اولین بازدهی مثبت بورس در پاییز

 مجید حیدری: هفته گذشته بهای دلار در بازار تهران نسبت به روزهای قبل از آن نوسان کمتری را تجربه کرد تا حال و هوای بازار پس از صحبت‌های کم‌اثر ترامپ به شرایط عادی بازگردد، اگرچه همچنان برخی از عوامل ثبات این بازار را تهدید می‌کنند. بازار بورس هفته گذشته را با افزایش 2 /1درصدی پشت سر گذاشت و اولین بازدهی مثبت را در پاییز ثبت کرد. در بازارهای جهانی بهای نفت تحت تاثیر عوامل داخلی عراق بالا رفت، اما طلای جهانی به دلیل سودگیری روند نزولی را طی کرد.

قیمت نفت در هفته گذشته، به دلیل تداوم نگرانی از صادرات نفت عراق روند صعودی را ثبت کرد. به گزارش بانک مرکزی، روز دوشنبه، در پی ورود نیروهای نظامی عراق به منطقه نفت‌خیز کرکوک و تحویل مرز از مبارزان کُرد، تولید نفت عراق (دومین تولیدکننده بزرگ اوپک) به طور موقت افت کرد. در نتیجه؛ قیمت‌های نفت خام یک درصد تقویت شد. در این روز، تولید میادین اصلی نفت بای حسن و آوانا منطقه کردستان عراق به دلیل نگرانی‌های امنیتی حدود 320 هزار بشکه در روز کاهش یافت. لازم به ذکر است، روزانه حدود 600 هزار بشکه نفت در این منطقه تولید می‌شود. کاهش فعالیت‌های حفاری نفتی آمریکا، انفجار شبانه یک چاه نفتی در منطقه لوئیزیانا و افزایش مصرف نفت به ویژه در چین از عوامل دیگر تقویت بازار نفت در روز دوشنبه بود. بر اساس اظهار نظر رئیس بانک مرکزی چین، پیش‌بینی می‌شود؛ بر خلاف انتظارات، اقتصاد این کشور در نیمه دوم سال جاری هفت درصد رشد کند. طبق اظهار نظر منابع آگاه، چین به طور مستقیم پیشنهاد افزایش خرید مستقیم به سطح دو درصد را به شرکت سعودی آرامکو ارائه داده است. در معاملات پایانی، بهای نفت برنت و آمریکا به ترتیب 62 و 25 سنت رشد نشان داد.

در روز سه‌شنبه دولت مرکزی عراق اعلام کرد کنترل چاه‌های نفتی شمال این کشور را در اختیار دارد و تولید نفت از آنها به شکل عادی در جریان است. از سویی دولت نیمه‌مختار اقلیم کردستان نیز که کنترل خط لوله انتقال نفت کرکوک-جیحان را در دست دارد از استمرار صادرات نفت این منطقه خبر داده است. از این‌رو برخی کارشناسان بر این باورند حتی اگر کاهشی در تولید نفت این کشور رخ نداده باشد، کنترل تولید میادین کرکوک از سوی دولت عراق و کنترل صادرات آن توسط خط لوله کرکوک-جیحان از سوی اقلیم کردستان به یقین مشکلاتی ایجاد و احتمالاً تولید و صادرات این منطقه را مختل خواهد کرد. دولت مرکزی با اقلیم کردستان بر سر درآمدهای نفتی اقلیم، همواره اختلافات شدیدی داشته و حال با رخ دادن وقایع اخیر، این مشکلات بعد تازه‌ای به خود خواهد گرفت که ممکن است به قطع تولید یا صادرات نفت کرکوک منجر شود. به گفته ویلیام اولاگلین، تحلیلگر سرمایه‌گذاری در شرکت ریوکین سکیوریتیز، کرکوک که شهر اصلی در این منطقه است، حدود ۱۰ درصد از کل تولید نفت عراق را تولید می‌کند و هرگونه اختلال بیشتر ممکن است تاثیر قابل توجهی بر میزان عرضه داشته باشد. گروه مشاوره اوراسیا نیز اعلام کرد تولید نفت عراق تا زمانی که توافقی حاصل شود، آسیب‌پذیر خواهد بود.

