دگرگونی چهره ایران در سال۹۳

غلامعلی خوشرو/معاون امور بین‌الملل وزارت خارجه دولت اصلاحات

در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران شعار تعامل سازنده با جهان براساس احترام متقابل اعتماد اکثریت مردم را به‌دست آورد. دولت هدف خود را پیشرفت کشور و توسعه همه‌جانبه و مقابله با بیکاری و تورم و رکود تعریف کرد. از آنجا که مشکلات اقتصادی کنونی علاوه بر جنبه ساختاری که ناشی از وابستگی شدید به نفت است و نیز سوء مدیریت اقتصادی، ریشه در روابط خارجی کشور و تحریم‌های بین‌المللی دارد. بنابراین حل مشکلات اقتصادی تا حدود زیادی نیاز به رفع تنش در روابط خارجی دارد. روابط خارجی کشور به طور روزافزونی تحت تاثیر برنامه هسته‌ای قرار گرفته است. تنش‌های موجود در روابط ایران و غرب که در مناقشه هسته‌ای و تحریم‌های بین‌المللی و یکجانبه تجلی یافت در سال 1393 با توجه به توافق و مصالحه‌ای که بین ایران و 1+5 صورت گرفته است به‌تدریج جای خود را به اعتماد متقابل خواهد داد و روابط ایران و اروپا از لحاظ سیاسی و اقتصادی بهبود خواهد یافت. امنیت نه در سایه توازن قوا و تعادل ترس بلکه در پیوستگی اقتصادی و همکاری‌های ساختاری پایدار خواهد بود. نیاز اروپا به انرژی در سال‌های آینده به‌شدت افزایش می‌یابد و ظرفیت تولید و صادرات انرژی به‌خصوص گاز در ایران رو به افزایش است، ایران می‌تواند بخش مهمی از انرژی اروپا را تامین کند و اروپا می‌تواند در حوزه‌های مختلف نفت و گاز و معادن و صنعت ایران سرمایه‌گذاری کند. اولویت‌های سیاست خارجی دولت یازدهم گسترش روابط با جهان با تکیه ویژه بر همسایگان و کشورهای اسلامی است. سیاست خارجی دولت بر توسعه روابط با همسایگان در منطقه خلیج فارس متمرکز است، تقویت همکاری‌های سیاسی، امنیتی، اقتصادی، فرهنگی و همچنین نزدیکی میان ملت‌ها امنیت را برای همگان فراهم خواهد ساخت. آرامش و ثبات در منطقه به ایجاد همگرایی منجر خواهد شد. امنیت در خلیج فارس به همکاری‌های مشترک میان همسایگان وابسته است. امنیت لازمه شکوفایی اقتصادی و توسعه پایدار در منطقه است. امنیت تنگه هرمز از اهمیت بالایی برای همه کشورهای جهان از جمله جمهوری اسلامی ایران برخوردار است، زیرا بخش اعظم انرژی جهان به طور روزانه از این آبراه می‌گذرد؛ لذا امنیت نه تنها در تنگه هرمز بلکه در کل خلیج فارس و دریای عمان یک امر حیاتی بوده و مسوولیت حفظ آن بر عهده کلیه کشورهای منطقه است و نا‌امنی در این منطقه نیز به نفع کشوری نخواهد بود. گسترش روابط با همسایگان از جمله عربستان و تقویت ثبات منطقه مبتنی بر همکاری‌های اقتصادی و اجتماعی و اجتناب از افراطی‌گری و خشونت از اولویت‌های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است.ایران و عربستان دو کشور مهم و تاثیرگذار در منطقه وجهان اسلام هستند که همکاری آنها به تقویت ثبات، امنیت و پیشرفت و توسعه منطقه کمک می‌کند و هرگونه اختلاف میان آنها به ضرر منطقه و جهان است. سازوکار تقویت روابط دو کشور نیاز به حوصله و همکاری و باز‌سازی اعتماد دارد. در سایه همدلی و رایزنی و اتخاذ مواضع سنجیده می‌توان این منطقه حساس را از تنش و بی‌ثباتی دور کرد. ایران و ترکیه دو کشور همسایه هستند که برخوردار از روابط سیاسی و اقتصادی خوب و نزدیک بوده و در منطقه دارای منافع و نگرانی‌های مشترک هستند. موضوعات مختلفی در روابط دو کشور وجود دارد که در بسیاری از آنها اشتراک نظر وجود دارد و در برخی نیز ممکن است اختلاف نظراتی وجود داشته باشد که می‌توان امیدوار بود این اختلاف نظرها نیز کاهش یابد و حل شود. در مسائل دوجانبه و منطقه برخی منافع زودگذر را می‌بینند، در حالی‌که باید منافع دراز‌مدت را در نظر گرفت. افراط‌گرایی، مداخلات خارجی و گسترش بی‌ثباتی و تغییر مرزها در منطقه به نفع هیچ‌کس نیست. با توجه به تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی در سال جدید می‌توان گفت دولت اعتدال برنامه تعامل سازنده با جهان و اعتمادسازی در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی را با جدیت د‌نبال خواهد کرد. در جهان امروز اقدامات یکجانبه و بدون همکاری دیگران راه به جایی نمی‌برد. باید اهداف خود را از طریق ایجاد ائتلاف‌های منطقه‌ای و جهانی پیش برد. بازسازی روابط با کشورهای همسایه و بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و فرصت‌های فرهنگی و اقتصادی موجود در روابط با همسایگان اولین قدم در بازسازی سیاست خارجی است.