تفاهم هسته‌ای چالش بزرگ سیاست خارجی

سال گذشته نظام جمهوری اسلامی ایران با چالش‌های بزرگی مواجه بود که خوشبختانه با رهبری و تیزبینی مقام معظم رهبری از بسیاری از آنها با موفقیت طی طریق کرده و بسیاری از تهدیدها را به فرصت‌های مناسبی برای ایران بدل کرده است. اگر بخواهم به صورت تیتروار به برخی از چالش‌های اصلی کشور اشاره کنم باید نخستین چالش را به برنامه هسته‌ای اختصاص دهیم. انرژی هسته‌ای و تلاش برای دستیابی به تفاهم بین جمهوری اسلامی ایران و ۵+۱ در سال گذشته یکی از مسائلی بود که شاید بتوان از آن به عنوان بزرگ‌ترین چالش‌ سال گذشته کشور در حوزه سیاست خارجی نام برد. بحث دیگری که در سال۹۱ در حوزه سیاست خارجی کشور مورد توجه جدی بود، همراهی جمهوری اسلامی ایران با مسائل منطقه‌ای در جهت تقویت بیداری اسلامی بود. در این امر البته موضع‌گیری کشور ما در قبال مساله سوریه اهمیت زیادی داشت که در ‌‌نهایت نیز می‌توان از این موضع‌گیری و نتیجه آن به عنوان بزرگ‌ترین دستاورد جمهوری اسلامی ایران در سال۹۱ نام برد. جمهوری اسلامی ایران در سال‌های گذشته به این باور رسیده بود که یکی از روش‌های موفقیت انقلاب‌ها، عدم تاثیرپذیری از فشار بیگانه به خصوص آمریکاست. در مورد سوریه ما در برابر دو انتخاب قرار داشته و داریم. نخست آن که سوریه را تحت تاثیر شعارهای واهی به آمریکا بسپاریم و شرایط را به‌گونه‌ای رقم بزنیم که ناتو به این بهانه علیه سوریه حمله کند. این بدین معناست که ما در جهان اسلام مصیبتی بر مصیبت‌های دیگرمان اضافه خواهیم کرد و این بر‌خلاف مصالح جهان اسلام است. گزینه دیگر آنکه کمک کنیم تا در سوریه درگیری‌ها پایان یابد. جمهوری اسلامی ایران از ابتدای این درگیری‌ها با اینکه سوریه طعمه آمریکا شود مخالف بود چرا که ما معتقد بوده و هستیم که مصالح امت اسلام حکم می‌کند که بسیج شویم تا سوریه به عنوان مرکزی از مقاومت فلسطین استوار نگه داشته شود. باید در سال آتی نیز توجه داشت که سوریه از تروریسم رنج می‌برد و در حال پشت سر گذاشتن مرحله دشواری است و جمهوری اسلامی نیز این دوران را سپری کرده و هنوز نیز بعضاً درگیر این پدیده شوم می‌شود اما با صبر و استقامت سوریه نیز می‌تواند این کار را انجام دهد، زیرا ایران و سوریه همانند فولاد سختی هستند که قدرت‌های خارجی هر اندازه توطئه‌چینی کنند، قادر نخواهند بود که خدشه‌ای به نقش مقاوم آنها وارد کنند. امروز تروریسم دولتی به سردمداری آمریکا و رژیم صهیونیستی، خطرناک‌ترین شکل تروریسم است که امنیت منطقه و جهان را مورد تهدید قرار داده است. برخلاف همه‌ تلاش‌های آمریکا و رژیم صهیونیستی، سوریه توانسته است به عنوان محور مقاومت فلسطین در برابر همه‌ توطئه‌ها مقاومت کند، و امروز حمایت از سوریه، حمایت از مقاومت فلسطین است. بشار اسد هم به عنوان رئیس‌جمهور رسمی در سوریه در قدرت است و در چنین شرایطی تلاش در جهت حل بحران به عنوان مساله داخلی سوریه انجام می‌شود و هرگونه دخالت نظامی مردود است. به نظر می‌رسد حجم گسترده‌ای از تبلیغات منفی علیه دولت سوریه را آمریکایی‌ها و هم‌پیمانان منطقه‌ای آنها طراحی کردند و تلاش دارند این موضوع را به افکار عمومی جهانی تزریق کنند. طراحی صورت‌گرفته برای تغییر ساختار سیاسی سوریه از نظر نظامی عملاً امروز شکست‌خورده است. مهم‌ترین دستاورد موفقیت‌آمیز و قابل توجه جمهوری اسلامی ایران در سال ۹۱ در کمک به محور مقاومت یعنی سوریه برای عدم تغییر ساختار سیاسی این کشور و شکست سیاست‌های آمریکا و هم‌پیمانان منطقه‌ای این کشور در بحران سوریه بود. در یک نگاه جامع‌تر نظر جمهوری اسلامی ایران مبنی بر مخالفت با روند تغییر ساختار سیاسی سوریه به عنوان محور مقاومت و شکست سیاست‌های آمریکا با محوریت ضرورت تغییر بشار اسد، از مهم‌ترین محورهای موفقیت‌های جمهوری اسلامی ایران در عرصه سیاست‌های خارجی بود که با رهنمودهای رهبری به نقطه مثبتی رسید.