بررسی‌ها نشان می‌دهد منطقه خودمختار کردستان عراق ۴۵ میلیارد بشکه ذخایر نفتی دارد. این مقدار حدود یک‌سوم از کل ذخایر نفتی عراق است. اقلیم کردستان در سال ۲۰۱۶ به‌طور متوسط روزانه ۶ /۵۴۴ هزار بشکه نفت تولید کرده و قصد دارد در سال جاری این میزان را به ۶۰۲ هزار بشکه در روز برساند. بر اساس برآوردهای بلومبرگ، صادرات نفت اقلیم کردستان در سال گذشته ۵۱۵ هزار بشکه در روز بوده و امسال به ۶ / ۵۸۳ هزار بشکه در روز رسیده است که ۱۸ درصد از کل صادرات عراق محسوب می‌شود. بخش مهمی از صادرات نفت اقلیم کردستان به وسیله خط لوله از کرکوک به بندر جیحان در ترکیه ارسال می‌شود و از آنجا به وسیله نفتکش‌ها بارگیری می‌شود. ترکیه نیز اعلام کرده که در صورت اجرایی شدن رفراندوم و جدایی کردها از دولت مرکزی عراق، این مسیر صادراتی را که شریان اصلی صادرات نفت کردستان است، قطع خواهد کرد.

در روز چهارشنبه بهای نفت برنت به بالای 58 دلار در هر بشکه رسید. به گزارش رویترز، تجار گفتند، دلیل اصلی رشد قیمت‌ها کاهش میزان ذخایر نفت خام آمریکا و نگرانی‌ها از درگیری‌های عراق و همچنین تنش‌ها میان ایران و آمریکاست. انستیتوی نفت آمریکا دیروز اعلام کرد، میزان ذخایر نفت خام آمریکا در هفته منتهی به 13 اکتبر با 1 /7 میلیون بشکه کاهش به 4 /461 میلیون بشکه رسیده است.

