پرداختیم و اینکه با توجه به تورم پیش رو چقدر احتمال دارد بازار مسکن مجدد به فاز رکود بازگردد و با چه راهکارهایی می‌توان این بازار را از رکود زودرس نجات داد.