مهم‌ترین چالش پیش روی جمهوری اسلامی ایران برای سال ۹۲ از نگاه نگارنده، همچنان بحث هسته‌ای است. اگر چه نشانه‌هایی از موفقیت جمهوری اسلامی ایران و عقب‌نشینی آمریکا در این زمینه در مذاکرات اخیر قابل لمس و احساس است، اما تا زمانی که این مشکل تحریمی و قطعنامه‌ها از جانب آمریکا به ملت ما، که یکی از ظلم‌های آمریکا به ملت ماست، رفع نشود نمی‌توان به روشنی در این خصوص صحبت کرد. من فکر می‌کنم که واقع‌گرایی گروه 1+5 می‌تواند به موفقیت مذاکرات کمک کند، آنها باید واقعیت‌ها را بپذیرند. بار‌ها نیز پیش از این تاکید شده است که ما به معاهده «ان‌پی‌تی» متعهدیم و بر اجرای فتوای حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تاکید داریم و نه فقط بمب اتم نخواهیم ساخت، بلکه مخالف جدی وجود این سلاح مرگبار در هر کجای دنیا هستیم. در خصوص مذاکره با آمریکا نیز پیشنهادهایی که مطرح شد، مبحث جدیدی نیست و تقریباً در تمام مذاکرات گروه 1+5 ما شاهد درخواست مذاکره از طرف هیات آمریکایی هستیم. پیش از این نیز تاکید کرده‌ایم که با ملت آمریکا مخالفتی نداریم ما با سیاست‌های ظالمانه‌ای که دولت‌های آمریکا از گذشته‌های دور تاکنون علیه ایران در پیش گرفته‌اند، مخالف هستیم و تا زمانی که سیاست‌های آمریکا در قبال ایران تغییر نکند، زمینه مذاکرات به وجود نخواهد آمد. مذاکرات آلماتی نیز اتفاق مهمی در سال گذشته بود. در مجموع فضای مذاکرات آلماتی نسبت به دوره‌های گذشته مثبت بوده و با توجه به بسته پیشنهادی ایران، غرب نظرات کشورمان را بررسی کرده و طبق توافق طرفین قرار است در پایان ماه جاری جلسه کار‌شناسی در استانبول برگزار شود.

باید منتظر نتایج نهایی مذاکرات ایران با 1+5 بود اما نشست آلماتی و نتایج آن نشانگر یک گام مثبت رو به جلو است چرا که غرب دریافته جمهوری اسلامی ایران از مواضع هسته‌ای خود قاطعانه و منطقی دفاع می‌کند. نتایج مثبت مذاکرات و عقب‌نشینی غرب از مواضع ضدایرانی متاثر از رهنمودهای رهبر معظم انقلاب اسلامی به تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان و همچنین توصیه به مقامات غربی بوده است. بیانیه نمایندگان مجلس شورای اسلامی در حمایت از تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان و حضور عظیم ملت ایران در راهپیمایی ۲۲ بهمن نیز بر نتایج مذاکرات آلماتی تاثیرگذار بوده چرا که ملت ایران همواره با اقتدار از فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان و ولایت فقیه پشتیبانی کرده و اجازه نخواهد داد تا غرب مانع فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان شود. امیدواریم روند مذاکرات با غرب ادامه داشته باشد و 1+5 حقوق هسته‌ای ایران را به رسمیت بشناسد چرا که با اکتشافات اخیر هسته‌ای و استخراج اورانیوم از سوی دانشمندان هسته‌ای کشورمان ایران ثابت کرده که به فعالیت‌های خود ادامه داده و توجهی به مواضع ضدایرانی غرب ندارد. غرب باید تحریم‌های یک‌جانبه علیه کشورمان را لغو کرده و حقوق ملت ایران را به رسمیت بشناسد تا در مذاکرات با ایران به نتیجه برسد. با این احتساب و با سنجش شرایط فعلی هنوز بزرگ‌ترین چالش پیش روی جمهوری اسلامی ایران در بحث سیاست خارجی مساله هسته‌ای است که امیدواریم با لطف خداوند، ایستادگی ملت و رهنمودهای مقام معظم رهبری بتوانیم این گره را نیز باز کنیم.