روند نزولی در بازار طلا

بهای طلا از ابتدای هفته روند نزولی را در پیش گرفته است. پس از تقویت بهای طلا در دو هفته قبل و رسیدن بهای اونس به بیشترین مقدار طی سه هفته اخیر (بیش از 1300 دلار در هر اونس) که به دلیل تنش‌های مربوط به ایران و کره شمالی و انتشار آمارهای ضعیف اقتصادی آمریکا رخ داده بود، فروش سوداگرانه به بهای طلا در این روز فشار نزولی وارد کرد. اونس طلا گپ هفته گذشته خود را پر کرد تا پس از هفت روز فعالیت مثبت، روزهای دوشنبه و سه‌شنبه را کاهشی طی کند. فلز زرد، دوشنبه شب به یکباره افت شدیدی را به ثبت رساند تا پس از مقاومت در قیمت ۱۳۰۳دلاری در قیمت ۱۲۹۵ دلار بسته شود. این روند نزولی در روز سه‌شنبه نیز تداوم داشت و بهای آن به زیر 1280 دلار رسید. در شرایط ناپایداری بهای طلا، گمانه‌زنی در خصوص انتخاب رئیس فدرال رزرو ادامه دارد. ترامپ در هفته‌های گذشته، ضمن گفت‌وگو با پنج گزینه ریاست فدرال رزرو، تکانه‌های متعددی به بازارهای جهانی وارد کرد. لیست پنج‌نفره ترامپ محوریت مشخصی نداشت و تلفیقی از جناح‌هایی است که از نظر سیاست پولی در جبهه‌های مختلف می‌جنگند. در میان نامزدهای ترامپ، کوین وارش که یک جمهوریخواه از جناح «باز»ها، انقباضی‌ها، است بیشترین شانس را برای تصدی کرسی ریاست داشت و پس از او جنت یلن، رئیس فعلی فدرال رزرو با گرایش به جناح «کبوتر»ها، انبساطی‌ها، قرار گرفته بود. رویترز در گزارشی از بالا رفتن شانس «جان تی‌لر» اقتصاددان مشهور دانشگاه استنفورد خبر داد تا یک «باز» تمام‌عیار شانس تصدی کرسی ریاست را از «باز» دیگر برباید. این خبر بازار ارز را به سود شاخص دلار پیش برد، اما تناقض در رفتار دونالد ترامپ این روند را متوقف کرد. طبق آخرین خبرها، رئیس‌جمهور آمریکا قرار است روز چهارشنبه با جنت یلن نیز دیداری داشته باشد و طی این دیدار سنجشی از گزینه «کبوتر»ی خود برای ادامه ریاستش به عمل بیاورد. کمیته بازار باز آمریکا و فدرال رزرو نیز به نوبه خود پارادوکس‌های زیادی در مورد نحوه و شدت اعمال انقباض بروز داده‌اند. روسای ایالتی فدرال رزرو و اعضای کمیته ۱۲نفره بازار باز طی سخنرانی‌های متعدد خود در چند هفته اخیر آینده سیاست پولی را با تردید مواجه کردند. عدم قطعیت در مورد کنترل یا رهایی تورم، افزایش یا ثابت ماندن نرخ بهره و تعدیل سریع یا به مرور ترازنامه اوراق بهادار از جمله عواملی هستند که یکپارچگی سیاستگذاران پولی را تحت‌الشعاع قرار داده‌اند. رفتار دوقطبی سیاستمداران و سیاستگذاران به پدیده‌ای نوظهور تبدیل شده که حساسیت ارزش پولی و آتیه اقتصادی این کشور را به شدت افزایش داده است.

تحولات بازار پول در میانه مرداد

در هفته گذشته، بانک مرکزی آمار آخرین تحولات پولی و بانکی را منتشر کرد. بانک مرکزی، گزیده آمارهای اقتصادی بخش پولی و بانکی کشور را به‌روزرسانی کرد. بر مبنای آمارهای منتشرشده از سوی بانک مرکزی که به انعکاس تصویر آماری بخش پولی و بانکی کشور در مردادماه سال جاری پرداخته است، حجم دارایی‌های شبکه بانکی کشور در پنج ماه نخست سال جاری حدود ۴ /۵ درصد یعنی رقمی تقریباً دو برابر میزان رشد دارایی‌های شبکه بانکی کشور در بازه زمانی مشابه در سال گذشته، افزایش یافته است. همچنین میزان دارایی شبکه بانکی کشور در یک سال منتهی به مرداد ۱۳۹۶ حدود ۴ /۱۶ درصد افزایش یافته است. آمار منتشرشده، مقدار دارایی‌ها و بدهی‌های شبکه بانکی و موسسات اعتباری غیربانکی را نیز به تفکیک اجزای دارایی‌ها و بدهی‌ها و همچنین، به تفکیک گروه‌های بانکی (شامل سه گروه بانک‌های «تجاری»، «بانک‌های تخصصی» و «بانک‌های غیردولتی و موسسات اعتباری غیربانکی») در برگرفته است. بر اساس این آمار، از کل دارایی‌ها (و بدهی‌ها)ی شبکه بانکی، حدود ۱۶ درصد آن متعلق به بانک‌های تجاری (۴۱۴ هزار میلیارد تومان) بوده و نزدیک به ۱۹ درصد از آن هم متعلق به بانک‌های تخصصی (۴۷۴ هزار میلیارد تومان) بوده است. ۶۵ درصد باقی‌مانده از کل دارایی‌ها (و بدهی‌ها)‌ نیز، سهم بانک‌های غیردولتی و موسسات غیربانکی (۱۳۷۳ هزار میلیارد تومان) بوده است.

