سرگیجه نقدینگی

در پایان نخستین فصل سال جاری، بازهم سپرده‌های بانکی گوی سبقت را از دیگر بازارهای دارایی ربود و با ثبت بازدهی بیش از سه درصد در صدر این بازارها قرار گرفت. کسب بازدهی بیشتر در بازار پول در حالی رخ داده که از اواخر خردادماه تشدید شایعات نسبت به وضعیت نظام بانکی باعث شد تا تعدادی از سپرده‌گذاران برای پس گرفتن سرمایه‌شان به سمت برخی موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز و حتی بعضی بانک‌ها هجوم ببرند. اگرچه هنوز مشخص نیست در هفته‌های اخیر چه میزان پول از موسسات اعتباری غیرمجاز خارج شده اما انتشار اخبار و تصاویری از تجمع سپرده‌گذاران مقابل تعدادی از موسسات فاقد مجوز از بانک مرکزی در شبکه‌های اجتماعی گویای این حقیقت بوده که سپرده‌های مردمی از این‌گونه موسسات در حال خروج است. با توجه به این امر و اوج‌گیری بی‌اعتمادی مردم نسبت به سرمایه‌گذاری در موسسات اعتباری غیرمجاز در حال حاضر این پرسش مطرح است که نقدینگی که از بازار پول خارج می‌شود مقصد جدیدش کجاست؟ این نقدینگی قرار است به سمت کدام بازار یا بازارها سرازیر شود؟ تا پیش از وقوع اتفاقات اخیر پیرامون موسسات اعتباری غیرمجاز و بانک‌های ناامن کارشناسان معتقد بودند که بازارهای دارایی چون ارز، طلا و سهام و حتی بازار مسکن توان رقابت با بازار پول یا سپرده‌های بانکی را با توجه به میزان سود پرداختی به آنها ندارند. اما در شرایط فعلی با توجه به تشدید نگرانی‌ها نسبت به وضعیت نظام بانکی و افزایش ریسک سرمایه‌گذاری در بازار پول، آیا بازهم سپرده بانکی از جذابیت بالای سرمایه‌گذاری برخوردار است؟ برخی کارشناسان معتقدند بازارهایی چون ارز و مسکن با توجه به تغییر وضعیت متغیرهای کلان اقتصادی به ویژه صعودی شدن روند تورم چنین پتانسیلی برای جذب نقدینگی به سمت خود را دارند. بازار ارز به‌رغم اینکه از زمستان سال گذشته تاکنون در آرامش به سر برده اما برخی نشانه‌ها گویای این واقعیت است که در شرایط فعلی بازار ارز یکی از بازارهایی است که بخشی از نقدینگی می‌تواند به سوی آن کوچ کند. چراکه انتخابات ریاست‌جمهوری در انتهای اردیبهشت و ورود به ماه رمضان در خردادماه تا حدی موجب کشیده‌شدن ترمز تقاضا در فصل اول سال شده بود. اکنون به‌نظر می‌رسد با عبور از این دو متغیر و ورود به تابستان، سرفصل تقاضا در بازار قدرت بیشتری گرفته است. برخی دیگر از کارشناسان هم معتقدند با توجه به اینکه نشانه‌های تحرک در بازار پدیدار شده و از نیمه دوم سال رونق بازار مسکن آغاز خواهد شد این بازار نیز این پتانسیل را دارد که بخشی از نقدینگی را به سمت خود جذب کند. اما در مقابل همچنان این دیدگاه وجود دارد که با توجه به نوسانات محدود بازار ارز و افزایش درآمد ارزی کشور بعید است بازار ارز با نوسانات قیمتی شدیدی مواجه شود یا با توجه به چالش‌هایی که در بازار مسکن وجود دارد به نظر نمی‌رسد قفل رکود این بازار باز شود. از طرفی بازارهایی چون سهام و سکه و طلا هم در شرایط فعلی جذابیت چندانی برای جذب نقدینگی ندارند. به همین جهت به نظر می‌رسد همچنان سپرده‌گذاری در بانک‌ها و موسسات اعتباری تحت نظارت بانک مرکزی گزینه مطلوبی برای جذب سرمایه‌های مردمی باشد. در شرایط فعلی نیز گزارش‌های غیررسمی حاکی از آن است که سپرده‌ها از موسسات غیرمجاز و برخی بانک‌ها به سمت بانک‌ها و موسسات امن و تحت مجوز بانک مرکزی حرکت کرده‌اند.