بر مبنای آمارهای منتشرشده از سوی بانک مرکزی، حجم نقدینگی در مردادماه سال جاری به رقم ۱۳۶۶ هزار میلیارد تومان رسیده است. به این ترتیب نرخ رشد نقدینگی در مردادماه سال جاری معادل ۴ /۲ درصد رشد کرده است. به این ترتیب، نرخ رشد نقدینگی در مردادماه سال جاری از تمامی ماه‌های سال جاری بیشتر بوده است. همچنین مقایسه این رقم با میزان تغییرات ماهانه حجم نقدینگی در یک و نیم سال گذشته نشان می‌دهد تغییرات حجم نقدینگی تنها در اسفندماه سال گذشته از ماه میانی تابستان بیشتر بوده است. این در حالی است که معمولاً تغییرات حجم نقدینگی در اسفندماه تحت تاثیر عوامل فصلی بیشتر از سایر ماه‌هاست. این متغیر کلان اقتصادی در پنج ماه نخست سال جاری در حدود ۹ درصد رشد کرده است. این در حالی است که میزان تغییرات این متغیر در بازه زمانی مشابه در سال گذشته در حدود هشت درصد بوده است. همچنین حجم نقدینگی در یک‌سال منتهی به زمان گزارش‌شده حدود ۲۴ درصد رشد کرده است.

کاهش نوسان در بازار ارز

دلار همچنان در سطح چهار هزار تومان حرکت می‌کند، اما میزان نوسان قیمتی در هفته گذشته، نسبت به هفته‌های قبل کاهش یافته است. انتظار برای حرف‌های ترامپ جو بازار را در هفته‌های اخیر به هم ریخته بود. اما در هفته گذشته، با آشکار شدن محتوای حرف‌های ترامپ و عدم خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، نوسانات بازار ارز نیز فروکش کرد. هرچند که پاییز، همچنان برای دلار، فصل نوسان است و نمی‌توان با قطعیت عنوان کرد در هفته آتی نیز حرکت دلار، آهسته خواهد بود. با کاهش جو روانی بازار و حضور بازارساز و عرضه مناسب سطح قیمت دلار در انتهای هفته گذشته به چهار هزار و 23 تومان رسید. البته این رقم در ابتدای هفته گذشته حدود چهار هزار و هفت تومان گزارش شده بود. در هفته‌های آینده رشد تقاضای اربعین و تقاضای ژانویه و تداوم ریسک‌های سیاسی می‌تواند بار دیگر به قیمت دلار در جهت افزایشی فشار وارد کند.

اولین بازدهی مثبت در فصل سوم

در هفته منتهی به 26 مهرماه، بازدهی هفتگی شاخص کل بورس تهران برای اولین بار در پاییز مثبت شد. شاخص کل در هفته گذشته رشد 2 /1درصدی را پشت سر گذاشته است که به نظر می‌رسد پس از تشریح استراتژی دولت آمریکا برای مقابله با سیاست‌های ایران، نرخ ارز در بازار آزاد کنترل شده و بورس تهران هفته بارونقی را پشت سر گذاشته است. همچنین، رشد قیمت‌های جهانی مس و فولاد نیز در رشد سهام در صنعت فلزات اساسی و کانه فلزی موثر بوده و سبب افزایش شاخص کل شده است.

در هفته منتهی به 26 مهرماه شاخص کل بورس تهران با رشد هفتگی 2 /1 درصد، به سطح 85 هزار و 768 رسید. همچنین شاخص کل هم‌وزن نیز با کمی اختلاف از شاخص کل 8 /0 درصد رشد داشت و به سطح 17 هزار و 503 واحد رسید. این در حالی است که شاخص فرابورس با افت 1 /0درصدی طی هفته گذشته به مقدار 6 /928 واحدی تنزل یافته است.

در هفته منتهی به 26 مهرماه در میان 40 صنعت فعال در بازار سرمایه، گروه زغال‌سنگ با بازدهی 5 /6 درصد بهترین عملکرد را به خود اختصاص داد. پس از آن گروه زراعت با رشد شاخص در حدود 5 /5 درصد در جایگاه دوم بهترین عملکرد هفتگی قرار گرفت. گروه فلزات اساسی و فرآورده‌های نفتی نیز در هفته مذکور، پنج درصد بازدهی را کسب کردند و جزو گروه‌های پربازده هفته گذشته قرار گرفتند. از سوی دیگر گروه استخراج نفت با بازدهی منفی 7 /1 درصد بدترین عملکرد هفتگی را به خود اختصاص داد. علاوه بر این، شاخص گروه فنی و مهندسی نیز در هفته گذشته با افت 1 /1درصدی مواجه شد و جایگاه دوم را در میان بدترین‌های هفته پیش به دست آورد. گروه بیمه و ورشکستگی نیز یک درصد کاهش پیدا کرد و در جایگاه سوم ایستاد.

دو نماد خودرویی پرسود

در هفته منتهی به 26 مهرماه، در میان شرکت‌های فعال در بازار سرمایه، دو نماد از گروه خودرو و ساخت قطعات بیشترین بازدهی را ثبت کرده‌اند. شرکت آهنگری تراکتورسازی ایران در نماد معاملاتی «خاهن»، 9 /13 درصد رشد قیمتی داشت و بیشترین سود را نصیب سهامداران خود کرد. براساس نامه شفاف‌سازی منتشر‌شده از سوی مدیرعامل این شرکت، «خاهن» توانسته است تفاهم‌نامه سه‌جانبه‌ای را با شرکت ایتالیایی و شرکت ایران‌خودرو منعقد کند. پیرو تفاهم‌نامه مذکور این شرکت قرارداد ساخت و فروش قالب را با شرکت ساپکو منعقد کرده که در گام اول مبلغ قرارداد 25 میلیارد تومان است. سود و زیان مترتب با این قرارداد در پیش‌بینی سال 97 «خاهن» در نظر گرفته می‌شود. علاوه بر این، شرکت چرخشگر با نماد «خچرخش» نیز از گروه خودرو و ساخت قطعات، سود 9 /13درصدی را نصیب سهامداران خود کرد. در هفته گذشته، شرکت فرآورده‌های نسوز پارس نیز در نماد معاملاتی «کفپارس» 1 /13 درصد بر ارزشش افزوده شد. «کفپارس» در بازار دوم بورس و در گروه محصولات کانی غیرفلزی معامله می‌شود.

در بازار پایه نیز سه سهم صنعتی دریایی ایران در نماد «خصدرا»، لوله و تجهیزات سدید در نماد «فسدید» و مجتمع معادن مس کنار در نماد «تکنار» به ترتیب با بازدهی مثبت 40 درصد، 7 /23 درصد و 6 /19 درصد بیشترین افزایش قیمت را در هفته گذشته به دست آوردند.

در مقابل شرکت لعابیران در نماد «شلعاب» با افت 1 /11درصدی بیشترین کاهش قیمت را در میان نمادها به خود اختصاص داد و بیشترین ضرر را نصیب سهامداران خود کرد. همچنین در هفته گذشته شرکت آلومینیوم ایران در نماد «فایرا» نیز کاهش قیمت را تجربه کرد و 5 /8 درصد از ارزش خود را از دست داد. شرکت پشم و شیشه ایران نیز در نماد معاملاتی «کپشیر» 7 /7 درصد کاهش قیمت را در هفته مورد بررسی تجربه کرد.

در میان نمادهای بازار پایه سه سهم تولید سموم علف‌کش در نماد «شسم»، شرکت سهامی عام رهشاد سپاهان در نماد «حرهشا» و شرکت کارخانه فارسیت دورود در نماد «سفارود» به ترتیب کاهش قیمت 4 /12 درصد، 2 /11 درصد و 1 /11 درصد را ثبت کردند.

علاوه بر این، در هفته منتهی به 26 مهرماه، صف خرید در نماد «حآسا» عرضه و سهم در بازار متعادل شد اما مشاهدات نشان می‌دهد در نماد «غپآذر» هنوز صف خرید پابرجاست. از تحولات دیگر بازار سهام در جریان معاملات دیروز، عرضه اولیه نماد جدیدی در گروه فلزات اساسی بود. در هفته گذشته، تعداد 360 میلیون و 40 هزار سهم شرکت فولاد کاوه جنوب کیش به عنوان پانصدوهفتمین شرکت پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران به 151 هزار و 449 کد معاملاتی تخصیص یافت؛ حضور چشمگیر تعداد سهامداران برای ثبت سفارش در این نماد رکورد جدیدی در عرضه‌های اولیه ثبت کرد. هر سهم این نماد نیز در هفته گذشته به میزان 176 تومان کشف قیمت شد. بر اساس اخبار منتشرشده در هفته گذشته، چهار میلیارد سهام فولاد خوزستان از سوی سازمان خصوصی‌سازی به وکالت از سرمایه‌گذاری پایندگان روز 8 آبان در بورس به صورت 25 درصد نقدی و مابقی اقساط به قیمت پایه 4466 ریال در دست فروش قرار خواهد گرفت.

خبر جدید از آکنتور

در گروه برقی پس از مدت‌ها سکوت، کنتورسازی ایران زمان مجمع را اعلام کرد. کنتورسازی ایران که از شهریور سال گذشته با توقف نماد روبه‌رو بود و مجمع سالانه را هم برگزار نکرد، زمان مجمع عادی به‌ طور فوق‌العاده را اعلام کرد تا آرام‌آرام مشکلات و ابهامات گذشته و آینده را روشن کند. سهامداران «آکنتور» ساعت ۸ صبح روز شنبه ۸ آبان در دفتر شماره یک شرکت واقع در خیابان پاسداران حضور خواهند یافت تا ضمن بررسی صورت‌های مالی مربوط به اسفند 94 و شاید ۹۵، از آخرین وضعیت حال و آینده این شرکت مطلع شوند.

در هفته گذشته، رئیس اتحادیه صنف فروشندگان لاستیک تهران از تصمیم دولت مبنی بر افزایش تعرفه واردات لاستیک از 32 به 55 درصد خبر داد و گفت این امر با توجه به سهم بازار 45درصدی لاستیک‌های وارداتی موجب گرانی و رشد قاچاق و زیان مصرف‌کنندگان خواهد شد.

براساس اخبار منتشر‌شده، صادرات ذوب آهن اصفهان در شش‌ماهه اول سال جاری به رقم 659 هزارتن رسید که افزایش 89درصدی نسبت به مدت مشابه در سال گذشته دارد ضمن اینکه این میزان صادرات از کل صادرات ذوب آهن در سال 95 یعنی 648 هزار تن نیز بیشتر است و نشان از توسعه بازارهای صادراتی این شرکت دارد.

از سوی دیگر، معارفه توسعه صنعت نفت و گاز پرشیا، سه‌شنبه هفته گذشته صورت گرفت و براساس گزارش‌های منتشر‌شده، این شرکت 80 درصد سود خالص را در صورت‌های مالی حسابرسی‌نشده شش‌ماهه پوشش داده است. بنابراین به زودی شاهد عرضه سهام این شرکت که 200 میلیارد تومان سرمایه دارد، خواهیم بود. به دلیل پیش‌بینی زیان 38میلیاردی تسعیر ارز در نیمه دوم سال، تعدیل مثبت چشمگیری در بودجه شرکت در نظر گرفته نشده است.